І (кирил)

І, і — кириллицаға негізделген әліпби әрпі.

Қазақ кирил әліпбиі
-{Аа}-	-{Әә}-	-{Бб}-	-{Вв}-	-{Гг}-	-{Ғғ}-	-{Дд}-
-{Ее}-	-{Ёё}-	-{Жж}-	-{Зз}-	-{Ии}-	-{Йй}-	-{Кк}-
-{Ққ}-	-{Лл}-	-{Мм}-	-{Нн}-	-{Ңң}-	-{Оо}-	-{Өө}-
-{Пп}-	-{Рр}-	-{Сс}-	-{Тт}-	-{Уу}-	-{Ұұ}-	-{Үү}-
-{Фф}-	-{Хх}-	-{Һһ}-	-{Цц}-	-{Чч}-	-{Шш}-	-{Щщ}-
-{Ъъ}-	-{Ыы}-	-{Іі}-	-{Ьь}-	-{Ээ}-	-{Юю}-	-{Яя}-

Жіңішке, қысан, езулік дауысты дыбысты белгілейді. Сөздің барлық буынында жазылады. Бірінші буында еріндік дауысты кездессе, екінші буында «і» жазылғанымен, айтылуда «ү» дыбысталады. Мысалы, жазылуы - түлік, үкі; айтылуы - түлүк, үкү.

Сондай-ақ, сөз басындағы «р», «л» сонаттардың алдында жазылмағанмен, айтылуда олардың алдында «і» ілесіп айтылады. Мысалы, жазылуы - рет, лен; айтылуы - ірет, ілен.

Дауысты «і»-ге біткен сөзге «у» қосымшасы жалғанса, соңғы езулік «і» еріндік «ү» боп естіледі (кілкі+у - кілкүу; жазылуы - кілку)^[1]^[2]^[3].

Кодтар кестесі

Код	Регистр	Ондық код	16-лық код	8-дік код	Екілік код
Юникод	Бас	1030	0406	002006	00000100 00000110
Юникод	Кіші	1110	0456	002126	00000100 01010110
ISO 8859-5	Бас	166	A6	246	10100110
ISO 8859-5	Кіші	246	F6	366	11110110
KOI 8	Бас	182	B6	266	10110110
KOI 8	Кіші	166	A6	246	10100110
Windows 1251	Бас	178	B2	262	10110010
Windows 1251	Кіші	179	B3	263	10110011

HTML жүйесінде бас әріп «І»-ні І немесе І, ал кіші «і» әріпін - і немесе і деп белгілейді.

Басқа тілдер

Орыс тілі

Бұрын орыс тілінде 1918 жылындағы реформасында болды. Мысалы: (исторія, русскій, Іерусалимъ).

Белорус тілі

I — белорус алфавитінің 10 әріпі. Жазу мен айтуда ол И әріпімен толығымен сәйкес келеді: сонымен қатар [и] дыбысын білдіреді, сонымен қатар алдыңғы дауыссыз дыбыстарды жұмсартады.

Украин тілі

І — украин әріпінің 12 әріпі. Украин тілінде І әріпі, И әріп сияқты дыбыстайды және алдыңғы дауыссыз дыбыстарды жұмсартады. Мысалы: (білий, бігати, біс, кіт, від, піч, стій, шість).

Дереккөздер

↑ Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
↑ Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 5 том
↑ Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962

[1] Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3

[2] Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 5 том

[3] Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962

[1]

[2]

[3]