Жамбыл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)

Жамбыл ауданыСолтүстік Қазақстан облысының солтүстік-батысындағы әкімшілік бөлініс. Бұрынғы Преснов және Жамбыл аудандарының қосылуынан (1997) пайда болып, 1928 жылғы Преснов ауданының шекарасы қалпына келтiрiлген. Жер аумағы 7,46 мың км². Аудан орталығы – Пресновка ауылы.

Қазақстан ауданы
Жамбыл ауданы
Әкімшілігі
Облысы

Солтүстік Қазақстан облысы

Аудан орталығы

Пресновка

Ауылдық округтер саны

13

Ауыл саны

48

Әкімі

Азамат Бектасов

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Преснов ауылы, Дружба көшесі, №10

Тарихы мен географиясы
Координаттары

54°31′ с. е. 66°56′ ш. б. / 54.517° с. е. 66.933° ш. б. / 54.517; 66.933 (G) (O) (Я)Координаттар: 54°31′ с. е. 66°56′ ш. б. / 54.517° с. е. 66.933° ш. б. / 54.517; 66.933 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1970 жыл

Жер аумағы

7 470 км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

18 102[1] адам (2023)

Тығыздығы

4,2 адам/км²

Ұлттық құрамы

қазақтар (43,73%)
орыстар (42,4%)
украиндар (6,2%)
немістер (3,75%)
татарлар (1,1%)
беларустар (0,6%)
басқа ұлт өкілдері (2,22%)[2]

Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды

15

Жамбыл ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Жамбыл ауданы

 Басқа мағыналар үшін Жамбыл ауданы деген бетті қараңыз.

Географиялық орны, жер бедері өңдеу

Аудан солтүстiгiнде Ресей Федерациясының Қорған облысымен, шығысында Солтүстік Қазақстан облысының Мамлют және Есiл, оңтүстiгiнде Шал ақын және Тимирязев аудандарымен, батысында Қостанай облысы Ұзынкөл ауданымен шектесіп, Батыс Сібір жазығының оңтүстігіндегі Есіл мен Обаған өзендерінің суайрығы болып табылатын жазықты алып жатыр. Жер бедеріне көл қазаншұңқырларымен кезектесіп жатқан дөңді белестер тән.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Климаты тым континенттік. Қысы суық ызғарлы, жазы біршама ыстық. Қаңтарда ауаның орташа температурасы –18 – 19°С, шілдеде 20°С. Кей жылдары қыста –40°С аяз, ал шілдеде 40°С-тан астам ыстық болып тұрады. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300 мм-ден 350 мм-ге дейін барады. Оның басым бөлігі жылдың жылы мезгілінде жауады. Желсіз күндер аз. Жазда солтүстік және батыс желдер, қыста оңтүстік-батыс желдер басым келеді. Олардың орташа жылдамдығы 4 – 4,5 м/с, ал жазда ыстық күндері соғатын аңызақ желдің жылдамдығы 6 – 10 м/с, қысқы бұрқасын күндері 15 м/с-қа дейін барады. Көлдердің жалпы саны 150-ден астам және басым бөлігінің суы тұщы. Қуаңшылық жылдары кейбір көлдерде тұз байланады, олардың кейбірінің емдік қасиеттері бар. Аудан орманды және орманды-дала белдемдерінде орналасқан. Топырағы қызғылт қоңыр, карбонатты қара топырақты және шала күлгін топырақты. Мұнда қайың мен терек аралас ормандар, кейде қарағай аралас қайың шоқтарына және әр түрлі шөп аралас өскен селеулі-бетегелі далаға ауысады. Жануарлар дүниесінен орманды алқапта бұлан мен елік, қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, борсық, далалы өңірде суыр, сарышұнақ, көлдерде ондатр, сан алуан су құстары (шағала, қаз, үйрек, аққу), жыртқыш құстардан бүркіт, кезқұйрық, күйкентай, тұрымтай, жағалтай, көл жағаларында қызғыш, тауқұдірет, жылқышы мекендейді.

Халқы өңдеу

1979 1989[3] 1999 2009[4] 2021
 25126 23484 36989 25378 18169

Тұрғындары 19 447 адам (2019).

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

48 елді мекен 13 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік Орталығы Елді мекендері Халқы (2009)
Архангель ауылдық округі Архангелка ауылы 5 2670
Благовещен ауылдық округі Благовещенка ауылы 3 3669
Жамбыл ауылдық округі Жамбыл ауылы 5 1317
Кладбин ауылдық округі Кладбинка ауылы 5 1736
Қазан ауылдық округі Қазан ауылы 3 1149
Қайраңкөл ауылдық округі Қайраңкөл ауылы 3 1858
Майбалық ауылдық округі Святодуховка ауылы 4 1436
Мирный ауылдық округі Мирное ауылы 5 1758
Озёрный ауылдық округі Озёрное ауылы 3 1167
Первомай ауылдық округі Будённое ауылы 4 1041
Преснов ауылдық округі Пресновка ауылы 2 6539
Пресноредуть ауылдық округі Пресноредуть ауылы 4 741
Троицк ауылдық округі Троицкое ауылы 2 937

Ірі елді мекендері өңдеу

Елді мекен Халқы
(2009)
Пресновка 5725
Благовещенка 3106
Қайраңкөл 935
Украинское 724
Троицкое 722
Кладбинка 660
Казанка 648
Баян 644
Озёрное 603
Архангелка 582
Мирное 575
Железное 570
Будённое 548
Святодуховка 516
Новорыбинка 502

Ауыл шаруашылығы өңдеу

Ауыл шаруашылығы жерінің аумағы 600 мың га, оның ішінде жыртылған жері 228,1 мың га, 69 мың га шабындық, 278,1 мың га жайылым. Негізінен егіншілік және мал ш-мен айналысады. Аудан жерімен батыстан шығысқа қарай мемлекеттік маңызы бар Қостанай – Петропавловск автомобиль жолы, солтүстіктен оңтүстікке қарай Қорған – Новоишим т. ж. өтеді.

Шаруашылығы (2009 жыл қорытындысы) өңдеу

[Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 225 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 1 - iрi, 28 - орта, 196 - шағын кәсiпорындар. Олардан 126 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 98 - жеке меншiк, 1 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады. Ауданда облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 6,4%-ы (15 188,0 млн.теңге) өндiрiлген. Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 110,0 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 0,2%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 119,6% құрайды. Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 228,1 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 66,2% құрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 11 542,0 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 7,1% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 1 889,0 млн.теңге құрады. Пайдалануға 4,4 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 18,6 мың адам жұмыс iстейдi. Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 25,9% өсiп, 38 892 теңгенi құрады. Нақты жалақы 17,7% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 945 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 805 теңге құрады.]

Дереккөздер өңдеу