Дүниежүзілік көшпенділер ойындары
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары (қыр. Дүйнөлүк көчмөндөр оюндары) — этникалық спорт түрлерінен өтетін халықаралық спорт жарыстары. Жарыстар Орталық Азияның тарихи көшпелі халықтарының халық ойындарына негізделген.[1]
| Дүниежүзілік көшпенділер ойындары | |
| Ұйымдастырушы қала | |
|---|---|
| Қатысатын елдер |
|
| Ашылу салтанаты |
8 қыркүйек (2024) |
| Жабылу салтанаты |
13 қыркүйек (2024) |
| Мерзімі |
2024 жыл 8–13 қыркүйек |
| Стадион | |
Изник,  Түркия (2022) | |
2016 жылы екінші Көшпенділер ойындарының ашылуында 1000 қомызшы бірігіп бір күй тартты. Бұл рекорд Гиннестің рекордтар кітабына енді.
Тарихы
өңдеу«Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының» бастамашысы Алмазбек Сәрсенұлы Атамбаев басқаратын Қырғыз Республикасы болды, ойындарды жоғары мемлекеттік деңгейде өткізуді қолдады.[2]
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары көшпелі халықтардың мәдени мұрасын, спорттық шеберлігін және дәстүрлі спорт түрлерін паш ететін, әртүрлі елдердің халықтары арасындағы мәдени байланыстар мен өзара түсіністікті нығайтуға көмектесетін алаңға айналды.[3]
2012 жылы Бішкекте өткен түркітілдес елдердің саммитінде Қазақстан, Әзербайжан, Түркия және Қырғыз Республикасының президенттері Бішкек декларациясына қол қойды.
Мақсаты мен міндеттері
өңдеу- Қатысушы елдер арасындағы мәдени байланыстарды нығайту арқылы дүние жүзіндегі көшпелі халықтардың мәдениетін сақтау және жаңғырту.
- Әлемнің көшпелі халықтарының ұлттық спорт түрлерін сақтау және халықаралық деңгейге көтеру.
- Қызметі әлемде этникалық спортты дамытуға және насихаттауға арналған мекемелерді қолдау.
Ойындарды өткізудің қосымша мақсаты — ойындарды өткізетін елдің туристік әлеуетін арттыру.
Бірінші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары
өңдеу
Бірінші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары 2014 жылғы 9—14 қыркүйекте Қырғызстанның Ыстықкөл облысының Шолпаната қаласында өтті. Оларға 19 елдің спортшылары қатысты: Әзербайжан, Аустрия, Ауғанстан, Беларусь, Бразилия, Германия, Қазақстан, Қырғызстан, Литва, Моңғолия, Ресей, АҚШ, Тәжікстан, Түркіменстан, Түркия, Өзбекстан, Франция, Швеция, Оңтүстік Корея.[4]
Спортқа 771 адам қатысты. Оның 583-і спортшы болса, 188-і жаттықтырушы мен төреші.
Ат спортына 230 жылқы тартылды.
Мәдени бағдарламаға 1200 адам қатысты.
Телехабар 230 000 000 әлеуетті аудиториясы бар 40 елді қамтыды.
Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына Ресей Федерациясы құрамасы сапында Башқұртстанның өкілдері (36 адам) қатысты. Олар спорттың 11 түрінен сынға түсті.[5]
Спорт түрлері
өңдеу
|
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары 2016
өңдеуДүниежүзілік көшпенділер ойындары 2016 жылғы 3—8 қыркүйек аралығында Қырғызстанның Шолпаната қаласында өткен екінші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары. 2016 жылғы Ойындарға 80 елдің, оның ішінде дәстүрлі көшпенді емес елдердің спортшылары қатысты.[7][8][9]
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары 2018
өңдеу2018 жылы қыркүйекте Қырғызстанның Шолпаната қаласында Үшінші Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өтті. Ойынға 66 елден 1,5 мыңнан астам спортшы қатысып, дәстүрлі спорттың 37 түрі бойынша сынға түсті.[10] Командалық бірінші орынды Қырғызстан құрамасы, екінші орынды Қазақстан, үшінші орынды Ресей құрамасы иеленді.[11]
Мәдени бағдарлама
өңдеуОйындар әртүрлі этномәдени бағдарламамен сүйемелденді. Осы мақсатта бірінші Көшпенділер ойындары аясында Қыршын трактінде киіз үй қалашығы орнатылып, жарыс бағдарламасына енбеген басқа ұлттық ойындардан көрсетілім қойылымдары, басқа да ойын-сауық шаралары ұйымдастырылды.[12]
Ойындардың өткен жылдары мен орны
өңдеу| № Ойын |
Жыл | Қала | Ел | Саны | Саны | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ел қатысушы |
спортшы қатысушы |
спорт пәндері |
спорт түрлері | ||||
| I | 2014 | Шолпаната |  Қырғызстан
|
19 | 583 | ||
| II | 2016 | Шолпаната | Қырғызстан
|
60 | 1000 | 23[13] | |
| III | 2018 | Шолпаната | Қырғызстан
|
66 | 1500 астам | 37[10] | |
| IV | 2022 | Изник | Түркия
|
100 астам | 3000 астам | ||
| V | 2024 | Астана |  Қазақстан
|
85 астам | 2000 астам | 21[10] | |
Шағын көшпенділер ойындары
өңдеуЕл ішінде халықтық спортты белсенді дамыту үшін жыл сайын Қырғызстанның аймақтарында Кіші көшпенділер ойындары өткізілетін болды.
Тағы қараңыз
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Дүниежүзілік көшпенділер ойындары: маңызды мәліметтер (қаз.). Gov.kz (12 желтоқсан 2023). Тексерілді, 10 қыркүйек 2024.
- ↑ атамбаев всемирные игры - Google Search.
- ↑ А.Атамбаев: Игры кочевников укрепят дружбу и взаимопонимание между нашими народами (9 қыркүйек 2014).
- ↑ Первые в истории «Всемирные Игры Кочевников» Мұрағатталған 20 шілденің 2017 жылы. 19 стран-участниц
- ↑ Спортсмены из Башкортостана выступят в составе сборной России на III Всемирных играх кочевников.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Спорт түрлері (қаз.). Дүниежүзілік көшпенділер ойындары. Тексерілді, 10 қыркүйек 2024.
- ↑ Страны (орыс.). worldnomadgames.com.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 15 наурыз 2018.
- ↑ TASS: Society & Culture — 2018 World Nomad Games kick off in Kyrgyzstan.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Kyrgyzstan kicked off the World Nomad Games
- ↑ a b c BBC:как прошли Всемирные игры кочевников.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ В Киргизии подвели итоги III Всемирных игр кочевников (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 қыркүйек 2020.
- ↑ Мәдени бағдарламаның кестесі (қаз.). Дүниежүзілік көшпенділер ойындары. Тексерілді, 10 қыркүйек 2024.
- ↑ Подробная программа Всемирных игр кочевников здесь