З
З, з — кириллицаға негізделген әліпби әрпі.
| Қазақ кирил әліпбиі | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -{Аа}- | -{Әә}- | -{Бб}- | -{Вв}- | -{Гг}- | -{Ғғ}- | -{Дд}- | |||||||
| -{Ее}- | -{Ёё}- | -{Жж}- | -{Зз}- | -{Ии}- | -{Йй}- | -{Кк}- | |||||||
| -{Ққ}- | -{Лл}- | -{Мм}- | -{Нн}- | -{Ңң}- | -{Оо}- | -{Өө}- | |||||||
| -{Пп}- | -{Рр}- | -{Сс}- | -{Тт}- | -{Уу}- | -{Ұұ}- | -{Үү}- | |||||||
| -{Фф}- | -{Хх}- | -{Һһ}- | -{Цц}- | -{Чч}- | -{Шш}- | -{Щщ}- | |||||||
| -{Ъъ}- | -{Ыы}- | -{Іі}- | -{Ьь}- | -{Ээ}- | -{Юю}- | -{Яя}- | |||||||
Тіл ұшының астыңғы күрек тіске жуысуынан пайда болатын дыбысты белгілейтін таңба. З - айтылу орнына қарай тіс (денталь), жасалу жолына қарай ызың (фрикатив), дауыс пен салдыр қатысына қарай ұяң фонема. "З" қазақ тілінде сөздің барлық шенінде кездеседі (зат, зымыран, қазы, бозы, тұз, дүз). Латынша романдалуы: "Z,z". Ж, с, ш дыбыстарының алдынан келгенде ол айтылуда сол көршілес дыбысқа ұқсап үнделеді (ассимиляция). Мысалы, "боз жігіт" - "божжігіт", "ізші" - "ішші" т.б.[1][2].
Кодтар кестесі
өңдеу| Код | Регистр | Ондық код |
16-лық код |
8-дік код |
Екілік код |
|---|---|---|---|---|---|
| Юникод | Бас | 1047 | 0417 | 002027 | 00000100 00010111 |
| Кіші | 1079 | 0437 | 002067 | 00000100 00110111 | |
| ISO 8859-5 | Бас | 183 | B7 | 267 | 10110111 |
| Кіші | 215 | D7 | 327 | 11010111 | |
| KOI 8 | Бас | 250 | FA | 372 | 11111010 |
| Кіші | 218 | DA | 332 | 11011010 | |
| Windows-1251 | Бас | 199 | C7 | 307 | 11000111 |
| Кіші | 231 | E7 | 347 | 11100111 |
HTML жүйесінде бас әріп «З»-ны З немесе З , ал кіші «з» әріпін - з немесе з деп белгілейді.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 4 том
- ↑ Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Cyrillic alphabet |