Д

Д, д — кириллицаға негізделген әліпби әрпі.

Қазақ кирил әліпбиі
Аа	Әә	Бб	Вв	Гг	Ғғ	Дд
Ее	Ёё	Жж	Зз	Ии	Йй	Кк
Ққ	Лл	Мм	Нн	Ңң	Оо	Өө
Пп	Рр	Сс	Тт	Уу	Ұұ	Үү
Фф	Хх	Һһ	Цц	Чч	Шш	Щщ
Ъъ	Ыы	Іі	Ьь	Ээ	Юю	Яя

Тілдің ұшы жоғарғы күрек тістердің түбіне тиіп, кері қайтуы әрі дауыс шымылдығының қатысуы арқылы жасалатын дауыссыз дыбысты таңбалайтын әріп.

Қазақ тілінде Д фонемасы жуан я жіңішке дауысты дыбыспен тіркесуіне қарай жуан (мысалы, адам, дана) және жіңішке (мысалы, дене, дән) болып айтылады. Д қазақтың байырғы сөздерінің аяғында жазылмайды, тек орыс тілі арқылы келген сөздердің соңында (мысалы, анод, катод) кездеседі. Кейде ауызекі тілде кейбір жеке Т-дан басталатын сөздердің басында Д дыбысымен айтылады (деңіз-теңіз, түзу-дүзу, тізе-дізе) айтылады^[1]^[2]^[3].

Кодтар кестесі Өңдеу

Код	Регистр	Ондық код	16-лық код	8-дік код	Екілік код
Юникод	Бас	1044	0414	002024	00000100 00010100
Юникод	Кіші	1076	0434	002064	00000100 00110100
ISO 8859-5	Бас	180	B4	264	10110100
ISO 8859-5	Кіші	212	D4	324	11010100
КОИ-8	Бас	228	E4	344	11100100
КОИ-8	Кіші	196	C4	304	11000100
Windows-1251	Бас	196	C4	304	11000100
Windows-1251	Кіші	228	E4	344	11100100

HTML жүйесінде бас әріп «Д»-ны &#1044 немесе &#x414, ал кіші «д» әріпін - &#1076 немесе &#x434 деп белгілейді.

Дереккөздер Өңдеу

↑ Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 3 том
↑ Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962
↑ Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962

[1] Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 3 том

[2] Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962

[3] Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962

[1]

[2]

[3]