Меңдіқара ауданы
Меңдіқара ауданы — Қостанай облысының солтүстігінде орналасқан әкімшілік бөлік. 1930 жылы ұйымдасып, 1963 жылы қаңтарда "Боровской ауданы" болып қайта құрылды. Жерінің аумағы 6,6 мың км². Орталығы – Боровской ауылы.
| Қазақстан ауданы | |||
| Меңдіқара ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
11 | ||
| Ауыл саны |
34 | ||
| Әкімі |
Ғабит Мәжитұлы Бекбаев | ||
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Боровской ауылы, Королёв көшесі, №5 | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
53°48′36″ с. е. 64°09′00″ ш. б. / 53.81000° с. е. 64.15000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°48′36″ с. е. 64°09′00″ ш. б. / 53.81000° с. е. 64.15000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | |||
| Жер аумағы |
6,61 мың км² | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
22 100[2] адам (2023) | ||
| Ұлттық құрамы |
орыстар (54,22%) | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Автомобиль коды |
10 | ||
|
| |||
Географиялық орны
өңдеуШығысында Ұзынкөл, Сарыкөл, батысында Фёдоров, оңтүстігінде Қостанай, Алтынсарин аудандарымен, солтүстігінде Ресей Федерациясымен шектеседі.
Жер бедері
өңдеуМеңдіқара ауданының жер бедері жазық. Шеткі жақтары Тобыл, Үй, Обаған өзендерінің және олардың шағын салаларының аңғарларымен тілімделген. Оңтүстіктен солтүстікке қарай едәуір еңіс, теңіз деңгейінен биіктігі 200 м-ден 83 м-ге дейін төмендейді. Жер қойнауындағы кен байлықтарынан темір кентасы, отқа төзімді балшық, әйнектік және қиыршық құм, т.б. барланған.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі
өңдеуКлиматы тым континенттік, қысы суық, жазы жылы. Ауаның орташа температурасы қаңтарда -17…-18 °C, шілдеде 20…22 °C. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300–350 мм, оның 70–75%-ы жылдың жылы мезгілінде жауады. Ірі көлдері: Қамыстытеңіз, Алакөл. Алакөлде балықшылық дамыған. Меңдіқара ауданы түгелдей қара топырақ белдемінде орналасқан. Тобыл мен Обаған өзендері суайрығының негізгі батыс бөлігін қара, ал оның қарағай ормандары өсетін жерлерінде күлгін топырақ алып жатыр. Өзен аңғарлары мен жайылымдардың топырағы аллювийлі. Сортаң топырақ негізінен Обаған өзенінің аңғарында кездеседі. Қара топырақты жерлері түгелдей дерлік егін егуге пайдаланылады. Дөңес жерлердің едәуір бөлігіндегі ормандарда қарағай, қайың, терек, т.б. өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қарсақ, т.б., ал кемірушілерден күзен, ақтышқан, аламан, қосаяқ, сарышұнақ, оңтүстігінде суыр кездеседі. Өзендер мен су айдындарында ондатр, құндыз, т.б., ормандарда елік, түлкі, т.б. тіршілік етеді. Құстардан дала бозторғайы, бөдене, орманда қара және ақ құрлар, шіл, өзен мен көлдерде: үйректің бірнеше түрі, қасқалдақ, қаз, аққу, су жағаларында: жылқышы, тауқұдірет, қызғыш мекендейді.
Халқы
өңдеу| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] | 1999 | 2009[5] | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 39724 | ▲44265 | ▲50874 | ▼47356 | ▲47784 | ▼39632 | ▼32016 | ▼26058 |
Тұрғындар саны – 27 279 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 36,33%, орыстар – 52,58%, украиндар – 4,40%, немістер – 2,23%, беларустар – 1,43%, татарлар – 1,45%, әзербайжандар – 0,38%, башқұрттар – 0,32%, басқа ұлт өкілдері – 0,89%.
Әкімшілік бөлінісі
өңдеу34 елді мекен 1 ауылдық әкімдік пен 10 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
|---|---|---|---|
| Алёшин ауылдық округі | Молодёжное ауылы | 3 | ▼1202 |
| Боровской ауылдық округі | Боровской ауылы | 1 | ▼8807 |
| Будённый ауылдық округі | Будённовка ауылы | 2 | ▼999 |
| Введен ауылдық округі | Введенка ауылы | 2 | ▼905 |
| Краснопреснен ауылдық округі | Красная Пресня ауылы | 4 | ▼1158 |
| Қарақоға ауылдық округі | Ұзынағаш ауылы | 4 | ▼627 |
| Ломоносов ауылдық округі | Қасқаат ауылы | 3 | ▼919 |
| Михайлов ауылдық округі | Михайловка ауылы | 4 | ▼2969 |
| Первомай ауылдық округі | Первомайское ауылы | 5 | ▼2774 |
| Соснов ауылдық округі | Харьковское ауылы | 5 | ▼1763 |
| Теңіз ауылдық әкімдігі | Теңіз ауылы | 1 | ▼424 |
Шаруашылығы
өңдеуАудан негізінен ауыл шаруашылығына маманданған аудан. Мұнда ауыл шаруашылығына жарамды жердің аумағы 506,6 мың га, оның 303,5 га-сы егістікке пайдаланылады. 2002 жылы ауданда 497 шаруа қожалықтары, 68 ЖШС, 5 АҚ, 7 ӨК ұйымдастырылды. Егіншіліктің басты саласы – астық өндірісі. Мал шаруашылығы ет-сүт бағытындағы сиыр, ет-май бағытындағы шошқа, аздап биязы жүнді қой және жылқы мен құс өсіруге маманданған. Ауданда 41 мың га жерді орман алып жатыр. Оны күтіп-баптаумен және өсірумен Боровской, өзынкөл және Усаков орман шаруашылықтары айналысады. Меңдіқара ауданында ауыл шаруашылығы шикізаты мен жергілікті табиғи ресурстар негізінде май шайқау, ұн тарту, құрылыс материалдарын өндіру, ағаш өңдеу өнеркәсібі өркендеген.
Боровской ауылында май зауыты, диірмен, кішігірім тігін фабрикасы, кірпіш зауыты, темір-бетон, қиыршықтас, әктас және ағаш бұйымдарын жасайтын цехтар, педагокикалық колледж, кәсіптік-технологиялық мектеп, жалпы білім беретін 47 мектеп пен мектеп-интернат, 28 кітапхана, 10 мәдениет үйі, аудандық аурухана, тубдиспансер, қымызбен емдейтін санаторий, 25 фельдшерлік-акушерлік пункт пен 6 дәріхана бар.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Тарихи анықтама. Меңдіқара ауданы әкімінің ресми сайты. Тексерілді, 25 желтоқсан 2016.
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ ҚР халық санақтары