Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы
Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы, ҰҚШҰ (орыс. Организация Договора о коллективной безопасности, ОДКБ) — Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының әскери-саяси ұйымы. 1992 жылы 15 мамырда Ташкент қаласында Армения, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан және Өзбекстанмен құрылды.
| Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы | |
| ҰҚШҰ | |
 Эмблемасы | |
|
| |
|
ҰҚШҰ мүше-мемлекеттері | |
| Мүшелік: | |
|---|---|
| Бірлескен штаб-пәтері: | |
| Ұйым түрі: |
аймақтық халықаралық ұйым |
| Ресми тілі: | |
| Басшылары | |
| Бас хатшысы | |
| Бірлескен штабтың бастығы | |
| Кеңес төрағасы | |
| Құрылуы | |
| Ұжымдық қауіпсіздік туралы шартқа қол қою | |
| Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарттың күшіне енуі | |
| ҰҚШҰ құру туралы шартқа қол қою | |
| ҰҚШҰ құру туралы шарттың күшіне енуі | |
| odkb-csto.org | |
 Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы Ортаққорда | |
Кейіннен ҰҚК ұйымына Әзірбайжан, Беларусь және Грузия қосылды. Келісім 1994 жылы 20 сәуірде ратификация процесі аяқталғаннан кейін, 5 жыл мерзімге күшіне енді. Келісімді тағы 5 жылға ұзарту жөніндегі Хаттамаға Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей Федерациясы және Тәжікстан президенттері 1999 жылы 2 сәуірде қол қойды.
Бұл Хаттамамен Келісімнің мерзімін өздігінен 5 жыл өткен сайын ұзартып отыру қарастырылған. Әзірбайжан, Грузия және Өзбекстан Келісімнің мерзімін ұзартпады.
Мүше-мемлекеттердің қызметіндегі басым бағыттар: жаңа трансұлттық айбаттар мен қауіптерге қарсы тұру; орын алып отырған немесе ықтимал аймақтық немесе шағын қақтығыстардың алдын алу, шешімін табу; халықаралық лаңкестікпен, агрессивті экстремизммен, қару мен есірткінің заңсыз айналымымен, ұйымдасқан қылмыспен, жаппай қырып-жою қаруын таратумен күрес.
2002 жылы ҰҚК Ұжымдық қауіпсіздік келісімі Ұйымына өзгерді.[1]
ҰҚШҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының саммитіӨңдеу
| Күні | Өткізу жері | |
|---|---|---|
| 1 | 15 мамыр 1992 |  Өзбекстан,Ташкент
|
| 2 | 6 маусым 1992 |  Ресей, Мәскеу
|
| 3 | 24 желтоқсан 1993 |  Түрікменстан, Ашхабад
|
| 4 | 10 ақпан 1994 |  Қазақстан, Алматы
|
| 5 | 25 мамыр 1995 |  Беларусь, Минск
|
| 6 | 3 қараша 1995 | Ресей, Мәскеу
|
| 7 | 17 мамыр 1996 | Ресей, Мәскеу
|
| 8 | 28 наурыз 1997 | Ресей, Мәскеу
|
| 9 | 5 наурыз 1998 | Ресей, Мәскеу
|
| 10 | 2 сәуір 1999 | Ресей, Мәскеу
|
| 11 | 29 маусым 2000 | Ресей, Мәскеу
|
| 12 | 25 мамыр 2001 |  Армения, Ереван
|
| 13 | 12 мамыр 2002 | Ресей, Мәскеу
|
| 14 | 28 сәуір 2003 |  Тәжікстан, Душанбе
|
| 15 | 18 маусым 2004 | Қазақстан, Астана
|
| 16 | 23 маусым 2005 | Ресей, Мәскеу
|
| 17 | 23 маусым 2006 | Беларусь, Минск
|
| 18 | 6 қазан 2007 | Тәжікстан, Душанбе
|
| 19 | 5 қыркүйек 2008 | Ресей, Мәскеу
|
| 20 | 4 ақпан 2009 | Ресей, Мәскеу (Кезектен тыс саммит)
|
| 21 | 15 маусым 2009 | Ресей, Мәскеу
|
| 22 | 10 желтоқсан 2010 | Ресей, Мәскеу
|
| 23 | 12 тамыз 2011 | Қазақстан, Астана
|
| 24 | 15 мамыр 2012 | Ресей, Мәскеу
|
| 25 | 23 қыркүйек 2013 | Ресей, Сочи
|
| 26 | 8 мамыр 2014 | Ресей, Мәскеу
|
| 27 | 23 желтоқсан 2014 | Ресей, Мәскеу
|
| 28 | 15 қыркүйек 2015 | Тәжікстан, Душанбе
|
| 29 | 14 қазан 2016 | Армения, Ереван
|
| 30 | 30 қараша 2017 | Беларусь, Минск
|
| 31 | 23 мамыр 2018 | Қазақстан, Астана
|
| 32 | 28 қараша 2019 |  Қырғызстан, Бішкек
|
ҰҚШҰ-ның мүшелеріӨңдеу
Ағымдағы мүшелері:
| Мемлекет | Ену күні |
|---|---|
| Армения |
15 мамыр 1992 |
| Беларусь |
31 желтоқсан 1993 |
| Қазақстан |
15 мамыр 1992 |
| Қырғызстан |
15 мамыр 1992 |
| Ресей |
15 мамыр 1992 |
| Тәжікстан |
15 мамыр 1992 |
Парламенттік Ассамблеясының жанындағы бақылаушы мемлекеттер:
Бұрынғы мүше елдер:
Әзірбайжан (1993ж. 24 қыркүйектен 1999ж. 2 сәуірге дейін)
Грузия (1993ж. 9 қыркүйектен 1999ж. 2 сәуірге дейін)
Өзбекстан (1992ж. 15 мамырдан 1999ж. 2 сәуірге дейін, 2006ж. 16 тамыздан 28 маусымға дейін 2012)[4]
Бас хатшыларӨңдеу
- Николай Николаевич Бордюжа (28 сәуір 2003 — 31 желтоқсан 2016), генерал-полковник;
- Валерий Анатольевич Семериков (м.а. 1 қаңтар 2017 — 13 сәуір 2017), генерал-полковник;
- Юрий Григорьевич Хачатуров (14 сәуір 2017 — 2 қараша 2018), генерал-полковник;
- Валерий Анатольевич Семериков (м.а. 1 қараша 2018 — 31 желтоқсан 2019), генерал-полковник;
- Станислав Васильевич Зась (1 қаңтар 2020 жыл — 23 қараша 2022), генерал-лейтенант.
- Иманғали Нұрғалиұлы Тасмағамбетов (23 қараша 2022 бастап)
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
- ↑ a b Афганистан и Сербия стали наблюдателями при ПА ОДКБ — РИА Новости, 11.04.2013
- ↑ a b Нарышкин: Иран мог бы стать наблюдателем в Парламентской ассамблее ОДКБ // ТАСС, 06.11.2014
- ↑ Узбекистан второй раз выходит из ОДКБ // РИА Новости, 28.06.2012
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |