Бауырлас қала

Бауырлас қала (Twin towns and sister cities) — географиялық және саяси басқару жағынан бір-біріне тіке қатысы жоқ болса да, бірақ ондағы тұрғындар мен мәдениетінде, тарихында, дамуында көптеген ұқсастықтары бар қалалар ортасындағы өзара жақын тарту, ағайындық, бауырластық, әріптестік байланыс . Олардың көптеген ұқсас ерекшеліктері болса да, бірақ бәрі бірдей ұп-ұқсас болмайды. Әрине, әріптес қаланың ұқсастығы түрлі қалада түрліше мағынада қолданылады. Біреулерінде тарихы ұқсас, біреуінде көрінісі ұқсас, тағы біреуінде мәдени мұралары ұқсас дегендей. Мұндай салыстыру құрлық аттаған және белгілі бір нақты талаппен шектеле бермейді. Қаланың өзіндік артықшылығына орай әлемнің басқа бір сондай қаласы оған ағайын, әріптес, бауырлас қала болып есептеледі.

Исфаһандағы Куала-Лумпур көшесі және Куала-Лумпурдағы Исфаһан көшесі

Бауырлас қала ұғымы арқылы қалалар өздеріне ұқсайтын қалалармен мәдениет пен экономика алмасып, қарым-қатынасын жиілетіп, бір-бірінің дамуына көмектесіп отырады.

Еуропада өңдеу

 
Италияның Кастеллабат және Германияның Блискастель қалалары ортасындағы бауырластық келісімі

Бауырлас қала ұғымы Еуропада екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қалыптасты. Мақсаты Еуропа халықтары арасындағы интеграцияны жиілету, өзара түсіністікті арттыру, бір-біріне дем беру мен көмектесу болды. Бұл түсінік қазір әлемнің көптеген елдеріне қанат жайды.

Еуродақтың «Бауырлас қала жобасы» мен «Халықаралық бауырлас қала» жобасы екі бөлек жоба есептеледі.

Солтүстік Америкaда өңдеу

 
Лос-Анджелес қаласының бауырлас қала белгісі (2006ж.)

Бауырлас қала жобасы 1956 жылы АҚШ президенті Дуайт Эйзенхауэр жағынан көтерілген болатын. Ол әуелде АҚШ қалаларын одақтастыруды көздеген жоба болатын. 1967 жылы дербес ұйым «Халықаралық бауырлас қала»(ХБҚ, SCI) құрылды. Халықаралық бауырлас қала ұйымы пайда көздемейтін сыртқы саясат торын құрып, АҚШ пен әлемдегі қалалар ортасындағы байланысты қоюлату жұмысымен айналысады. SCI басшылығының жетекшілігінде өз өңірі мен қаласын дамытуға үлес қосатын еріктілер ұйымдастырылып, халықтараралық, басшыаралық, саудааралық қодау мен көмектесу торабын құрып, ұзақ мерзімді байланыс пен достыққа назар аударады.

Қарапайым түсінік бойынша өңдеу

Бауырлас қала әдетте географиясы жақын, бір-біріне құрметі жоғары қалаларды ғана емес, көбінесе тарихи мәдени ортақтығы бар қалаларға да қаратылады. Мысалы Перудің әйгілі Мачу-Пикчуі мен Иорданияның Петра қаласы, Мерв пен Түркістан, Тараз бен Пресно және Исфаһан секілді қалалар арасында тарихи мәдени жағында белгілі бір бауырластық ұқсастықтар бар.

Қазақстанда өңдеу

 
Алматы қаласы

Қазақстан қалаларымен басқа елдің қалалары ортасында кейбір өзара сенім мен ынтымақтастық шараларының өтуіне қарамастан, Бауырлас қала түсінігі қалыптасу үстінде, еліміздің қайсы қаласының шетелдің қайсы қалаларымен әріптес, бауырлас екені зерттелу үстінде. Қала әлеуметтануы үшін бұл әрине тың тақырып. Қазақстанның астанасы Астана қаласының 20 бауырлас қаласы бар.

Бауырлас қала Жылы Мемлекет
Анкара -   Түркия
Ыстамбұл -   Түркия
Измир -   Түркия
Мәскеу -   Ресей
Санкт-Петербург -   Ресей
Қазан -   Ресей
Бішкек -   Қырғызстан
Киев -   Украина
Амман -   Иордан
Рига -   Латвия
Гданьск 1996   Польша
Варшава -   Польша
Тбилиси 2005   Грузия
Сеул -   Оңтүстік Корея
Ташкент -   Өзбекстан
Дубай -   БАӘ
Бейжің -   Қытай
Манила -   Филиппиндер
Сараево -   Босния және Герцеговина

Еліміздің ең үлкен қаласы болған Алматы қаласының бауырлас қалалары:

Тараз қаласының бауырлас қаласы Калифорниядағы Фресно (  Fresno, California) қаласы.

Қызылорда қаласының бауырлас қаласы Колорадодағы Арвада (  Arvada, Colorado) қаласы.

Орал қаласының бауырлас қалалары Ресейдің   Орынбор және Ростов қаласы, Чехияның   Острав қаласы, Түркияның   Эскишехир қаласы.[1]

Галерея өңдеу


Дереккөздер өңдеу

  1. http://www.sister-cities.org/interactive-map-location?city=&country=kz&province=(қолжетпейтін сілтеме)
  2. Sister Cities International (SCI). Sister-cities.org. Тексерілді, 21 сәуір 2013.