Нұра-Сарысу су шаруашылығы бассейні
Бассейннің аумағына Нұра және Сарысу өзендерінің бассейндері, Теңіз және Қарасор көлдері кіреді.
Нұра-Сарысу су бассейнінің аумағында 1 миллионға жуық халық тұрады.
Су қоры 4,59 км³ (Қазақстан бассейніндегі ең аз қамтамасыз етілген су ресурстарының бірі). Көрші аумақтардан су құбырлары жоқ. Бассейннің ішінде 1,7 км³ құрайды.
| Су қоры | Тұщы су мөлшері |
|---|---|
| Көлдер | 20% |
| Су қоймалары | 4% |
| Өзен ағыны | 33% |
| Жер асты сулары | 25% |
| Мұздықтар | 0% |
Бассейндік аумақ ылғалдылығы жеткіліксіз аймақтарға жатады. Алабынның өзендерінің ерекшелігі – жылдық ағыстың негізгі бөлігі (90%-ға дейін және одан жоғары) көктемгі су тасқынының қысқа кезеңінде болады. Жылдың қалған уақытында өзен ағындары айтарлықтай азаяды, ал көптеген өзендерде бұл кезеңде ағын мүлдем болмайды.
Нұра-Сарысу өзені бассейнінің аумағында 2000-ға жуық көл және 400-ден астам жасанды су қоймалары бар.
Облысты сумен қамтамасыз ету үшін Ертіс-Қарағанды каналы салынды, ол толық жүктелген кезде бассейннің су қорын 18%-ға ұлғайтуға қабілетті.[1]
Ірі көлдері өңдеу
| № п/п | Көл атауы | Орысша атауы (уақытша) | Орналасқан жері | Ауданы, км² | аймағы мен әкімшілік ауданы |
|---|---|---|---|---|---|
| 2531 | Қобыкөл | оз. Кобыколь | села Ладыженкадан О-ке қарай 11 км | 10,1 | Ақмола облысы Атбасар ауданы |
| 2536 | Жалманқұлақ | оз. Жалманкулак | СЗ свх.им. Калинина | 15,4 | Ақмола облысының Қорғалжын ауданы |
| 2537 | Қожакөл | оз. Кожаколь | 2 км В свх им. Калинина | 60 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2542 | Саумалкөл | оз. Саумалколь | 3 км З пос. Жанаарка | 13,2 | Ұлытау облысы, Жаңаарқа ауданы |
| 2554 | Шишалқар | оз. Шийшалкар | 21 км ЮВ пос. Жантеке | 15,5 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2570 | Майбалық | оз. Майбалык | 15 км ЮЗ г. Целинограда | 24,7 | Астана қаласы, Есіл ауданы |
| 2572 | Теңіз | оз. Тенгиз | 25 км З пос. Уркендеу | 1161,5 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2575 | Асаубалық | оз. Асаубалык | 20 км ЮЗ 1-ое отд. свх им. Абая | 12,51 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2577 | атаусыз | оз. без названия | 12 км СЗ 1-ое отд. свх им. Абая | 10,3 | |
| 2584 | Қоқай | оз. Кокай | 7 км ЮЗ 1-ое отд. свх им. Абая | 24 | Ақмола облысының, Қорғалжын ауданы |
| 2586 | Сұлтанкелді | оз. Султанкелды | 25 км ЮЗ пос. Уркендеу | 33,7 | |
| 2588 | Ақтайлақ | оз. Актайляк | 16 км З пос. Уркендеу | 12,3 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2595 | атаусыз | оз. без названия | 16 км ЮЗ пос. Уркендеу | 36,9 | |
| 2599 | Шолақ | оз. Шолак | 4 км ЮЗ пос. Уркендеу | 31,9 | |
| 2602 | Шалқар | оз. Шалкар | 16 км ЮВ пос. Уркендеу | 24,5 | |
| 2603 | Біртабан | оз. Биртабан | 14 км ЮВ пос. Уркендеу | 13,5 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2613 | Жәнібекшалқар | оз. Жаныбекшалкар | 16 км В с. Кургальджино | 21,5 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2616 | Тұзащы | оз. Тузащи | 27 км ЮВ с. Кургальджино | 11,9 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2617 | Қарасор | оз. Карасор | 29 км ЮВ с. Кургальджино | 16,4 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2619 | Ұялышалқар | оз. Уялышалкар | 22 км В с. Кургальджино | 17,6 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2621 | Жандышалқар | оз. Жандышалкар | 26 км СВ с. Кургальджино | 15,8 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2634 | Құмдыкөл | оз. Кумдыколь | СВ пос. Кумколь | 16,3 | Ақмола облысы Қорғалжын ауданы |
| 2638 | Жарлыкөл | оз. Жарлыколь | 25 км В свх Арыкты | 12,1 | Ақмола облысы Целиноград ауданы |
| 2645 | Әжібексор | оз. Ажибексор | 75 км ЮЗ пос. Абылай | 47 | Қарағанды облысы Нұра ауданы |
| 2646 | Керей | оз. Кирей | 55 км ЮЗ пос. Абылай | 62,8 | Қарағанды облысы Нұра ауданы |
| 2647 | Қияты | оз. Кияты | 41 км ЮЗ пос. Интымак | 38,6 | |
| 2649 | Күмістікөл | оз. Кумистыколь | 3 км С пос. Косколь | 10,1 | Ұлытау облысы Ұлытау ауданы |
| 2651 | Барақкөл | оз. Баракколь | 24 км ЮВ пос. Косколь | 12 | Ұлытау облысы Ұлытау ауданы |
| 2653 | Ащыкөл | оз. Ащыколь | 40 км ЮВ пос. Косколь | 16 | Ұлытау облысы Ұлытау ауданы |
| 2657 | Қарақойын | оз. Каракоин | 185 км ЮВ ж/д ст. Джезказган | 75,3 | Ұлытау облысы Ұлытау ауданы |
| 2679 | Шошқакөл | оз. Шошкаколь | 4 км СЗ свх Айнабулакский | 32 | Қарағанды облысының Нұра және Жаңаарқа аудандары |
| 2709 | Тассуат | оз. Тассуат | 14 км СВ пос. Тассуат | 16,5 | Қарағанды облысы Нұра ауданы |
| 2713 | Құлтансор | оз. Култансор | 24 км В пос. Тассуат | 16 | Қарағанды облысы Нұра ауданы |
| 2729 | Сасықкөл | оз. Сасыкколь | 13 км ЮЗ пос. Долинка | 16,2 | |
| 2730 | Көктіңкөлі | оз. Коктенколь | 6 км ЮЗ пос. Коктенколь | 13,2 | Қарағанды облысы, Шет ауданы |
| 2735 | Шыбынды | оз. Шыбынды | 18 км СЗ клх «Алгабас» | 36 | Қарағанды облысы Осакаров ауданы |
| 2747 | Саумалкөл | оз. Саумалколь | 10 км СВ клх «Новый путь» | 13,2 | Ақмола облысы Егіндікөл ауданы |
| 2748 | Қарасор | оз. Карасор | 4 км З пос. Коянды | 155 | Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы |
| 2757 | Балықтыкөл | оз. Балыктыколь | 17 км ЮВ пос. Коянды | 26,5 | |
| 2767 | Саумалкөл | оз. Саумалколь | 31 км С пос. Жайнаккарамала | 10,8 | |
| 2776 | Саумалкөл | оз. Саумалколь | 10,8 | ||
| 2779 | Есей | оз. Есей | 14 км ЮЗ пос. Уркендеу | 53,2 | |
| 2784 | Мешкейсор | оз. Мешкейсор | 63 км СВ пос. Малшыбай | 37,1 | |
| 2791 | Жуалы | оз. Жуалы | в системе Шалкар Быртабанских озёр | 10 |
Ең ұзын өзендер өңдеу
| № п/п | Бастау ID | Атауы | Орысша атауы (уақытша) | Қайда құяды | Қай жағадан | Ұзындығы, км | су шаруашылығы бассейні (СШБ) | Бастауының ауданы мен аймағы | Атырауының ауданы мен аймағы |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 6030001 | Сарысу (сол.) | р. Сарысу (сол.) | - | 900 | ||||
| 6030028 | Жаман Сарысу (жеке) | р. Жаман Сарысу (сол.) | 162 | ||||||
| 6030100 | Талдыманақа (жеке) | р. Талды Манака (сол.) | 161 | ||||||
| 6030123 | Атасу (сол.) | р. Атасу (сол.) | 182 | ||||||
| 6030183 | Кенсаз (жеке) | р. Кенсаз (сол.) | 103 | ||||||
| 6030234 | Сарыөзен | р. Сарыозен | 107 | ||||||
| 6030312 | Қаракеңгір | р. Кара Кенгир | 313 | ||||||
| 6030365 | Сарыкеңгір | р. Сары Кенгир | 156 | ||||||
| 6030421 | Жыланды | р. Жыланды | 103 | ||||||
| 6030461 | Үлкен Жезді | р. Улькен Жезды | 117 | ||||||
| 6030523 | Боқтықарын, Сарысу | пр. Боктыкарын, р. Сарысу | 130 | ||||||
| 6030538 | Байыр (сол.) | р. Байыр (сол.) | 138 | ||||||
| 6030561 | Көксай (құрғақ) | р. Коксай (сух.) | 202 | ||||||
| 6030590 | Қайыпмергеннің қарасуы | р. Кайыпмергеннин Карасуы | 120 | ||||||
| 6040001 | атаусыз | р. Без названия | 259 | ||||||
| 6040005 | Атаусыз құрғақ өзен арнасы | Сухое русло Без названия | 285 | ||||||
| 6040026 | Шажағай | р. Шажагай | 138 | ||||||
| 6040036 | Сарыбұлақ | р. Сарыбулак | 149 | ||||||
| 6220001 | Нұра | р. Нура | 1092 | ||||||
| 6220182 | Шерубайнұра | р. Шерубайнура | 307 | ||||||
| 6220282 | Соқыр | р. Сокыр | 124 | ||||||
| 6220353 | Үлкен Құндызды | р. Улькен Кундызды | 127 | ||||||
| 6220460 | Қыпшақ | р. Кыпшак | 130 | ||||||
| 6220487 | Керей | р. Керей | 106 | ||||||
| 6220523 | Құланөтпес | р. Куланотпес | 430 | ||||||
| 6220567 | Соналдар | р. Соналы | 137 | ||||||
| 6220612 | Жақсыкөң | р. Жаксы Кон | 171 | ||||||
| 6230019 | Талды | р. Талды | 173 |
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Жаңа мыңжылдықтағы Қазақстанның су ресурстары — Алматы: Біріккен Ұлттар ұйымының даму бағдарламасы, 2004. — P. 23.