Меңдіқара ауданы

Меңдіқара ауданыҚостанай облысының солтүстігінде орналасқан әкімшілік бөлік. 1930 жылы ұйымдасып, 1963 жылы қаңтарда "Боровской ауданы" болып қайта құрылды. Жерінің аумағы 6,6 мың км². Орталығы – Боровской ауылы.

Қазақстан ауданы
Меңдіқара ауданы
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы

Қостанай облысы

Аудан орталығы

Боровской

Ауылдық округтер саны

11

Ауыл саны

34

Әкімі

Ғабит Мәжитұлы Бекбаев

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Боровской ауылы, Королёв көшесі, №5

Тарихы мен географиясы
Координаттары

53°48′36″ с. е. 64°09′00″ ш. б. / 53.81000° с. е. 64.15000° ш. б. / 53.81000; 64.15000 (G) (O) (Я)Координаттар: 53°48′36″ с. е. 64°09′00″ ш. б. / 53.81000° с. е. 64.15000° ш. б. / 53.81000; 64.15000 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

17 желтоқсан 1930 жыл[1]

Жер аумағы

6,61 мың км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

22 100[2] адам (2023)

Ұлттық құрамы

орыстар (54,22%)
қазақтар (35,11%)
украиндар (4,13%)
немістер (2,19%)
татарлар (1,46%)
беларустар (1,23%)
басқалары (1,66%)[3]

Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды

10

Меңдіқара ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Меңдіқара ауданы

Географиялық орны

өңдеу

Шығысында Ұзынкөл, Сарыкөл, батысында Фёдоров, оңтүстігінде Қостанай, Алтынсарин аудандарымен, солтүстігінде Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері

өңдеу

Меңдіқара ауданының жер бедері жазық. Шеткі жақтары Тобыл, Үй, Обаған өзендерінің және олардың шағын салаларының аңғарларымен тілімделген. Оңтүстіктен солтүстікке қарай едәуір еңіс, теңіз деңгейінен биіктігі 200 м-ден 83 м-ге дейін төмендейді. Жер қойнауындағы кен байлықтарынан темір кентасы, отқа төзімді балшық, әйнектік және қиыршық құм, т.б. барланған.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

өңдеу

Климаты тым континенттік, қысы суық, жазы жылы. Ауаның орташа температурасы қаңтарда -17…-18 °C, шілдеде 20…22 °C. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300–350 мм, оның 70–75%-ы жылдың жылы мезгілінде жауады. Ірі көлдері: Қамыстытеңіз, Алакөл. Алакөлде балықшылық дамыған. Меңдіқара ауданы түгелдей қара топырақ белдемінде орналасқан. Тобыл мен Обаған өзендері суайрығының негізгі батыс бөлігін қара, ал оның қарағай ормандары өсетін жерлерінде күлгін топырақ алып жатыр. Өзен аңғарлары мен жайылымдардың топырағы аллювийлі. Сортаң топырақ негізінен Обаған өзенінің аңғарында кездеседі. Қара топырақты жерлері түгелдей дерлік егін егуге пайдаланылады. Дөңес жерлердің едәуір бөлігіндегі ормандарда қарағай, қайың, терек, т.б. өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қарсақ, т.б., ал кемірушілерден күзен, ақтышқан, аламан, қосаяқ, сарышұнақ, оңтүстігінде суыр кездеседі. Өзендер мен су айдындарында ондатр, құндыз, т.б., ормандарда елік, түлкі, т.б. тіршілік етеді. Құстардан дала бозторғайы, бөдене, орманда қара және ақ құрлар, шіл, өзен мен көлдерде: үйректің бірнеше түрі, қасқалдақ, қаз, аққу, су жағаларында: жылқышы, тауқұдірет, қызғыш мекендейді.

Халқы

өңдеу
1939 1959 1970 1979 1989[4] 1999 2009[5] 2021
 39724 44265 50874 47356 47784 39632 32016 26058

Тұрғындар саны – 27 279 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 36,33%, орыстар – 52,58%, украиндар – 4,40%, немістер – 2,23%, беларустар – 1,43%, татарлар – 1,45%, әзербайжандар – 0,38%, башқұрттар – 0,32%, басқа ұлт өкілдері – 0,89%.

Әкімшілік бөлінісі

өңдеу

34 елді мекен 1 ауылдық әкімдік пен 10 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік Орталығы Елді мекендері Халқы (2021)
Алёшин ауылдық округі Молодёжное ауылы 3 1202
Боровской ауылдық округі Боровской ауылы 1 8807
Будённый ауылдық округі Будённовка ауылы 2 999
Введен ауылдық округі Введенка ауылы 2 905
Краснопреснен ауылдық округі Красная Пресня ауылы 4 1158
Қарақоға ауылдық округі Ұзынағаш ауылы 4 627
Ломоносов ауылдық округі Қасқаат ауылы 3 919
Михайлов ауылдық округі Михайловка ауылы 4 2969
Первомай ауылдық округі Первомайское ауылы 5 2774
Соснов ауылдық округі Харьковское ауылы 5 1763
Теңіз ауылдық әкімдігі Теңіз ауылы 1 424

Шаруашылығы

өңдеу

Аудан негізінен ауыл шаруашылығына маманданған аудан. Мұнда ауыл шаруашылығына жарамды жердің аумағы 506,6 мың га, оның 303,5 га-сы егістікке пайдаланылады. 2002 жылы ауданда 497 шаруа қожалықтары, 68 ЖШС, 5 АҚ, 7 ӨК ұйымдастырылды. Егіншіліктің басты саласы – астық өндірісі. Мал шаруашылығы ет-сүт бағытындағы сиыр, ет-май бағытындағы шошқа, аздап биязы жүнді қой және жылқы мен құс өсіруге маманданған. Ауданда 41 мың га жерді орман алып жатыр. Оны күтіп-баптаумен және өсірумен Боровской, өзынкөл және Усаков орман шаруашылықтары айналысады. Меңдіқара ауданында ауыл шаруашылығы шикізаты мен жергілікті табиғи ресурстар негізінде май шайқау, ұн тарту, құрылыс материалдарын өндіру, ағаш өңдеу өнеркәсібі өркендеген.

Боровской ауылында май зауыты, диірмен, кішігірім тігін фабрикасы, кірпіш зауыты, темір-бетон, қиыршықтас, әктас және ағаш бұйымдарын жасайтын цехтар, педагокикалық колледж, кәсіптік-технологиялық мектеп, жалпы білім беретін 47 мектеп пен мектеп-интернат, 28 кітапхана, 10 мәдениет үйі, аудандық аурухана, тубдиспансер, қымызбен емдейтін санаторий, 25 фельдшерлік-акушерлік пункт пен 6 дәріхана бар.

Дереккөздер

өңдеу