Жақсы ауданы
Жақсы ауданы – Ақмола облысының солтүстік-батысындағы әкімшілік бөлініс. 1955 жылы тың және тыңайған жерлерді игеруге байланысты құрылған, әкімшілік шекара ретінде 1957 жылы құрылды. Аудан орталығы – Жақсы ауылы.
Қазақстан ауданы | |
Жақсы ауданы | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Облысы | |
Аудан орталығы | |
Ауылдық округтер саны |
14 |
Ауыл саны |
25 |
Әкімі |
Алмагүл Аманжолқызы Қадыралина |
Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Жақсы ауылы, Дружба көшесі, №3 |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары |
51°59′ с. е. 67°17′ ш. б. / 51.983° с. е. 67.283° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°59′ с. е. 67°17′ ш. б. / 51.983° с. е. 67.283° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты |
1955 |
Жер аумағы |
9 692,64 км² |
Уақыт белдеуі | |
Тұрғындары | |
Тұрғыны |
16 095[1] адам (2023) |
Ұлттық құрамы |
қазақтар (46,74%), орыстар (24,07%), украиндар (13,72%), немістер (4,55%), беларустар (2,39%), татарлар (2,24%), мордвалар (1,77%), ингуштар (0,72%), молдовандар (0,66%), башқұрттар (0,65%), әзірбайжандар (0,57%), басқалары (1,92%)[2] |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды |
(71635) |
Пошта индексі |
021200-021231[3] |
Автомобиль коды |
03 |
Географиялық орны өңдеу
Аудан солтүстігінде СҚО-ның Ғабит Мүсірепов ауданымен, шығысында Сандықтау, Атбасар, батысында Есіл, Жарқайың аудандарымен шектеседі.
Тарихы өңдеу
1955 жылы 22 қазанда Есіл ауданының ықшамдалуынан Қима ауданы болып құрылды. Орталығы Қима ауылы болып, құрамына Есіл, Жақсы, Жирен, Запорожье, Киров, Қима, Новоярослав, Талсай, Шұрымсай ауылдық кеңестері енді. 1957 жылы аудан орталығы Жақсы ауылына көшірілді. 1963 жылдың 2 қаңтарында ауданға қазіргі атауы берілді. 1970-1988 және 1990-1997 жылдары Жақсы ауданы Торғай облысының құрамына кірді. Сонымен бірге 1970-1997 жылдары ауданның оңтүстік бөлігінде Қима ауданы болды.
Жер бедері өңдеу
Жақсы ауданы дала белдемінде орналасқан. Ауданның солтүстік жартысын абсолюттік биіктігі 300 — 400 м ұсақ шоқылы — жонды таулар мен Көкшетау қыратының оңтүстік-батыс бөлігі алып жатыр. Оңтүстік жағын жонды-белесті келген, абсолюттік биіктігі 250 — 300 м болатын Атбасар жазығының батыс бөлігі қамтыған.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі өңдеу
Климаты континенттік, қысы суық, қары аз (20 см), жазы ыстық, құрғақ. Қаңтардағы орташа температура –17 — 18°С, шілдеде 19 — 20°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300 — 350 мм. Аудан жері арқылы Есіл, Терісаққан, Аққайрақты, Жаман Қайрақты, Құмай өзендері ағып өтеді. Ең үлкен көлі — Қалмақкөл. Солтүстігінде карбонатты қара, оңтүстігінде карбонатты қызыл қоңыр топырақ, өзен жайылмаларында шалғындық топырақ тараған. 1954—56 жылдары аудан жерінің көпшілік бөлігі жыртылды. Жыртылмай қалған жерлерінде жусан аралас селеулі, бетегелі-селеулі далалық өсімдіктер, Есіл аңғарында бұта аралас шалғын өседі. Қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, суыр, қарабауыр, күзен, сарышұнақ, қосаяқ, дала белдеміне тән құстар (бозторғай, қаратамақ, т.б.) мекендейді.
Халқы өңдеу
1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] | 1999 | 2009[5] | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|
19497 | ▲37403 | ▼18755 | ▲20542 | ▲30808 | ▼21107 | ▼18520 |
Тұрғындар саны: 19 088 адам (2019).
- Ұлттық құрамы: қазақтар (47,32%), орыстар (23,73%), украиндар (13,76%), немістер (4,35%), беларустар (2,45%), татарлар (2,16%), мордвалар (1,75%), башқұрттар (0,71%), ингуштар (0,70%), молдовандар (0,73%), әзірбайжандар (0,51%), удмурттар (0,50%), армяндар (0,05%), марилер (0,02%), басқалары (1,26%).
Әкімшілік құрылымы өңдеу
25 елді мекен 2 ауылдық әкімдік пен 12 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2009) |
---|---|---|---|
Белағаш ауылдық округі | Белағаш ауылы | 1 | 1149 |
Беловод ауылдық округі | Беловодское ауылы | 3 | 1524 |
Есіл ауылдық округі | Ишимское ауылы | 3 | 1579 |
Жақсы ауылдық округі | Жақсы ауылы | 1 | 5097 |
Жаңақима ауылдық округі | Жаңақима ауылы | 3 | 3282 |
Запорожье ауылдық округі | Запорожье ауылы | 2 | 2719 |
Калинин ауылдық округі | Калининское ауылы | 3 | 906 |
Киев ауылдық округі | Киевское ауылы | 1 | 734 |
Қызылсай ауылдық округі | Кировское ауылы | 2 | 845 |
Новокиенка ауылдық әкімдігі | Новокиенка ауылы | 1 | 860 |
Подгорное ауылдық округі | Подгорное ауылы | 1 | 789 |
Тарасов ауылдық округі | Тарасовка ауылы | 2 | 587 |
Терісаққан ауылдық әкімдігі | Терісаққан ауылы | 1 | 510 |
Чапаев ауылдық округі | Чапаевское ауылы | 1 | 526 |
Ірі елді мекендері өңдеу
Елді мекен | Халқы (2009) |
---|---|
Жақсы | ▼ 5097 |
Запорожье | ▲ 1887 |
Жаңақима | ▼ 1410 |
Қима | ▼ 1395 |
Ишимское | ▼ 1277 |
Белағаш | ▼ 1149 |
Подгорное | ▼ 789 |
Лозовое | ▼ 739 |
Киевское | ▼ 734 |
Новокиенка | ▼ 723 |
Кировское | ▼ 607 |
Беловодское | ▼ 587 |
Чапаевское | ▼ 526 |
Перекатное | ▼ 520 |