Ергежейлі мемлекет

Ергежейлі мемлекет — кейбір көрсеткіштер бойынша (мысалы, аумағы бойынша, халық саны бойынша және т. б.) басқа мемлекеттерден аз жағына қарай едәуір ерекшеленетін мемлекет.

Аудан өлшемі бойынша, ергежейлі деп, әдеттегідей, Люксембург ауданынан кем мемлекеттер аталады. Кейде Люксембургтің өзі де ергежейлі мемлекеттердің қатарына жатқызылады.

Сонымен қатар көрсеткіш ретінде жиі халық саны қолданылады. Сонымен бірге БҰҰ және Дүниежүзілік банктің терминологиясы бойынша ергежейлі деп, халық саны 1 млн адамнан аспайтын мемлекеттер саналады. Ұлттар достастығының баяндамаларында кіші елдер деген термин қолданылады және халық санның шегі 1,5 млн адам. Кейде ергежейлі деп халық саны 500 мың адамнан кем мемлекеттер аталады.

Ергежейлі мемлекет

өңдеу

Ергежейлі мемлекеттердің көбісі біршама жас құрылымдар болып табылады (Шығыс Тимор және басқалар). Сонымен қатар Еуропадағы ергежейлі мемлекеттердің басым бөлігі сан ғасырлық тарихына ие. Мысалы, Сан-Марино Еуропадағы ең ескі ел болып саналады.

Кейде ергежейлі ел ұғымы қолданылады, олардың қатарына шағын тәуелсіз мемлекеттер ғана емес, басқа да шағын географиялық және тарихи оқшауланған (көбінесе аралды) аумақтар кіреді — тәуелді аймақтар, әкімшілік автономялар және т. б. Мысалдар — Мэн аралы, Гернси, Борнхольм, Гибралтар, Майотта, Гуам, Ниуэ, Гельголанд, Афон және т. б.

 
Ергежейлі мемлекеттер әлем картасында

Аумағы бойынша

өңдеу

Ауданы 1000 км²-ден кем тәіелсіз елдер (теңіз аймағы саналмаған).[1][2]

# Мемлекет Аудан (км²) Астанасы Аймақ
1   Ватикан 0.44 Ватикан Еуропа
2   Монако 2.02 Монако Еуропа
3   Науру 21 Ярен Океания
4   Тувалу 26 Фунафути Океания
5   Сан-Марино 61 Сан-Марино Еуропа
6   Лихтенштейн 160 Вадуц Еуропа
7   Маршалл Аралдары 181 Маджуро Океания
8   Сент-Китс және Невис 261 Бастер Карибтер
9   Мальдив Республикасы 298 Мале АзияҮнді мұхиты
10   Мальта 316 Валлетта ЕуропаЖерорта теңізі
11   Гренада 344 Сент-Джорджес Карибтер
12   Сент-Винсент және Гренадиндер 389 Кингстаун Карибтер
13   Барбадос 430 Бриджстаун Карибтер
14   Антигуа және Барбуда 443 Сент-Джонс Карибтер
15   Сейшель аралдары 455 Виктория АфрикаҮнді мұхиты
16   Палау Республикасы 459 Нгерулмуд Океания
17   Андорра 468 Андорра-ла-Велья Еуропа
18   Сент-Люсия 616 Кастри Карибтер
19   Микронезия Федерациялық Штаттары 702 Паликир Океания
20   Сингапур 714 Сингапур Азия
21   Тонга 747 Нукуалофа Океания
22   Доминика 751 Розо Карибтер
23   Бахрейн 765 Манама АзияПарсы шығанағы
24   Кирибати 811 Оңтүстік Тарава Океания
25   Сан-Томе және Принсипи 964 Сан-Томе АфрикаАтлант мұхиты

Халық саны бойынша

өңдеу
Сингапур және Бахрейн тізімге кірмеген, өйткені олардың халық саны 500,000 адамнан көп.
# Мемлекет Халық саны Халық тығыздығы
(адам/км²)
Астанасы Аймақ
1   Ватикан 842 1913.6 Ватикан Еуропа
2   Науру 9,488 451.8 Ярен Океания
3   Тувалу 10,782 414.7 Фунафути Океания
4   Палау Республикасы 21,186 46.2 Нгерулмуд Океания
5   Монако 30,508 15103 Монако Еуропа
6   Сан-Марино 32,742 536.8 Сан-Марино Еуропа
7   Лихтенштейн 37,313 233.2 Вадуц Еуропа
8   Сент-Китс және Невис 51,538 197.5 Бастер Карибтер
9   Маршалл Аралдары 70,983 392.2 Маджуро Океания
10   Доминика 73,449 97.8 Розо Карибтер
11   Андорра 85,458 182.6 Андорра-ла-Велья Еуропа
12   Антигуа және Барбуда 91,295 206.1 Сент-Джонс Карибтер
13   Сейшель аралдары 91,650 201.4 Виктория Африка - Үнді мұхиты
14   Сент-Винсент және Гренадиндер 102,918 264.6 Кингстаун Карибтер
15   Кирибати 104,488 128.8 Оңтүстік Тарава Океания
16   Микронезия 105,681 150.5 Паликир Океания
17   Тонга 106,440 142.5 Нукуалофа Океания
18   Гренада 110,152 320.2 Сент-Джорджес Карибтер
19   Сент-Люсия 163,362 265.2 Кастри Карибтер
20   Сан-Томе және Принсипи 190,428 197.5 Сан-Томе Африка - Атлант мұхиты
21   Самоа 196,628 69.5 Апия Океания
22   Вануату 266,937 21.9 Порт-Вила Океания
23   Барбадос 289,680 673.7 Бриджтаун Карибтер
24   Исландия 317,351 3.1 Рейкьявик Еуропа
25   Багам аралдары 321,834 23.2 Нассау Атлант мұхиты
26   Белиз 340,844 14.8 Бельмопан Солтүстік Америка
27   Мальдив Республикасы 393,595 1320.8 Мале Азия - Үнді мұхиты
28   Мальта 412,655 1305.9 Валлетта Еуропа - Жерорта теңізі
29   Бруней 422,675 73.3 Бандар-Сери-Бегаван Азия

Дереккөздер

өңдеу