Google Аудармашы
Google Аудармашы (ағылш. Google Translate) – Google компаниясына тиесілі 90 тілде жұмыс істейтін, әлемдегі ең танымал тегін аударма веб-қызметі. Қызмет онлайн үлгіде жұмыс істейді және интернетке кіру мүмкіндігі бар кез келген қолданушыға қолжетімді. Google аудармашы жүйеге қосылған барлық тілдер арасында жеке сөздер мен сөйлемдерді, мәтіндерді және тұтас веб-парақшаларды аудару мүмкіндігіне ие.[3]
| Google Аудармашы | |
 | |
 | |
| URL | |
|---|---|
| Сайттың түрі |
машиналық аударма |
| Тіркелу |
жоқ |
| Тіл(дер)і | |
| Иесі | |
| Авторы | |
| Ашылған уақыты |
сәуір 28, 2006 (статистикалық машиналық аудармашы ретінде)[1] |
| Қазіргі статусы |
белсенді |
Басқа мағыналар үшін Google (айрық) деген бетті қараңыз.Тарихы
өңдеуGoogle аударма жүйесінің негізін қалаушы Франц Джозеф Ох. Ол Перспективті қорғаныс жобаларын зерттеу агенттігің (DARPA) 2003 жылғы машиналық аударма бойынша жүлдесін жеңіп алған. Бұдан соң Ох Google компаниясының аударма жобаларымен айналысатын бөлім жетекшісі болып тағайындалды. 2005 жылдан бастап Google аудармашының әдіснамасы жасалып, алғашқы тәжірибелер өткізілді. Жүйенің жұмыс істеу механизмі мен негізгі принциптерін Ох өзінің жеке еңбегі ретінде жазып шығарған.
Мүмкіндіктері
өңдеуGoogle Аудармашының да басқа машиналық аудармашы құралдар сияқты өзіндік шектеулері бар. Оқырманға шет тілдегі мәтіннің мазмұндық мағынасын түсінуге көмектескенімен, әрдайым нақты аударманы жеткізіп бере алмайды.[4].
Кейбір тілдер бойынша басқа тілдерге қарағанда аударма нәтижесі жақсырақ болып келеді. Мысалы, Google Аудармашы ағылшын тілі мен Еуропа Одағы тілдері арасында сапалы аударма жасайды.
Google аудармашы Ағылшынша Уикипедияның басты бетін португал тіліне автоматты түрде аудара алады. Кейбір Уикипедия бөлімдерінде GoogleTrans құралы қосылған. Бұл құралдың көмегімен сөзді, сөз тіркесін, толықтай мәтінді белгілеп (таңдалған мәтін көлемі 500 таңбадан аспауы тиіс) ⇧ Shift пернесін басқанда Google Аудармашы қосылған кез келген тілге (белгіленген тілге) автоматты аударып береді. Мұндай гаджет әзірге қазақша Уикипедия, ағылшынша Уикипедия, нидерландша Уикипедия, жапонша Уикипедия, индонезше Уикипедия, испанша Уикипедия, хиндише Уикипедия, македонша Уикипедия, норвегше Уикипедия бөлімдерінде ғана орнатылған.
Google аудармашы аударма жүйесіне қосылған тілдердің Уикипедия бөлімдеріндегі әрбір бетті бір-біріне автоматты аударуға болады. Мысалы: қытайша, жапонша, корейше, ивритше Уикипедия бөлімдерінің әрбір бетін ағылшын тілінде оқуға болады. Ол үшін Үлгі:Google translation үлгісін қолдануға болады.
Аудармашыға қазақ тілінің енуі
өңдеу2012 —2014 аралығында Wikibilim қоғамдық қоры Google Аудармашыға қазақ тілін қосу бойынша жұмыс атқарды.[5]
2014 жылдың 12 желтоқсанында қазақ тілі Google онлайн аударма жүйесіне қосылды.[6][7] Сонымен бірге аударма сервисінің қазақша нұқсасы да жарық көрді: https://translate.google.kz.
Мәлімдемеге сәйкес, Google аудармашы пайдаланушылары түзетулер енгізу арқылы аударма сапасын жақсартуға және лингвистикалық сараптама жасауға көмектесе алады.[7]
iOS нұсқасы
өңдеу
2008 жылдың тамызында Google компаниясы iOS операциялық жүйесіне арналған iPhone қолданушыларына HTML5 веб қосымшасын іске қосты. Google Аудармашыға арналған ресми iOS қосымшасы 2011 жылдың 8-ақпанында шығарылды.[8] Ол 15 тілде сөздерді дауыс күйінде (voice input) қабылдай алады. 50-ден астам тілге тәржіме жасай алады. Ал 23 түрлі тілде аударманы дауыстап айтып бере алады.[9]
Android нұсқасы
өңдеуGoogle Аудармашы Android операциялық жүйесі үшін тегін жүктеп алуға болатын қосымша (арр) болып табылады. Алғашқы версиясы 2010 жылы қаңтарда іске қосылған және қолданылуы шолғыштағыдай (browser) қарапайым. Android-та өзге тілді қолданушылармен емін-еркін жазысуға мүмкіндік беретін "SMS аударма" опциясы 14 тілде ұсынылған.[10] Сонымен қатар, кейбір тілдерде сөздерді теріп емес, дауыспен енгізуге (voice input) болады.
Қолданыстағы тілдер
өңдеуТөмендегі тілдердің барлығы бір-біріне аударыла алады. Тізім 2014 жылдың желтоқсанына қарай берілген.
- ағылшынша
- албанша
- арабша
- армянша
- африкаанс
- әзірбайжанша
- баскша
- беларусша
- бенгалша
- болгарша
- боснияша
- валлияша
- мажарша
- вьетнамша
- галисияша
- грекше
- грузинша
- гуджарати
- датша
- жапонша
- зулусша
- иврит
- игбо
- идиш
- индонезияша
- ирландша
- исландша
- испанша
- итальянша
- йорубаша
- қазақша
- каталанша
- каннада
- корейше
- креолша (Гаити)
- қытайша (дәстүрлі, қарапайым)
- қырғызша
- қхмерше
- лаосша
- латынша
- латышша
- литваша
- люксембургша
- македонша
- маори
- малагасиша
- малайша
- малаяламша
- мальташа
- маратхиша
- монғолша
- мьянмаша
- немісше
- непалша
- голландша
- норвегше
- орысша
- өзбекше
- парсыша
- пенджабша
- полякша
- португалша
- румынша
- себуано
- сербше
- сесетоше
- словакша
- словенше
- сомалише
- сингалше
- суахили
- сунда
- тәжікше
- тайша
- тагалша(филиппинше)
- тамилше
- телугу
- түрікше
- украинша
- урду
- финша
- французша
- хаусаша
- хмонгша
- хорватша
- хинди
- чехше
- чичеваше
- шведше
- эсперанто
- эстонша
- яваша
Тесттік түрде
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Och, Franz Josef Statistical machine translation live. Google AI Blog. Google Inc. (April 28, 2006).
- ↑ Turovsky, Barak Found in translation: More accurate, fluent sentences in Google Translate. Google Inc. (November 15, 2016).
- ↑ Уикибілім қоры веб-сайты Мұрағатталған 7 желтоқсанның 2011 жылы.
- ↑ Современный «умный» онлайн переводчик Мұрағатталған 5 ақпанның 2010 жылы.
- ↑ Әлемдік аударма жүйесіне қазақ тілі енгізіледі, 23.11.2012. Айқын республикалық қоғамдық-саяси газеті
- ↑ Google аудармашы енді қазақ тілінде қолжетімді (қаз.). Қазақпарат (12-12-2014). Тексерілді, 12 желтоқсан 2014.
- ↑ a b Google Translate Adds Kazakh, Tajik, Uzbek Languages (ағыл.). Radio Free Europe, Radio Liverty (12-12-2014). Тексерілді, 12 желтоқсан 2014.
- ↑ Wenzhang Zhu, Google Translate blog, ақпан 8, 2011
- ↑ Introducing the Google Translate app for iPhone, Wenzhang Zhu, Google Translate blog, ақпан 8, 2011
- ↑ Gigaom.com 13 қазан 2011 Мұрағатталған 7 тамыздың 2020 жылы. by By Ryan Kim. Google Translate conversation mode expands to 14 languages]
- ↑ Improve Google Translate.