Аршалы ауданы
Аршалы ауданы – Ақмола облысының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлініс. Жер аумағы 5,8 мың км². Аудан орталығы – Аршалы кенті.
| Қазақстан ауданы | |
| Аршалы ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
12 |
| Кенттік әкімдіктер саны |
1 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
51°02′58″ с. е. 73°03′58″ ш. б. / 51.04944° с. е. 73.06611° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°02′58″ с. е. 73°03′58″ ш. б. / 51.04944° с. е. 73.06611° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1928 |
| Жер аумағы |
5,8 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
27404[1] адам (2019) |
| Тығыздығы |
4,3 адам/км² |
| Ұлттық құрамы |
орыстар (41,63%), қазақтар (39,84%), украиндар (5,21%), немістер (5,23%), беларустар (1,72%), татарлар (1,60%), басқалары (4,82%)[2][3] |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
020200-020214[4] |
| Автомобиль коды |
03 |
|
| |
ТарихыӨңдеу
Аудан 1928 жылы құрылған. 1939 жылдың қазан айына дейін Қарағанды облысының құрамында болды. 1928 жылы "Коммунист", 1935 жылы "Вишневка" ауданы болып аталды. 1997 жылдан Аршалы ауданы деп аталады.
Географиялық орны және жер бедеріӨңдеу
Аудан Сарыарқаның орта тұсында, құрғақ дала белдемінде орналасқан. Жер бедері абсолюттік биіктігі 600 м аспайтын төбелі-белесті жазық болып келеді. Шығыс жағын Ерейментаудың ұсақ шоқылы оңтүстік сілемдері алып жатыр. Жуантөбе (498 м), Тастөбе (432 м), Түйетөбе (464 м) сияқты төбелер бар.
КлиматыӨңдеу
Климаты тым континенттік, қысы суық, ұзақ. Жазы қоңыржай ыстық. Орташа температурасы қаңтарда –17°С, шілдеде 20°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300 – 350 мм.
Су жүйесіӨңдеу
Аудан жерінен Есіл өзені және оның салалары Мойылды, Шортанды, Ақтасты, Беріктал, Жыланды, Сүгір және Қызылмола, Өлеңті өзендері ағады. Олардың біразы жазда құрғап, қарасуға айналып бөлініп қалады. Ірілі-ұсақты тұщы әрі тұзды көлдер көп. Үлкендері: Үлкен және Кіші Сарыоба, Балықтыкөл, Танакөл, Байдалы, Шалқар, Қызылкөл, т.б.
Топырағы, өсімдіктері мен жануарлар дүниесіӨңдеу
Аудан жерінде негізінен сортаң қара қоңыр топырақ тараған. Тың және тыңайған жерлерді игеру жылдары олардың көбі жыртылған. Құрғақ дала белдеміне тән селеу, бетеге, сұлыбас, кермек, жусан, т.б. өсімдіктер, өзен жайылмаларында, көл жағаларында әр түрлі шөпті шалғындар, шоқы беткейлерінде қайың, көктерек, итмұрын, тобылғы, ұшқат және басқа бұталар өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, борсық, ақ қоян, суыр, ақ тышқан, сарышұнақ, қосаяқ; сулы жерлерде ондатр; қамысты жерінде жабайы шошқа; құстардан шіл, құр, тырна, қаз, үйрек, балықшы, шағала, т.б. мекендейді. Көлдерде алабұға, мөңке, оңғақ, торта, шортан, ақ қайран өседі. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жері 538,9 мың га, оның 201,8 мың га-сы егістік, 6,5 мың га-сы шабындық, 300,0 мың га-сы жайылымдық жерлер. Аудан жері арқылы Нұр-Сұлтан – Қарағанды, Астана – Павлодар темір жол, Нұр-Сұлтан – Қарағанды автомобиль жолдары өтеді.
ХалқыӨңдеу
Ауылдық округтерӨңдеу
- Анар ауылдық округі
- Ақбұлақ ауылдық округі (Аршалы ауданы)
- Арнасай ауылдық округі
- Бұлақсай ауылдық округі
- Бірсуат ауылдық округі (Аршалы ауданы)
- Волгодонов ауылдық округі
- Жібек Жолы ауылдық округі (Ақмола облысы)
- Ижевск ауылдық округі
- Константинов ауылдық округі (Ақмола облысы)
- Михайлов ауылдық округі (Ақмола облысы)
- Сарыоба ауылдық округі
- Түрген ауылдық округі (Ақмола облысы)
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Ақмола облысының Статистика департаменті. 01.07.2019
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны
- ↑ a b 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Ақмола облысының Статистика департаменті. 01.07.2019
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны