Ақсу ауданы

Ақсу ауданы
	Қазақстан ауданы
	Ақсу ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Жетісу облысы
Аудан орталығы	Жансүгіров
Ауылдық округтер саны	17
Ауыл саны	49
Тарихы мен географиясы
Координаттары	45°23′19″ с. е. 79°30′08″ ш. б. / 45.38861° с. е. 79.50222° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°23′19″ с. е. 79°30′08″ ш. б. / 45.38861° с. е. 79.50222° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1930
Жер аумағы	12,6 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+6:00
Тұрғындары
Тұрғыны	37 294 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (95,95%), орыстар (2,86%), татарлар (0,42%), шешендер (0,17%), ұйғырлар (0,12%), немістер (0,1%), басқалары (0,38%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	040100-040124
Автомобиль коды	19
	Ақсу ауданының әкімдігі

Ақсу ауданы — Жетісу облысының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Жансүгіров ауылы.

Географиялық орны, жер бедері мен су жүйесі Өңдеу

Ақсу ауданы Балқаш–Алакөл ойысы мен Жетісу Алатауы аралығын алып жатыр. Солтүстігінде Сарқан ауданымен, шығысында Алакөл ауданымен, батысында Қаратал ауданымен, оңтүстігінде Ескелді ауданымен және Қытай аумағымен шектеседі. Жерінің оңтүстік-шығысын Жетісу Алатауының Қоңыртау, Қайрақкөл, Желдіқарағай, Ешкіөлмес таулары, солтүстік, солтүстік-шығыс және батыс бөлігінде Тораңғықұм, Кемерқұм, Сымбатқұм, Күшікжал және Жалқұм құмды алқаптары алып жатыр. Ақсу өзенінің салалары мен тармақтары ауданның біршама жерін кесіп өтеді. Ірі өзендері: Бүйен, Бұрхан, Сарқан, Қарасу, Қапал, Қызылағаш.

Климаты Өңдеу

Климаты қатаң континенттік. Қысы суық. Қаңтар айының орташа температурасы –10 – 15°С, шілдеде 20 – 23°С. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері жазық жерлерде 150 – 250 мм, таулы аймақтарда 400 – 600 мм. Топырағының басым бөлігі шөлейттік сұр топырақ. Тау етектері мен тау аңғарларында қоңыр топырақ қалыптасқан. Өзен аңғарлары мен жайылмаларда шалғынды-далалы топырақ басым. Құмды алқаптарда сор, сортаң кездеседі.

Өсімдігі мен жануарлар дүниесі Өңдеу

Даласында жусан, ебелек, изен, қияқ, т.б. өсімдіктер өседі. Аудан аумағында «Лепсі» қорықшасы (33,0 мың га) орналасқан. Аңдардан қасқыр, түлкі, қоян, борсық, қабан, ондатр; құстардан үйрек, қаз, тырна, т.б. мекендейді. Кен байлықтарынан Ілдерсай барит кені, Арасан гранит және мәрмәр кен орындары бар. Ауданның ауыл шаруашылығына пайдаланатын жерінің ауданы 1,17 млн. га, оның ішінде жыртылуға жарамды жері 56,6 мың га, жайылымы 1,03 млн. га, шабындығы 55,2 мың га (2006). Ақсу ауданы аумағында Матай, Молалы, Алажиде темір жол стансалары орналасқан. Аудан жері арқылы Алматы – Өскемен мемлекеттік маңызы бар автомобиль жолы өтеді.

Халқы Өңдеу

1939	1959	1970	1979	1989^[4]	1999	2009^[5]	2021
27697	▼23539	▲63367	▼35687	▲36690	▲45004	▼38839	▼38118

Тұрғындар саны – 39675 (2019).

ұлттық құрамы – қазақтар (95,74%), орыстар (3,05%), немістер (0,11%), шешендер (0,16%), татарлар (0,43%), ұйғырлар (0,13%), басқалары (0,41%).

Ауылдық округтер Өңдеу

Аудандағы 49 елді мекен 17 ауылдық округтерге біріктілген:

Дереккөздер Өңдеу

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[kazindex.ru-3] Қазақстан почталық индекстері

[4] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[5] ҚР халық санақтары

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]