III Чарлз

	III Чарльз; ағылш. Charles III
	; Уэльс ханзадасы Чарлз, 2018
	Ұлыбритания Патшалық елтаңбасы, оң жақтағы нұсқасы Шотландияда қолданылады
Лауазымы
8 қыркүйек 2022 жылдан бастап
Тәж кигізу жорасы	6 мамыр 2023
Премьер-Министр	Лиз Трасс; Риши Сунак
Ізашары	II Елизабет
Мұрагері	ханзада Уильям
8 қыркүйек 2022 жылдан бастап
Ізашары	II Елизабет
26 шілде 1958 жыл — 8 қыркүйек 2022 жыл
Монарх	II Елизабет
Ізашары	VIII Эдуард
Ізбасары	ханзада Уильям
Өмірбаяны
Дүниеге келуі	14 қараша 1948 (74 жас); Букингем сарайы, Лондон, Англия, Ұлыбритания
Династия	Виндзорлар
Әкесі	Филипп, Эдинбург герцогі
Анасы	II Елизабет
Жұбайы	1) ханшайым Диана; 2) патшайым Камилла
Балалары	1-некеден: Уильям мен Гарри; 2-некеден: жоқ
Әскери қызметі
Қызмет еткен жылдары	1971–1977
Әскер түрі	Британ әскері және Патшалық флот (ағыл.)қаз.
Атағы	Фельдмаршал
Монограммасы
III Чарльз Ортаққорда
	өңдеу

III Чарльз^[3]^[1]^[2] (ағылш. Charles III^[4]), туған кездегі есімі — Чарльз Филипп Артур Джордж Уиндзор (ағылш. Charles Philip Arthur George Windsor^[5]; 14 қараша 1948 жыл, Лондон) — Британ монархиялық әулетінің мүшесі, 2022 жылдың 8 қыркүйегінен бері Ұлыбританияның патшасы,^[4]^[6] Ұлыбритания Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы және Ұлттар достастығының төрағасы. III Чарльз — фельдмаршал, флот адмиралы, Ұлыбритания ӘӘК маршалы, ел тарихындағы ең ұзақ уақыт бойы мұрагер болған және таққа отырғандағы жасы ең үлкен монарх.

Ұлыбритания патшасы лауазымына қоса тағы Антигуа және Барбуда, Аустралия, Багам аралдары, Белиз, Гренада, Жаңа Зеландия, Канада, Папуа — Жаңа Гвинея, Сент-Винсент және Гренадиндер, Сент-Китс және Невис, Сент-Люсия, Соломон аралдары, Тувалу және Ямайка мемлекеттерінің патшасы болып келеді.^[7]^[8]

Жас кезі Өңдеу

Чарльз II Елизабет пен оның жұбайы Филипп Маунтбаттеннің үйлену тойынан кейін бір жылдан кейін дүниеге келді. Ол VI Георгтың алғашқы немересі атанды. Үш жасында VI Георгтың өліміне байланысты ІІ Елизабеттің таққа отыруынан кейін британ тағының мұрагері атанды.

Орта мектепті орташа аттестатқа бітіргеніне қарамастан Чарльз Кембридж университетіне түседі. Ол жерде ол 1970 жылы «өнер бакалаврның» дипломын алып шығады. 1975 жылы университеттік дәстүр бойынша оған «өнер магистрі» дәрежесі берілді.

Уэльс ханзадасы Өңдеу

1958 жылы 26 шілдеде Чарльз Уэльс ханзадасы және Честер графы атағын алды.

Ол 1970 жылы Лордтар палатасында өз орнын алды және 1974 жылы маусымда Лордтар палатасында 1884 жылы VII Эдуардтың сөзінен бері патшалық отбасының бірінші мүшесі. Ол 1975 жылы қайтадан сөйледі.

Чарльз 1976 жылы Prince Trust негізін қалап, 1981 жылы Америка Құрама Штаттарына саяхаттай отырып, көбірек қоғамдық жауапкершіліктерді өзіне алуды бастады. 1970 жылдардың ортасында ханзада Аустралия генерал-губернаторы қызметін атқаруға мүдделі екенін білдірді. Алайда халықтың наразылығынан ұсынысы қабылданбады.

Чарльз — британдық тәждің мұрагері мәртебесінде болу ұзақтығы бойынша Британ монархиясы тарихындағы абсолютті рекордшы, алдыңғы рекордты патша VII Эдуард иеленді. 2022 жылы ол Британия тарихындағы таққа отырған жасы ең үлкен монарх болды.

2020 жылы COVID-19 ауыруымен ауырып қалып, жазылды.

Таққа отыруы Өңдеу

II Елизабеттің жерлену рәсімі кезіндегі III Чарлз, 2022

III Чарльз (сол жақта) мен әйелі Камилла, Ұлыбритания патшайымы тәж кигізу жоралары кезінде, 2023

2022 жылы, 8 қыркүйек күні патшайым II Елизабет Балморал қамалы, Шотландияда қайтыс болды және оның мұрагері Чарльз Ұлыбританияның жаңа патшасы атанды. Өзінің патшалық аты III Чарльз (ағылш. Charles III; Charles the Third) болды.

1952 жылдан бастап оның қосылуына дейін ол британ тарихындағы жасы ең үлкен және 1958 жылдың 26 шілдесінен оның таққа отыруына дейін бұл титулды иемденген Уэльстің ең ұзақ қызмет еткен ханзадасы болды. 73 жастағы Чарльз сонымен бірге британдық тағына отырған Ұлыбритания тарихындағы ең жасы үлкен адам. Рекорд бұрын 64 жасында таққа отырған IV Вильгельмға тиесілі болатын.

III Чарльз бен патшайым-консорт Камилланың тәж кигізу жорасы 2023 жылдың 6 мамырында өтті.^[2] Салтанатты шеру барысында Лондонда монархияға қарсы наразылық шерулері өткен. Белсенділер Букингем сарайына қарай өтпек болғаны хабарланды. Трафальгар алаңына британдық монархияға қарсы шыққан екі мыңға жуық адам жиналды.^[2] Шеруге екі мың қонақ шақырылды, солардың қатарында Қазақстан президенті Тоқаевтың тапсырмасымен Мәжіліс төрағасы Ерлан Қошанов болған.^[1]

Жеке өмірі және отбасы Өңдеу

Ханзада Чарльз бен әйелі Камилла

1979 жылы сол кезде ханзада болған Чарльз өзінің шөбере сіңілісі, әйгілі көсем, Үндістанның соңғы вице-патшасы Луис Маунтбеттеннің немересі — Аманда Натчбуллға үйленуі туралы ұсыныс білдіреді, алайда Аманда некеден бас тартады.

1980 жылдары Чарльз ақсүйек Джон Спенсердің қызы — леди Сара Спенсермен кездесіп, оның сіңілісі Диана Спенсермен танысады. Соңында екеуі 1981 жылдың 29 шілдесінде үйленеді.

Ханшайым Диана Ұлыбритания мен шет елдерде әйгілі болды. Алайда неке сәтсіз болды: жұбайлар арасындағы қарым-қатынас бүлініп, 1992 жылдан бастап екеуі ресми түрде бөлек тұрды, ал 1996 жылы ажырасты. 1997 жылы Диана Парижде көлік апатында қайтыс болады.

Чарльз бен Диананың екі баласы өмірге келді:

ханзада Уильям, қазір Кембридж герцогі, (т.к. 21 маусым 1982);
ханзада Гарри (т.к. 15 қыркүйек 1984).

2005 жылдың 9 сәуірі ханзада Чарльз екінші рет некеге отырды. Ол некеге дейін де, неке үстінде де қарым-қатынаста болған ашынасы — Камилла Паркер Боулз.