Көксу ауданы

Көксу ауданы
	Қазақстан ауданы
	Көксу ауданы
Әкімшілігі
Облысы	Жетісу облысы
Аудан орталығы	Балпық би
Ауылдық округтер саны	10
Ауыл саны	34
Әкімі	Дәулет Кенжеханұлы Халелов
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Балпық би ауылы, Мырзабеков көшесі, №40
Тарихы мен географиясы
Координаттары	44°00′14″ с. е. 77°56′31″ ш. б. / 44.00389° с. е. 77.94194° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°00′14″ с. е. 77°56′31″ ш. б. / 44.00389° с. е. 77.94194° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1944
Жер аумағы	7,1 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	42 157 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (82,71%), орыстар (10,43%), әзербайжандар (3,24%), корейлер (0,84%), татарлар (0,82%), ұйғырлар (0,51%), немістер (0,41%), шешендер (0,38%), басқалары (0,66%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	041200-041211
Автомобиль коды	19
	Көксу ауданының әкімдігі

Көксу ауданы — Жетісу облысының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Балпық би.

Географиялық орны өңдеу

Аудан солтүстігінде Қаратал ауданымен, шығысында Ескелді ауданымен, оңтүстігінде Кербұлақ ауданымен, батысында Алматы облысының Балқаш ауданымен шектеседі.

Жер бедері өңдеу

Ауданның шығыс, оңтүстік-шығыс бөлігі таулы-қыратты. Оңтүстік-шығысында Шаған тауы, шығысында Албасу (Лабасы), Қызылауыз, Сарыбастау, Жуантөбе, оңтүстігінде Ашудасты, Достар, Ақшоқы таулары, батыс бөлігінде Көкшиелі жотасы орналасқан. Батысын Мойынқұм, Аралқұм, Жетіжал құмдары алып жатыр. Ауданның ең биік жері Шаған тауларында (2551 м). Кен байлықтарынан Желдіқара кен орнында алтын және күміс кендерінің қоры барланған, сондай-ақ құрылыс материалдарының қоры бар.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу

Көксу ауданының климаты тым континенттік, қысы біршама суық, жазы ыстық. Қаңтар айының жылдық орташа температурасы –9 – 11°С, қыс айларының кейбір күндерінде ауа температурасы –35°С-қа дейін төмендейді. Шілде айының жылдық орташа температурасы 22 – 24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері жазық өңірлерде 150 – 250 мм, шығысындағы таулы өңірлерде 400 – 550 мм. Аудан жерімен Көксу, Быжы, Қарасу, Мұқыр өзендері ағып өтеді. Батысының топырағы сұр, құмдақты сұр, сортаң, орталық бөлігінде қоңыр, қызғылт қоңыр, тау өңірлерінде қара қоңыр, қара топырақтар таралған. Жазық және құмды өңірде эфемерлі өсімдіктер, жусан, ши, ақ сексеуіл, теріскен, сүттіген, бұйырғын, баялыш, жүзгін, тау бөктерлері мен өзен аңғарында итмұрын, тобылғы, долана, тал, жабайы алма, тау шатқалдарында терек, шырша, қарағаш, т.б. өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қоян, елік, жабайы шошқа, шиебөрі, суыр, сарышұнақ, қосаяқ, құстардан кекілік, бұлдырық, бүркіт, қырғауыл, дуадақ, шіл, бозторғай, бөдене, т.б. кездеседі.

Шаруашылығы өңдеу

Аудандағы ірі өнеркәсіп кәсіпорны – «Көксу-Шекер» АҚ қант зауыты. Ауыл шаруашылығына жарамды жерінің жалпы аумағы 638,2 мың га (2008), оның ішінде жыртылған жері 29,8 мың га, шабындығы 9,3 мың га, жайылымдары 600 мың га. Өсімдік шаруашылығында астық дақылдары басым (13,3 мың га).

Халқы өңдеу

1959	1970	1979	1989^[4]	1999	2009^[5]	2021
35560	▲49132	▼45671	▼44897	▼40105	▼38417	▲41898

Аудан халқының саны 41 578 адам (2019), ұлттық құрамы: қазақтар (82,18%), орыстар (10,65%), ұйғырлар (0,49%), әзербайжандар (3,22%), татарлар (0,91%), шешендер (0,38%), немістер (0,44%), корейлер (0,95%), басқалары (0,78%).

Әкімшілік бөлінісі өңдеу

Аудандағы 34 елді мекен 10 ауылдық округке біріктірілген:

Халқының саны (2009, 2021)^[6]
Ауылдық округтері	2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
Айнабұлақ ауылдық округі	1139	▼1081	94,9	554	▲564	101,8	585	▼517	88,4
Алғабас ауылдық округі	2071	▼1915	92,5	1031	▼973	94,4	1040	▼942	90,6
Балпық ауылдық округі	14520	▲18692	128,7	6965	▲9113	130,8	7555	▲9579	126,8
Еңбекші ауылдық округі	3151	▼2965	94,1	1605	▼1497	93,3	1546	▼1468	95
Жарлыөзек ауылдық округі	2384	▲2526	106	1225	▲1274	104	1159	▲1252	108
Қабылиса ауылдық округі	1199	▲1295	108	603	▲660	109,5	596	▲635	106,5
Лабасы ауылдық округі	5333	▼5065	95	2668	▼2559	95,9	2665	▼2506	94
Мұқаншы ауылдық округі	3936	▼3774	95,9	1959	▼1887	96,3	1977	▼1887	95,4
Мұқыры ауылдық округі	3040	▼2914	95,9	1529	▼1486	97,2	1511	▼1428	94,5
Мұсабек ауылдық округі	1644	▲1671	101,6	869	▲896	103,1	775	775	100
ЖАЛПЫ САНЫ	38417	▲41898	109,1	19008	▲20909	110	19409	▲20989	108,1

Дереккөздер өңдеу

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[kazindex.ru-3] Қазақстан почталық индекстері

[4] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[5] ҚР халық санақтары

[6] 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]