Атырау облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі
Атырау облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 6 сәуірдегі "Құқықтық актілер туралы» Заңының 27-бабына және Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 26 желтоқсандағы "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Заңының 21-бабына сәйкес, Атырау облысы әкімідігінің 2020 жылғы 14 қыркүйегі № 169 қаулысының қосымшасына сәйкес бекітілген.[1]
Атырау қаласы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Күйші-композитор Құрманғазы Сағырбайұлының (1818-1889 жж.) ескерткіші, сәулетшісі Қ. Жарылғапов, мүсіншісі Е. Рахмадиев, 2000 жыл | монументтік өнер құрылысы | Азаттық даңғылы | |
| 2 | Күйші-композитор Дина Нұрпейісованың (1861-1955 жж.) ескерткіші, сәулетшісі Қ. Жарылғапов, мүсіншісі Н. Даубай, 2000 жыл | монументтік өнер құрылысы | Қ. Сәтпаев даңғылы | |
| 3 | Махамбет Өтемісұлының 200-жылдығына арналған "Исатай-Махамбет" сәулеттік-мемориалдық кешені. 1836-1838 жж. ұлт-азаттық көтеріліс басшылары, батыр Исатай Тайманұлы (1791-1838 жж.) мен ақын Махамбет Өтемісұлына (1804-1846 жж.) арналған, сәулетшілері С.Т. Бөкебай, Б.Х. Тайталиев, мүсіншілері Б. Әбішев, Е. Сергебаев, 2003 жыл | монументтік өнер құрылысы | Қ. Сәтпаев пен И. Тайманов даңғылдарының қиылысы | |
| 4 | Сұлтан Бейбарыс (1225-1277 жж.) ескерткіші, мүсінші К. Какимов, сәулетшісі К. Жұмабай, 2000 жыл |  |
монументтік өнер құрылысы | Әйтеке би көшесі, Атырау облысы әкімдігі ғимаратының алдында |
| 5 | Кеңес Одағының батыры Қайырғали Смағұловтың (1919-1993 жж.) бюсті, мүсіншісі С. Матениязов, сәулетшісі М. Күлшиев, 1995 жыл | монументтік өнер құрылысы | Азаттық даңғылы | |
| 6 | Академик Қаныш Имантайұлы Сәтпаевтың (1899-1964 жж.) ескерткіші, мүсіншісі М. Әйнеков, 2000 жыл | монументтік өнер құрылысы | Қ. Сәтпаев даңғылы | |
| 7 | Ғалым, педагог Халел Досмұхамедовтың (1883-1939 жж.) ескерткіші, мүсіншісі Д.Ж. Бектеміров, 2003 жыл |  |
монументтік өнер құрылысы | Студенттер даңғылы, "Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны ғимаратының алдында |
| 8 | "Ешкімде, ешқашанда ұмытылмайды" монументі, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Алмалы ауылы, Бейбітшілік көшесі | |
| 9 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жауынгерлерге арналған ескерткіш /Мәңгілік даңқ алауы/, 1971 жыл | монументтік өнер құрылысы | "Ембімұнайгаз" акционерлік қоғамының саябағында | |
| 10 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Бейбітшілік көшесі | |
| 11 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1968 жыл | монументтік өнер құрылысы | "Ғ. Мұратбаев атындағы №23 орта мектебі" коммуналдық мемлекеттік мекемесінің аумағында, С. Бекмағамбетов көшесі | |
| 12 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, сәулетшісі Л. Минкин, 1970 жыл | монументтік өнер құрылысы | Еркінқала ауылы, Ш. Түсіпқалиев көшесі | |
| 13 | "Орал" мейрамханасының ғимараты, ХІХ-ХХ ғғ. | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Әйтеке би көшесі, 39 | |
| 14 | "М. Өтемісұлы атындағы облыстық академиялық қазақ драма театры" коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны, сәулетшісі А.Н. Лифшиц, 1972 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Абай көшесі, 8 | |
| 15 | Кеңестер үйі, сәулетшісі З.И. Азгур, 1982 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Әйтеке би көшесі, 77 | |
| 16 | "РЕНКО" мейрамханасының ғимараты, XІX ғ. | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Б. Жарбосынов көшесі, 4 | |
| 17 | "БОЛАШАҚ-К" қоғамдық қорының ғимараты, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | М. Исенов көшесі, 48 | |
| 18 | Екі қабатты ғимарат, XX ғ. басы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | С. Балғымбаев көшесі, 42 | |
| 19 | Успен соборы, 1883 жыл |  |
қала құрылысы және сәулет ескерткіші | И. Тайманов көшесі, 4 |
| 20 | 1920 жылы бірінші Революциялық комитеті орналасқан ғимарат, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | С. Балғымбаев көшесі, 61 | |
| 21 | 1917 жылы бірінші Кеңес депутаттары орналасқан ғимарат, ХІХ ғ. | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Б. Жарбосынов көшесі,16 | |
| 22 | Ақтөбе-Лаэти қалашығы, XІІІ-XV ғғ. | археология ескерткіші | Томарлы ауылынан шығысқа қарай 2 км | |
| 23 | Қоныс, орта ғасыр | археология ескерткіші | Атырау қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 21,4 км |
Жылыой ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ұлы Отан соғысының ардагері Байжан Атағожиевқа (1895-1944 жж.) арналған обелиск, 1974 жыл | монументтік өнер құрылысы | Ақкиізтоғай ауылы, М. Сатыбалдиев көшесі, 22 мекенжайы бойынша орналасқан ғимарат маңында | |
| 2 | Қазақстан мұнайының 100 жылдығына арналған обелиск, 1999 жыл | монументтік өнер құрылысы | Аққұдық ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 12 км, Құлсары қаласынан оңтүстікке қарай 53 км | |
| 3 | Қарашүңгіл қорымы, ХVІІІ ғ. - ХХ ғ. басы (құлпытастар, қойтастар, мазарлар, қоршаулар, сағанатамдар, сандықтас) | ансамбльдер мен кешендер | Аққұдық ауылынан солтүстік- солтүстік-шығысқа қарай 13 км, Құлсары қаласынан оңтүстікке қарай 53 км | |
| 4 | Ақмешіт қорымы, XVІІІ ғ. - ХХ ғ. басы (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Ақкиізтоғай ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 28 км, Құлсары қаласынан шығысқа қарай 70 км | |
| 5 | Өтен ата қорымы, ХVІІІ ғ. - ХХ ғ. басы (құлпытастар, қойтас, үштас тәрізді қабір үсті сатылы тас, мазар); "А" аты жоқ қорым, XІX ғ. (құлпытастар); "В" аты жоқ қорым, ХVIII ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар); "Г" аты жоқ қорым, ХVІІІ - XІX ғғ. (сағанатам, құлпытастар); "Е" аты жоқ қорым, XІX ғ. (мазар, құлпытастар); Марас ата қорымы, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытасты қоршау); Қарамола 1 қорымы, ХІХ ғ. - ХХ ғ. басы (құлпытас, қоршау белгісімен); Дәден ата қорымы, 1860 жыл (құлпытастар); Бәли қорымы, ХІХ ғ. ІІ жартысы - ХХ ғ. басы (сағанатам, қабір үстіндегі "бестас", құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Қосшағыл ауылынан батысқа қарай 12 км; оңтүстік-батысқа қарай 44,1 км; 46 км; 42 км; 44,5 км; 38,3 км; оңтүстікке қарай 32 км; оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 27 км; оңтүстік-шығысқа қарай 105 км | |
| 6 | Ұшқан ата қорымы, ХІХ-ХХ ғғ. (құлпытастар, сандықтас, қойтас); Шерліғұл қорымы, ХVІІІ ғ.-ХХ ғ. басы (қоршау, құлпытастар, сағанатамдар, сандықтас, қойтастар, үштас, мешіт); Рай қорымы, ХІХ ғ. ІІ жартысы - ХХ ғ. басы (мазар, қабір үстіндегі "бестас" құлпытасымен); Құлсары ата қорымы, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар, мазарлар); Желтау 1 қорымы, ХІХ ғ. ІІ жартысы - ХХ ғ. басы (құлпытас, қоршаулар); Желтау 2 қорымы, ХІХ ғ. ІІ жартысы (құлпытастар, қоршаулар, сағанатам); Шолабай қорымы, ХІХ ғ. - ХХ ғ. басы (тұрғын үйлер, "үштас", сағанатамдар, құлпытастар, қоршаулар); Шолабай 3 кешені, XIX ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (қоршаулар, қойтастар, саркофак-жәшік, сандықтас); Ортатау қорымы, ХІХ ғ.- ХХ ғ. басы (қоршаулар, қойтастар, құлпытастар, сағанатам, тас белгілер); Ортатау 2 қорымы, ХVIІI ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (сатылы тастар, қоршаулар, қойтастар, құлпытастар, сағанатам); Қайнар қорымы, XVIII-XХ ғғ. (құлпытастар, қоршаулар, қойтастар, сағанатамдар, бестастар, ғимараттар, мешіт, мазар, сандықтастар, үштастар); Шолабай 2 кешені, б.д.д. VI-V- ІІІ ғғ. - б.д. ХVIIІ-ХІХ ғғ.; Қызылқорған қалашығы, ХV-ХVІІІ ғғ. | ансамбльдер мен кешендер | Құлсары қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 50 км; солтүстікке қарай 10 км; оңтүстік-шығысқа қарай 50 км; шығыс-оңтүстік-шығысқа қарай 139 км, Желтау тауында; 93,6 км; Құлсары қаласы, 6-ауыл; шығыс-оңтүстік-шығысқа қарай 129 км; 132 км; 138 км; 137 км; оңтүстік-шығысқа қарай 196,4 км; шығыс-оңтүстік-шығысқа қарай 133 км; солтүстік-шығысқа қарай 31 км | |
| 7 | Дүйсеке мешіті, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Құлсары қаласынан солтүстікке қарай 10 км | |
| 8 | Иманқара қорғандары, ерте темір дәуірі; Иманқара үңгірі, ерте темір дәуірі; Тасастау 1 қорғаны, ерте темір дәуірі; Тасастау 2 ғибадатханасы, ерте темір дәуірі; Маңайсор 1 қонысы, ерте темір дәуірі; Маңайсор 2 қонысы, ерте темір дәуірі; Қорғандар (15), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Ақкиізтоғай ауылынан солтүстік-солтүстік-шығысқа қарай 35 км; 34,4 км; оңтүстік-шығысқа қарай 171 км; 170 км; 169 км; 169,1 км; қорғандар оңтүстік-шығысқа қарай 166,9-167 км аралығында | |
| 9 | Шадман құмтөбелі қабірі, ерте темір дәуірі; Шадман 1; 2 құмтөбелі қабірлері, ерте темір дәуірі; Сарықамыс 6 тұрағы, қола дәуірі; Сарықамыс 7; 8 тұрақтары, неолит дәуірі; Шаянды 1 құмтөбелі қабірі, ерте темір дәуірі; Шаянды 3; 4; 5; 6; 7; 8 тұрақтары, ерте темір дәуірі; Сарықамыс 9; 10; 11 тұрақтары, ерте темір дәуірі; Сарықамыс 12 тұрағы, неолит дәуірі; Қаратон 1; 2 қоныстары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Қосшағыл ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 47,8-108,1 км аралығында | |
| 10 | Қызылқала бекінісі, ХІХ ғ. | археология ескерткіші | Тұрғызба ауылынан батысқа қарай 7 км | |
| 11 | Аралтөбе қорғаны, б.д.д. ІІ-І ғғ. | киелі нысан | Құлсары қаласынан шығысқа қарай 70 км |
Индер ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Елтай ауылы, Жеңіс көшесі | |
| 2 | Халық ақыны Жамбыл Жабаевтың (1846-1945 жж.) бюсті, 1967 жыл; Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Есбол ауылы, И. Тайманов көшесі; Ж. Жабаев көшесі | |
| 3 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Жарсуат ауылы, С. Ділмұқашев көшесі | |
| 4 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Индербор кенті, Бейбітшілік көшесі, 1 | |
| 5 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Көктоғай ауылы, С. Сейфуллин көшесі | |
| 6 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Өрлік ауылы, І. Үсенов көшесі | |
| 7 | Төребай мазары, 1874 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Жарсуат ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 78 км, Индер-Қарабау тас жолының 49 км-нен оңтүстік-шығысқа қарай 3 км | |
| 8 | Кенжемола қорымы, ХІХ ғ. аяғы (сағанатам, құлпытас) | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Жарсуат ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 48 км, Индер-Қарабау тас жолының 40 км-нен оңтүстік-шығысқа қарай 11 км | |
| 9 | Кенжалы қорымы, Кенжалы сағанатамы, құлпытас, 1913 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Көктоғай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 16 км | |
| 10 | Шелекмола қорымы, XIX ғ. (сағанатам, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 41 км, Индер-Қарабау тас жолының 20 км-нен солтүстікке қарай 0,5 км | |
| 11 | Ақшадыра қорымы, XIX ғ. (мазар, құлпытас) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 39 км, Индер-Қарабау тас жолының 20 км-нен оңтүстік-батысқа қарай 0,5 км | |
| 12 | Қарабала-Қантемір қорымы, ХІХ ғ. аяғы (мазарлар, құлпытас) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 36 км, Индер-Қарабау тас жолының 25 км-нен оңтүстікке қарай 8 км | |
| 13 | Кетебай қорымы, XIX ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 36,5 км, Индер-Қарабау тас жолының 28 км-нен оңтүстікке қарай 1,5 км | |
| 14 | Сұлтанәлі қорымы, XIX ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 41,5 км, Индер-Қарабау тас жолының 30 км-нен солтүстікке қарай 2,5 км | |
| 15 | Шағатай қорымы, ХІХ ғ. (сағанатам, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстікке қарай 20 км, Атырау-Индер тас жолының 152 км-нен шығысқа қарай 1 км | |
| 16 | Дәрі қорымы, XIX ғ. -ХХ ғ. басы (құлпытастар, қоршаулар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 44 км, Қарабау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 58 км | |
| 17 | Ханша қорымы, XIX ғ. (мазар, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 45 км | |
| 18 | Шошақмола қорымы, ХІХ ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Жарсуат ауылынан шығысқа қарай 1 км | |
| 19 | Қабдуалы қорымы, XIX ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар, қоршаулар) | ансамбльдер мен кешендер | Индербор кентінен оңтүстік-оңтүстік-батысқа қарай 7 км | |
| 20 | Дүр қорымы, XIX ғ. аяғы (мазар, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Индербор кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 49,9 км, Индер-Қарабау тас жолының 61 км-нен оңтүстікке қарай 3 км | |
| 21 | Тоғай қорымы, XIX ғ. аяғы (сағанатам, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Индербор кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 37 км, Индер-Қарабау тас жолының 37 км-нен оңтүстікке қарай 4 км | |
| 22 | Шыныбек қорымы, XIX ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Көктоғай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 15 км | |
| 23 | Атан қорымы, ХІХ ғ.-ХХ ғ. басы (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Құрылыс ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км | |
| 24 | Тегісбай мешіт қорымы, ХІХ ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Құрылыс ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км | |
| 25 | Кулагино қорғандар тобы, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Есбол ауылынан батысқа қарай 500 м | |
| 26 | Қылыш қорғаны, ерте темір дәуірі; Қорған, ерте темір дәуірі; Атар қорғандары, ерте темір дәуірі; | археология ескерткіші | Жарсуат ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 19 км; 23 км; 30 км | |
| 27 | Төленшағыл обасы, қола дәуірі | археология ескерткіші | Көктоғай ауылынан батысқа қарай 26,2 км | |
| 28 | Тасоба мекені, ХIII-XV ғғ. | археология ескерткіші | Құрылыс ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 9,2 км | |
| 29 | Қорғандар, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Өрлік ауылынан солтүстік-батысқа қарай 5,7 км, Атырау-Орал тас жолынан батысқа қарай 1,2 км | |
| 30 | Қазақ КСР-ның еңбек сіңірген мұғалімі Мұқанғазы Сирановтың (1889-1947 жж.) жерленген жері, 1947 жыл (1959 жылы ескерткіш орнатылды) | киелі нысан | Елтай ауылы, Жеңіс көшесі | |
| 31 | Ақын Мұрат Мөңкеұлының (1843-1906 жж.) жерленген жері, 1906 жыл (1993 жылы мазар салынған) |  |
киелі нысан | Жарсуат ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км |
| 32 | Малайсары би Тілеукеұлының(1720-1805 жж.) жерленген жері, 1805 жыл, сәулетшісі М. Нұрқабаев (2001 жылы мазар салынған) | киелі нысан | Индербор кентінен шығысқа қарай 40 км |
Исатай ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | "Таскран" шекаралық белгісі, XІХ ғ. |  |
қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Аққыстау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 1 км |
| 2 | №102 қорымы (2), XIX ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Аққыстау ауылынан батысқа қарай 15 км | |
| 3 | 1836-1838 жж. ұлт-азаттық көтерілістің басшысы Исатай Тайманұлының (1791-1838 жж.) бюсті, 2005 жыл, мүсіншісі Б. Әбішев | монументтік өнер құрылысы | Аққыстау ауылы, Мұнайшы көшесі | |
| 4 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1985 жыл | монументтік өнер құрылысы | Жанбай ауылы, З. Құрасұлы көшесі | |
| 5 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1970 жыл | монументтік өнер құрылысы | Хамит Ерғалиев ауылы, Бақсай көшесі | |
| 6 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1985 жыл | монументтік өнер құрылысы | Тұщықұдық ауылы, Х. Дайырова көшесі | |
| 7 | Бесікті қорғаны, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Қызылүй ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 13 км | |
| 8 | Тұрақтар, б.д.д. ІІ ғ. басы | археология ескерткіші | Атырау қаласы мен Қамысқала ауылының тас жолынан 114 км |
Құрманғазы ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ұлы Жеңістің 30-жылдығына арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Балқұдық ауылы, Абай көшесі | |
| 2 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Бірлік ауылы, М. Бекбаев көшесі | |
| 3 | Композитор, күйші Кұрманғазы Сағырбайұлының (1818-1889 жж.) бюсті, 1967 жыл, сәулетшісі О.Н. Лавринов | монументтік өнер құрылысы | Жыланды ауылы, Құрманғазы көшесі | |
| 4 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1966 жыл | монументтік өнер құрылысы | Құрманғазы ауылы, Манаев көшесі | |
| 5 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Сүйіндік ауылы, Абай көшесі | |
| 6 | Мақаш қорымы. Мазар, 1909 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Афанасьев ауылынан шығысқа қарай 5 км | |
| 7 | Шіркеу ғимараты, ХІХ ғ. соңы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Жыланды ауылынан батысқа қарай 10 км, №3-разъезден оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км | |
| 8 | Тұрақ, орта ғасыр; Қорған, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Азғыр ауылынан солтүстік-батысқа қарай 14,7 км; солтүстік-шығысқа қарай 8,13 км | |
| 9 | Қорғандар (5), ерте темір дәуірі; Тұрақ, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Асан ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 21,5-37 км аралығында | |
| 10 | Қорғандар (4), ерте темір дәуірі; Балқұдық 1; 2 қорғандары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Балқұдық ауылынан солтүстік-батысқа қарай 11,3 км; 20 км; солтүстік-шығысқа қарай 15,5 км, 15,6 км; оңтүстік-батысқа қарай 3 км, 6 км | |
| 11 | Қорғандар (4), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Батырбек ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3,36-15 км аралығында | |
| 12 | Қорғандар (8), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Жалғызапан ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 6,02-14,6 км аралығы; оңтүстік-шығысқа қарай 9,3-11,8 км аралығы; солтүстік-батысқа қарай 5,3 км, 17,9 км | |
| 13 | Қорғандар (3), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Қоңыртерек ауылынан солтүстік-батысқа қарай 11,6 км; солтүстік-шығысқа қарай 6,4 км, 7 км | |
| 14 | Қорғандар (2), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Сүйіндік ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 21,9 км; солтүстік-шығысқа қарай 23,3 км | |
| 15 | Қорғандар (2), ерте темір дәуірі; Бесшоқы қорғандары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Үштаған ауылынан оңтүстікке қарай 30 км; 27 км; 28 км | |
| 16 | Мақаш қорымы. Мұхамеджан Бекмұхамбетов мазары, 2000 жыл, сәулетшісі М. Нұрқабаев | киелі нысан | Афанасьев ауылынан шығысқа қарай 5 км |
Қызылқоға ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Жангелдин ауылы,Ұлықпанов көшесі | |
| 2 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Жасқайрат ауылы, С. Құлтаев көшесі | |
| 3 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл; Ақын Абай Құнанбаевтың (1845-1904 жж.) бюсті, 1967 жыл, сәулетшісі Ж. Марабаев | монументтік өнер құрылысы | Қаракөл ауылы, Т. Рысқұлов көшесі | |
| 4 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Қоныстану ауылы, Жағалбаев көшесі | |
| 5 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Миялы ауылы, Қ. Сәтпаев көшесі | |
| 6 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Мұқыр ауылы, Ғ. Сланов көшесі | |
| 7 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Сағыз ауылы, Ш. Ізбасов көшесі | |
| 8 | Ұлы Отан соғысынан оралмаған жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Тасшағыл ауылы, С. Сейфуллин көшесі | |
| 9 | Әбжет мазары, ХХ ғ. басы | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Кенбай ауылынан солтүстік-солтүстік-шығысқа қарай 4 км | |
| 10 | Тұрланмола қорымы, ХІХ ғ. (мазар, құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Қарабау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 30 км | |
| 11 | Бопылдық қорымы, XIX ғ. - ХХ ғ. басы (мазарлар, құлпытастар, қоршау) | ансамбльдер мен кешендер | Қарабау ауылынан оңтүстікке қарай 60 км, Доссор кентінен солтүстік-солтүстік-батысқа қарай 48 км | |
| 12 | Дүйсәлі қорымы, XIX ғ. - ХХ ғ. басы (мазар, құлпытастар, қоршау); Тілегенмола қорымы, XIX ғ. - ХХ ғ. басы (мазар, құлпытастар, қоршаулар) | ансамбльдер мен кешендер | Қарабау ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 29 км, Сарыкөл қыстағынан оңтүстік-шығысқа қарай 2 км; Қарабау ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 33 км, Сарыкөл қыстағынан оңтүстік-шығысқа қарай 6,8 км | |
| 13 | Қорым, XVIII-XX ғғ. | ансамбльдер мен кешендер | Кенбай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 16 км | |
| 14 | Қазыбек қорымы, ХІХ ғ.-ХХ ғ. басы (құлпытастар, мазар) | ансамбльдер мен кешендер | Миялы ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 6 км | |
| 15 | Алып ана қорымы, ХІХ ғ. (құлпытастар, сағанатамдар, мазарлар, қоршау, қойтастар); Қашабайдың ақтамы қорымы, XIX ғ. - ХХ ғ. басы (Қашабай мазары, "қошқартас" тектес қабір үсті мүсіні) | ансамбльдер мен кешендер | Сағыз ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 8 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 46,4 км | |
| 16 | Қырғынтөбе қорғаны, ерте темір дәуірі; Қырғынтөбе 1; 2; 3; 4; 5 қорғандары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Былқылдақты ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 2,2-2,61 км аралығында | |
| 17 | Қорғандар (4), ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Жангелдин ауылынан шығысқа қарай 5-9,8 км аралығы; солтүстік-шығысқа қарай 5 км | |
| 18 | Көміркөл қорғаны, ерте темір дәуірі; Үдерменмола қорғандары, ерте темір дәуірі; Шернияз қорғаны, ерте темір дәуірі; Молдабек 1; 2; 3; 4; 5 қорғандары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Жантерек ауылынан солтүстікке қарай 4 км; батысқа қарай 10 км; батысқа қарай 15 км, Шернияз мазарынан солтүстікке қарай 7 м; оңтүстік-батысқа қарай 20,9-21 км аралығы | |
| 19 | Бармақ 1 тұрағы, қола дәуірі; Қарақұдық қорғаны, ерте темір дәуірі; Қарақұдық 1; 2; 3; 4 қорғандары, ерте темір дәуірі; Қарабау қалашығы, ХV-XVIII ғ.ғ.; Қарабау 2; 3 қорғандары, ерте темір дәуірі; Қарабау қорғандары, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Қарабау ауылынан солтүстік-батысқа қарай 2,8-7,9 км аралығы; солтүстікке қарай 8,1-9,75 км аралығы; | |
| 20 | Қорғанша қалашығы, XV–XVIII ғ.ғ. | археология ескерткіші | Қаракөл ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 12 км | |
| 21 | Бесоба 1; 2; 3; 4; 5 қорғандары, орта ғасыр | археология ескерткіші | Қоныстану ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3-7,8 км аралығы | |
| 22 | Жырақұдық қорғаны, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Миялы ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 15,3 км | |
| 23 | Қаракұдық қорғандары, ерте темір дәуірі; Талқұдық қорғандары, ерте темір дәуірі; Талқұдық 1; 2 қорғандары, ерте темір дәуірі; Егінжал 1 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Ұзынкөл 1 қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Ұзынкөл 3 қонысы, ерте темір дәуірі; Нұрмұқан 1; 2; 3; 4 қорғандары, ерте темір дәуірі; Төбеқұдық 1; 2 қорғандары, ерте темір дәуірі; Шөптікөл 1; 2 қорғандары, ерте темір дәуірі; Қорғандар, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Мұқыр ауылынан солтүстікке қарай 14 км; солтүстік-батысқа қарай 16 км, 17 км; солтүстік-шығысқа қарай 300 м; шығысқа қарай 17,5-34,5 км аралығы; солтүстік-батысқа қарай 22-24 км аралығы | |
| 24 | Сарышағыл тұрағы, неолит дәуірі; Сарытоғай қорғаны, ерте темір дәуірі; Шеркеш қорғандары, ерте темір дәуірі; Қызылжар қорғаны, ерте темір дәуірі; Қызылжар 1 қорғаны, ерте темір дәуірі; Қособа 1; 2; 3; 4 қорғандар мен қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Испаз қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Ақжар қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Кемершіт қорғандар тобы, ерте темір дәуірі; Кемершіт қорғаны, ерте темір дәуірі; Тасқара қорғаны, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Сағыз ауылынан солтүстікке қарай 2-15 км аралығы; солтүстік-шығысқа қарай 14 км; оңтүстік-батысқа қарай 12-14,5 км аралығы; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 17 км; оңтүстікке қарай 7,5 км; солтүстік-батысқа қарай 11,4 км, 20 км; батысқа қарай 20 км; оңтүстік-шығысқа қарай 19,58 км | |
| 25 | Тасоба қорғаны, орта ғасыр | археология ескерткіші | Сарықұмақ ауылынан шығысқа қарай 3 км | |
| 26 | Соркөл қорғаны, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Соркөл ауылынан солтүстікке қарай 1,5 км | |
| 27 | Қоңыр әулие қорғандары, ерте темір дәуірі; Жантерекмола 4 қорғаны, ерте темір дәуірі; Жантерекмола 7 қорғаны, ерте темір дәуірі; Таскұдық 1 екі қорғаны, ерте темір дәуірі; Таскұдық 2 жалғыз қорғаны, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Тасқұдық ауылынан батысқа қарай 4 км; оңтүстік-шығысқа қарай 6,39 км; 6,37 км; шығысқа қарай 6 км | |
| 28 | Тасшағыл тұрағы, қола дәуірі; Тасшағыл 1; 2 тұрақтары, қола дәуірі; | археология ескерткіші | Тасшағыл ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 2,9 км; 3 км; оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 3,5 км | |
| 29 | Құрылыс қирандысы, ХVІІІ-ХХ ғ.ғ. | археология ескерткіші | Сағыз өзенінің жағалауында, Қайнар өзенінен 18-20 км | |
| 30 | Тас құрылыстың қирандысы, ХІХ ғ. | археология ескерткіші | Қайнар өзенінен 25 км | |
| 31 | Қоныс пен канал қалдығы, орта ғасыр | археология ескерткіші | Сағыз өзенінің сол жақ жағалауында | |
| 32 | Бөкен бидің (1771-1857 жж.) жерленген жері, 1857 жыл (1995 жылы мазар салынған) | киелі нысан | Қарабау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 9 км | |
| 33 | Ақын Шернияз Жарылғасұлының (1806-1867 жж.) жерленген жері, 1867 жыл, сәулетшісі З. Медетбек (2006 жылы қабір үстіне мазар салынды) | киелі нысан | Мұқыр ауылынан батысқа қарай 25 км, Жантерек ауылынан солтүстік-батысқа қарай 12 км |
Мақат ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Мәдениет үйі, 1925 жыл | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Доссор кенті, Ғ. Сүлейменов көшесі, 39 | |
| 2 | Жазушы Сабыр Шәріповтің (1882-1941 жж.) бюсті, 1966 жыл | монументтік өнер құрылысы | Доссор кенті, "Сабыр Шәріпов атындағы Доссор мектеп-интернаты" мемлекеттік мекемесінің алдында | |
| 3 | Мұнайлы Ембінің 70 жылдығына орнатылған обелиск, 1981 жыл | монументтік өнер құрылысы | Доссор кенті, Ш. Еркешов көшесі | |
| 4 | Ұлы Отан соғысында қаза болған жерлес-жауынгерлерге арналған обелиск, 1975 жыл | монументтік өнер құрылысы | Мақат кенті, Н. Шагирова көшесі | |
| 4 | Кеңес Одағының батыры Мұса Баймұхановтың (1910-1945 жж.) бюсті, 1966 жыл | монументтік өнер құрылысы | Мақат кенті, "Мұса Баймұханов атындағы орта мектеп" мемлекеттік мекемесінің алдында | |
| 5 | Ұлы Отан соғысының 30-жылдығына арналған обелиск, 1975 жыл (2004 жылы жаңғыртылды) | монументтік өнер құрылысы | Мақат кенті, Алаш көшесі | |
| 6 | "Тас кешу" керуен-сарайы, ХІІІ-ХVІІІ ғғ. | археология ескерткіші | Мақат кентінен шығысқа қарай 38 км, Сағыз өзенінің сол жақ жағалауы | |
| 7 | Қорған, ерте темір дәуірі | археология ескерткіші | Доссор кентінен оңтүстік-батысқа қарай 58 км | |
| 8 | Байбақты ата (1823-1914 жж.) мазары, 1914 жыл (1997 жылы мазар салынған) | киелі нысан | Доссор кентінен солтүстікке қарай 10 км |
Махамбет ауданы
өңдеу| р/с | Ескерткіштің атауы | Ескерткіш суреті | Ескерткіш түрі | Ескерткіштің орналасқан жері |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Өскенбай қорымы, XIX-ХХ ғғ. (мазар) | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Есбол ауылынан шығысқа қарай 30 км | |
| 2 | Жазыбай қорымы, XIX ғ. | қала құрылысы және сәулет ескерткіші | Ортақшыл ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 12 км | |
| 3 | Ұлы Отан соғысында қаза болғандарға арналған обелиск, 1974 жыл | монументтік өнер құрылысы | Алға ауылы, Орталық көшесі | |
| 4 | Кеңес Одағының батыры Георгий Федорович Канцевтің (1907-1978 жж.) бюсті, 2006 жыл, мүсіншісі М. Әмірханов | монументтік өнер құрылысы | Махамбет ауылы, Абай көшесі | |
| 5 | Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне арналған обелиск, 1967 жыл | монументтік өнер құрылысы | Сарайшық ауылы, Ы. Алтынсарин көшесі | |
| 6 | Көпмола қорымы, XIX ғ. ортасы - ХХ ғ. басы (құлпытастар, құлпытасты қоршаулар); Жұмай қорымы, XIX ғ. аяғы - ХХ ғ. ортасы (қоршаулар, мазарлар, құлпытастар); №V қорым, ХІХ ғ. (құлпытастар); Баймөңке қорымы, ХІХ ғ. (құлпытас, сағанатам құлпытастарымен, құлпытасты қоршау) | ансамбльдер мен кешендер | Ақжайық ауылынан шығыс-солтүстік-шығысқа қарай 4 км; оңтүстікке қарай 12 км; шығыс-оңтүстік-шығысқа қарай 39,4 км; шығысқа қарай 39,4 км | |
| 7 | №27 қорым, XIX ғ. (құлпытастар); Қорған, ерте темір дәуірі | ансамбльдер мен кешендер | Есбол ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 8 км; шығысқа қарай 4,5 км | |
| 8 | Алтын қорымы, XІХ-ХХ ғғ. (құлпытастар, сағанатамдар, мазарлар); Мыңбай қорымы, XIX ғ. ортасы - ХХ ғ. 60 жыл (құлпытасты қоршаулар); Жаналы қорымы, XVІІІ ғ. аяғы - XIX ғ. (құлпытасты қоршаулар, құлпытас); Тайлан қорымы, ХІХ ғ. - ХХ ғ. басы (құлпытастар, сағанатам) | ансамбльдер мен кешендер | Ортақшыл ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 4 км; шығыс-солтүстік-шығысқа қарай 10,4 км; оңтүстік-шығысқа қарай 15 км; 20,1 км | |
| 9 | №108 қорым, XIX ғ. (құлпытастар); Дарханбай қорымы, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар); Бейімбет қорымы, XIX ғ. (құлпытастар); №111 қорым, XIX ғ. (құлпытастар); №92 қорым, ХІХ ғ. аяғы - ХХ ғ. басы (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | № 17-темір жол айрығынан солтүстік-батысқа қарай 9,8 км; оңтүстік-батысқа қарай 5 км; батысқа қарай 11 км; солтүстік-батысқа қарай 10 км; оңтүстікке қарай 3 км | |
| 10 | №VІ қорым, ХІХ ғ. (құлпытастар); №VІІ қорым, ХІХ ғ. (құлпытастар); Битенмола қорымы, ХІХ ғ. (құлпытастар) | ансамбльдер мен кешендер | Құмшығанақ ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км; солтүстікке қарай 5 км; оңтүстік-шығысқа қарай 5 км | |
| 11 | Жангелді қорымы, XIX ғ. (сағанатам, құлпытастар); №4 қорым, XIX ғ. (сағанатам, құлпытас); | ансамбльдер мен кешендер | Таңдай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 22 км; 29 км; | |
| 12 | Тұрақ, неолит дәуірі | ансамбльдер мен кешендер | Сарайшық ауылы, Жайық өзенінің сол жақ жағалауында | |
| 13 | Қорғандар, ерте темір дәуірі | ансамбльдер мен кешендер | Кеңөріс ауылынан батысқа қарай 8 км | |
| 14 | Ақын бала Ораз Өтебайұлының жерленген жері (1837-1882 жж.), 1882 жыл | киелі нысан | Таңдай ауылынан солтүстік-батысқа қарай 30 км |
Барлығы: 313 тарих және мәдениет ескерткіштері (қала құрылысы және сәулет ескерткіштері - 21, монументтік өнер құрылыстары - 47, ансамбльдер мен кешендер - 64, киелі нысандар - 10, археология ескерткіштері – 171).