Өзбекстанның әкімшілік бөлінісі

2012 жылғы жай-күйі бойынша Өзбекстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі 3 деңгейден тұрады: бірінші деңгейде 12 облыс (уәлаяттар, өзб. viloyat, вилоят), 1 республика (Қарақалпақстан) және орталық бағынысты 1 қала (Ташкент) бар. Облыстар мен республика аудандар (түмендер, өзб. tuman, туман) мен облыстық (республикалық) бағынысты қалаларға бөлінеді. Ташкент қаласы қалаішілік аудандарға бөлінеді. Облыстар мен республиканың аудандары аудандық бағыныстағы қалаларға, қалалық мекендерге (шаһарша, өзб. shaharcha, шаҳарча) және ауыл бұқаралары жиындарына (өзб. qishloq fuqarolar yig'ini, қишлоқ фуқаролар йиғини) бөлінеді.

Азаматтардың ауылдық жиындары сондай-ақ облыстық бағыныстағы қалалардың, ал қалалық ауылдар – облыстық (республикалық) бағыныстағы қалалар мен Ташкент қалаішілік аудандарының құрамына кіре алады[1].

Бірінші ретті әкімшілік-аумақтық бірліктер өңдеу

Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы Өзбекше атауы Тұрғындары
(2019)[2]
мың тұр.
Ауданы,
(2020)
км²[3]
Орталығы
1 Ташкент Toshkent
Тошкент
2510,8 336
14 Қарақалпақстан Республикасы Qoraqalpog’iston Respublikasi
Қорақалпоғистон
Республикаси
1869,7 166 561 Нүкіс
2 Әндіжан облысы Andijon viloyati
Андижон вилояти
3066,7 4 303 Әндіжан
3 Бұхара облысы Buxoro viloyati
Бухоро вилояти
1899,5 41 831 Бұхара
5 Жызақ облысы Jizzax viloyati
Жиззах вилояти
1352,1 21 179 Жызақ
8 Қашқадария облысы Qashqadaryo viloyati
Қашқадарё вилояти
3213,3 28 568 Қаршы
7 Науаи облысы Navoiy viloyati
Навоий вилояти
974,3 109 481 Науаи
6 Наманған облысы Namangan viloyati
Наманган вилояти
2752,7 7 181 Наманған
9 Самарқан облысы Samarqand viloyati
Самарқанд вилояти
3798,7 16 773 Самарқан
11 Сұрқандария облысы Surxondaryo viloyati
Сурхондарё вилояти
2569,3 20 099 Термез
10 Сырдария облысы Sirdaryo viloyati
Сирдарё вилояти
829,7 4 276 Гүлістан
12 Ташкент облысы Toshkent viloyati
Тошкент вилояти
2898,7 15 249 Нұрапшан
4 Ферғана облысы Farg’ona viloyati
Фарғона вилояти
3683,1 7 005 Ферғана
13 Хорезм облысы Xorazm viloyati
Хоразм вилояти
1835,5 6 082 Үргеніш

Төменгі әкімшілік-аумақтық бірліктер өңдеу

Әндіжан облысы өңдеу

 
Әндіжан облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Алтынкөл ауданы Oltinko’l tumani
Олтинкўл тумани
172913 Алтынкөл 11 қалалық мекен (қм), 8 ауылдық азаматтар жиналысы (ааж)
2 Әндіжан ауданы Andijon tumani
Андижон тумани
256225 Құйғанжар 19 қм, 9 ааж
3 Асака ауданы Asaka tumani
Асака тумани
319286 Асака Асака қаласы, 4 қм, 8 ааж
4 Балықшы ауданы Baliqchi tumani
Балиқчи тумани
195510 Балықшы 3 қм, 9 ааж
5 Боз (Бостан) ауданы Bo’z tumani
Бўз тумани
70278 Боз 3 қм, 3 қм
6 Бұлақбасы ауданы Buloqboshi tumani
Булоқбоши тумани
139303 Бұлақбашы 4 қм, 5 ааж
7 Жалаңқұдық ауданы Jalaquduq tumani
Жалақудуқ тумани
181902 Жалаңқұдық Жалаңқұдық қаласы, 7 қм, 8 ааж
8 Ізбасқан ауданы Izboskan tumani
Избоскан тумани
231570 Пайтұғ Пайтұғ қаласы, 4 қм, 9 ааж
9 Қорғантөбе ауданы Qo’rg’ontepa tumani
Қўрғонтепа тумани
210765 Қорғантепе Қарасу қаласы, Кургантепа, 1 қм, 5 ааж
10 Мархамат ауданы Marhamat tumani
Марҳамат тумани
168878 Мархамат Мархамат қаласы, 10 қм, 5 ааж
11 Пахтабат ауданы Paxtaobod tumani
Пахтаобод тумани
188030 Пахтабат Пахтаабат қаласы, 3 қм, 5 ааж
12 Ұлықнар ауданы Ulug’nor tumani
Улуғнор тумани
58157 Ақалтын 1 қм, 4 ааж
13 Қожабат ауданы Xo’jaobod tumani
Хўжаобод тумани
107116 Қожабат Қожаабат қаласы, 5 қм, 4 ааж
14 Шаһрихан ауданы Shahrixon tumani
Шаҳрихон тумани
291366 Шаһрихан Шаһрихан қаласы, 3 қм, 12 ааж
Әндіжан қаласы Andijon shahri
Андижон шаҳри
433901
Ханабат қаласы Xonobod shahri
Хонобод шаҳри
41679 1 қм, 1 ааж

Бұхара облысы өңдеу

 
Бұхара облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Алат ауданы Olot tumani
Олот тумани
97376 Алат Алат қаласы, 8 қм, 10 ааж
2 Бұхара ауданы Buxoro tumani
Бухоро тумани
163113 Галаасиа Галаасиа қаласы, 6 қм, 14 ааж
3 Уәбкент ауданы Vobkent tumani
Вобкент тумани
136979 Уәбкент Уәбкент қаласы, 3 қм, 11 ааж
4 Ғиждуан ауданы G’ijduvon tumani
Ғиждувон тумани
298958 Ғиждуан Ғиждуан қаласы, 13 қм, 14 ааж
5 Жандар ауданы Jondor tumani
Жондор тумани
171198 Жондор 9 қм, 13 ааж
6 Қаған ауданы Kogon tumani
Когон тумани
76234 Қаған 2 қм, 9 ааж
7 Қаракөл ауданы Qorako’l tumani
Қоракўл тумани
161300 Қаракөл Қаракөл қаласы, 12 қм, 16 ааж
8 Қарауылбазар ауданы Qorovulbozor tumani
Қоровулбозор тумани
18016 Қарауылбазар Қарауылбазар қаласы, 4 ааж
9 Пешкі ауданы Peshku tumani
Пешку тумани
120251 Жаңабазар 4 қм, 10 ааж
10 Рамитан ауданы Romitan tumani
Ромитан тумани
138652 Рамитан Ғазлы, Рамитан қалалары, 3 қм, 6 ааж
11 Шафырқан ауданы Shofirkon tumani
Шофиркон тумани
174208 Шафырқан Шафырқан қаласы, 8 қм, 12 ааж
Бұхара қаласы Buxoro shahri
Бухоро шаҳри
277839 2 ааж
Қаған қаласы Kogon shahri
Когон шаҳри
60685

Жызақ облысы өңдеу

 
Жызақ облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Арнасай ауданы Arnasoy tumani
Арансой тумани
45202 Ғолибылар 2 қм, 6 ааж
2 Бахмал ауданы Baxmal tumani
Бахмал тумани
152553 Осмат 7 қм, 10 ааж
3 Ғаллаарал ауданы G`allaorol tumani
Ғаллаорол тумани
167673 Ғаллаарал Ғаллаарал қаласы, 6 қм, 14 ааж
5 Достық ауданы Do`stlik tumani
Дўстлик тумани
64264 Достық Достық қаласы, 1 қм, 7 ааж
6 Замин ауданы Zomin tumani
Зомин тумани
159907 Замин Даштабат қаласы, 4 қм, 9 ааж
7 Зарыпдар ауданы Zarbdor tumani
Зарбдор тумани
83675 Зарыпдар 4 қм, 8 ааж
8 Зафарабат ауданы Zafarobod tumani
Зафаробод тумани
48901 Зафарабат 4 қм, 6 ааж
9 Мырзашөл ауданы Mirzacho`l tumani
Мирзачўл тумани
50408 Гагарин Гагарин қаласы, 2 қм, 6 ааж
10 Мақтагер ауданы Paxtakor tumani
Пахтакор тумани
72869 Мақтагер Мақтагер қаласы, 1 қм, 7 ааж
11 Фариш ауданы Forish tumani
Фориш тумани
90946 Жаңақыстақ 2 қм, 10 ааж
4 Шараф Рашидов ауданы Sharof Rashidov tumani
Шароф Рашидов тумани
213992 Үштөбе 7 қм, 12 ааж
12 Жаңаабат ауданы Yangiobod tumani
Янгиобод тумани
27582 Балашаһар 2 қм, 5 ааж
Жызақ қаласы Jizzax shahri
Жиззах шаҳри
174400

Қашқадария облысы өңдеу

 
Қашқадария облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
3 Ғұзар ауданы G’uzor tumani
Ғузор
199237 Ғұзар Ғұзар қаласы, 5 қм, 12 ааж
2 Диқанабат ауданы Dehqonobod tumani
Деҳқонобод
143757 Қарашина 3 қм, 14 ааж
4 Қамашы ауданы Qamashi tumani
Қамаши
264862 Қамашы Қамашы қаласы, 5 қм, 11 ааж
5 Қаршы ауданы Qarshi tumani
Қарши
241850 Бескент Бескент қаласы, 15 қм, 15 ааж
6 Қасан ауданы Koson tumani
Косон
278304 Қасан Қасан қаласы, 14 қм, 9 ааж
7 Қасби ауданы Kasbi tumani
Касби
191770 Мұғлан 9 қм, 10 ааж
8 Кітап ауданы Kitob tumani
Китоб
259159 Кітап Кітап қаласы, 13 қм, 12 ааж
9 Мырышкер ауданы Mirishkor tumani
Миришкор
116807 Жаңа Мырышкер 3 қм, 12 ааж
10 Мүбарак ауданы Muborak tumani
Муборак
84834 Мүбарак Мүбарак қаласы, 5 қм, 4 ааж
11 Нышан ауданы Nishon tumani
Нишон
148636 Жаңа Нышан Тәлімаржан, Жаңа Нышан қалалары, 9 қм, 8 ааж
1 Шырақшы ауданы Chiroqchi tumani
Чироқчи
399840 Шырақшы Шырақшы қаласы, 8 қм, 20 ааж
12 Шаһрисабз ауданы Shahrisabz tumani
Шахрисабз
218362 Шаһрисабз 13 қм, 12 ааж
13 Жекебақ ауданы Yakkabog’ tumani
Яккабоғ
257860 Жекебақ Жекебақ қаласы, 14 қм, 9 ааж
Қаршы қаласы Qarshi
Қарши
270736 1 қм
Шаһрисабз қаласы Shahrisabz
Шахрисабз
137076

Науаи облысы өңдеу

 
Науаи облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Канимех ауданы Konimex tumani
Конимех
35032 Канимех 5 қм, 7 ааж
2 Қарман ауданы Karman tumani
Карман
127707 Қарман 6 қм, 6 ааж
3 Қызылтөбе ауданы Qiziltepa tumani
Қизилтепа
149223 Қызылтөбе Қызылтөбе қаласы, 12 қм, 8 ааж
5 Наубаһар ауданы Navbahor tumani
Навбаҳор
110753 Бесрабат 5 қм, 7 ааж
6 Нұрата ауданы Nurota tumani
Нурота
91020 Нұрата Нұрата қаласы, 4 қм, 7 ааж
7 Тамды ауданы Tomdi tumani
Томди
14451 Тамдыбұлақ 1 қм, 7 ааж
8 Үшқұдық ауданы Uchquduq tumani
Учқудуқ
37140 Үшқұдық Үшқұдық қаласы, 1 қм, 5 ааж
4 Қатыршы ауданы Xatirchi tumani
Хатирчи
195353 Жаңарабат Жаңарабат қаласы, 11 қм, 9 ааж
Зарафшан қаласы Zarafshon
Зарафшон
82483 2 қм
Науаи қаласы Navoiy
Навоий
136374 1 қм

Наманған облысы өңдеу

 
Наманған облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
3 Қасансай ауданы Kosonsoy tumani
Косонсой
203883 Қасансай Қасансай қаласы, 10 қм, 7 ааж
4 Мыңбұлақ ауданы Mingbuloq tumani
Мингбулоқ
123103 Жұмашай 7 қм, 7 ааж
5 Наманған ауданы Namangan tumani
Наманган
174649 Ташбұлақ 5 қм, 10 ааж
6 Нарын ауданы Norin tumani
Норин
160275 Хаққұлабат Хаққұлабат қаласы, 8 қм, 8 ааж
7 Пап ауданы Pop tumani
Поп
215022 Пап Пап қаласы, 15 қм, 10 ааж
8 Төреқорған ауданы To’raqo’rg’on tumani
Тўрақўрғон
220613 Төреқорған Төреқорған қаласы, 13 қм, 8 ааж
10 Үйші ауданы Uychi tumani
Уйчи
207701 Үйші 13 қм, 8 ааж
9 Үшқорған ауданы Uchqo’rg’on tumani
Учқўрғон
168214 Үшқорған Үшқорған қаласы, 4 қм, 8 ааж
1 Шартақ ауданы Chortoq tumani
Чортоқ
194617 Шартақ Шартақ қаласы, 10 қм, 9 ааж
2 Шуст ауданы Chust tumani
Чуст
259738 Шуст Шуст қаласы, 11 қм, 11 ааж
11 Жаңақорған ауданы Yangiqo’rg’on tumani
Янгиқўрғон
212857 Жаңақорған 19 қм, 11 ааж
Наманған қаласы Namangan
Наманган
612208

Самарқан облысы өңдеу

 
Самарқан облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
8 Ақдария ауданы Oqdaryo tumani
Оқдарё
155488 Лайыш 10 қм, 6 ааж
1 Бұлыңғыр ауданы Bulung’ur tumani
Булунғур
182755 Бұлыңғыр Бұлыңғыр қаласы, 3 қм, 7 ааж
3 Жамбай ауданы Jomboy tumani
Жомбой
167542 Жамбай Жамбай қаласы, 5 қм, 8 ааж
2 Іштіхан ауданы Ishtixon tumani
Иштихон
247713 Іштіхан Іштіхан қаласы, 12 қм, 9 ааж
4 Қаттықорған ауданы Kattaqoʻrgʻon tumani
Каттақўрғон
266993 Бейсенбі 8 қм, 11 ааж
5 Қосрабат ауданы Qoʻshrabot tumani
Қўшработ
128262 Қосрабат 2 қм, 7 ааж
6 Нарпай ауданы Narpay tumani
Нарпай
208662 Ақтас Ақтас қаласы, 3 қм, 9 ааж
7 Нұрабат ауданы Nurobod tumani
Нуробод
147054 Нұрабат Нұрабат қаласы, 1 қм, 7 ааж
10 Пайарық ауданы Payariq tumani
Пайариқ
244127 Пайарық Пайарық, Шелек қалалары, 9 қм, 11 ааж
11 Пастдарғам ауданы Pastdargʻom tumani
Пастдарғом
345984 Жұма Жұма қаласы, 12 қм, 13 ааж
9 Мақташы ауданы Paxtachi tumani
Пахтачи
141333 Зиадин 7 қм, 8 ааж
12 Самарқан ауданы Samarqand tumani
Самарқанд
246315 Гүлабат 2 қм, 8 ааж
13 Тайлақ ауданы Toyloq tumani
Тойлоқ
195914 Тайлақ 3 қм, 9 ааж
14 Ұрғыт ауданы Urgut tumani
Ургут
494573 Ұрғыт Ұрғыт қаласы, 7 қм, 12 ааж
Қаттықорған қаласы Kattaqo’rg’on
Каттақўрғон
87991 1 қм
Самарқан қаласы Samarqand
Самарқанд
538211 3 қм

Сұрқандария облысы өңдеу

 
Сұрқандария облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
9 Алтынсай ауданы Oltinsoy tumani
Олтинсой
172156 Қарлұқ 14 қм, 9 ааж
1 Ангор ауданы Angor tumani
Ангор
129573 Ангор 12 қм, 7 ааж
3 Байсын ауданы Boysun tumani
Бойсун
117471 Байсын Байсын қаласы, 5 қм, 7 ааж
Бандиқан ауданы Bandixon tumani
Бандихон
м.ж. Бандиқан 1 қм
4 Денау ауданы Denov tumani
Денов
375669 Денау Денау қаласы, 12 қм, 17 ааж
5 Жарқорған ауданы Jarqoʻrgʻon tumani
Жарқўрғон
213105 Жарқорған Жарқорған қаласы, 5 қм, 7 ааж
6 Қызырық ауданы Qiziriq tumani
Қизириқ
169357 Сарық 5 қм, 10 ааж
7 Құмқорған ауданы Qumqoʻrgʻon tumani
Қумқўрғон
237867 Құмқорған Құмқорған қаласы, 11 қм, 8 ааж
8 Мұзрабат ауданы Muzrabot tumani
Музработ
138375 Халықабат 10 қм, 9 ааж
10 Сарыасия ауданы Sariosiyo tumani
Сариосиё
201848 Сарыасия Шарғұн қаласы, 4 қм, 9 ааж
13 Термез ауданы Termiz tumani
Термиз
106676 Үшқызыл 9 қм, 5 ааж
14 Ұзын ауданы Uzun tumani
Узун
170471 Ұзын 9 қм, 7 ааж
11 Шерабат ауданы Sherobod tumani
Шеробод
188846 Шерабат Шерабат қаласы, 7 қм, 9 ааж
12 Шоршы ауданы Shoʻrchi tumani
Шўрчи
203425 Шоршы Шоршы қаласы, 10 қм, 10 ааж
Термез қаласы Termiz
Термиз
145065

Сырдария облысы өңдеу

 
Сырдария облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Ақалтын ауданы Oqoltin tumani
Оқолтин
50940 Сардоба 3 қм, 3 ааж
2 Баяут ауданы Boyovut tumani
Боёвут
127210 Баяут 4 қм, 12 ааж
3 Гүлістан ауданы Guliston tumani
Гулистон
70614 Диқанабат 5 қм, 9 ааж
5 Мырзаабат ауданы Mirzaobod tumani
Мирзаобод
71203 Наурыз 2 қм, 9 ааж
7 Сайқұнабат ауданы Sayxunobod tumani
Сайхунобод
75861 Сайқұн 4 қм, 7 ааж
6 Сардоба ауданы Sardoba tumani
Сардоба
64690 Пақтаабат 1 қм, 6 ааж
8 Сырдария ауданы Sirdaryo tumani
Сирдарё
125697 Сырдария Бахт пен Сырдария қалалары, 4 қм, 9 ааж
4 Хауас ауданы Xovos tumani
Ховос
93702 Хауас 2 қм, 11 ааж
Гүлістан қаласы Guliston
Гулистон
88995 3 ааж
Шырын қаласы Shirin
Ширин
18547
Жаңажер қаласы Yangiyer
Янгиер
42446

Ташкент облысы өңдеу

 
Ташкент облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
7 Аққорған ауданы Oqqoʻrgʻon tumani
Оққўрғон
103408 Аққорған Аққорған қаласы, 2 қм, 10 ааж
6 Аһангаран ауданы Ohangaron tumani
Оҳангарон
94321 Аһангаран 4 қм, 8 ааж
1 Бекабат ауданы Bekobod tumani
Бекобод
154827 Зафар 5 қм, 12 ааж
2 Бостандық ауданы Boʻstonliq tumani
Бўстонлиқ
167199 Ғазалкент Ғазалкент қаласы, 17 қм, 18 ааж
3 Бөке ауданы Boʻka tumani
Бўка
123632 Бөке Бөке қаласы, 8 ааж
11 Зеңгіата ауданы Zangiota tumani
Зангиота
194769 Ишанқұзар 12 қм, 9 ааж
5 Қыбрай ауданы Qibray tumani
Қибрай
197623 Қыбрай 16 қм, 10 ааж
10 Құйышыршық ауданы Quyichirchiq tumani
Қуйичирчиқ
106181 Досабат Досабат қаласы, 2 қм, 9 ааж
8 Паркент ауданы Parkent tumani
Паркент
152013 Паркент Паркент қаласы, 3 қм, 9 ааж
9 Піскент ауданы Piskent tumani
Пискент
99269 Піскент Піскент қаласы, 2 қм, 6 ааж
Ташкент ауданы Toshkent tumani
Тошкент
177582 Келес Келес қаласы, 9 қм, 9 ааж
12 Орташыршық ауданы Oʻrtachirchiq tumani
Ўртачирчиқ
146732 Нұрапшан 4 қм, 13 ааж
4 Шыназ ауданы Chinoz tumani
Чиноз
131475 Шыназ Шыназ қаласы, 9 қм, 8 ааж
14 Жоғарышыршық ауданы Yuqorichirchiq tumani
Юқоричирчиқ
132915 Жаңабазар 3 қм, 9 ааж
13 Жаңажол ауданы Yangiyoʻl tumani
Янгийўл
206775 Жаңажол Жаңажол қаласы, 5 қм, 8 ааж
Алмалық қаласы Olmaliq
Олмалиқ
129111
Ангрен қаласы Angren
Ангрен
185905 Жаңаабат қаласы, 3 қм
Аһангаран қаласы Ohangaron
Оҳангарон
36899
Бекабат қаласы Bekobod
Бекобод
94296
Нұрафшан қаласы Nurafshon
Нурафшон
48190
Шыршық қаласы Chirchiq
Чирчиқ
155822
Жаңажол қаласы Yangiyoʻl
Янгийўл
59561

Ферғана облысы өңдеу

 
Ферғана облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Алтыарық ауданы Oltiariq tumani
Олтиариқ тумани
206645 Алтыарық Тыныштық қаласы, 14 қм, 15 ааж
2 Бағдат ауданы Bagʻdod tumani
Бағдод тумани
209852 Бағдат 21 қм, 10 ааж
3 Бесарық ауданы Beshariq tumani
Бешариқ тумани
223146 Бесарық Бесарық қаласы, 10 қм, 9 ааж
4 Буайда ауданы Buvayda tumani
Бувайда тумани
222293 Ибрат 10 қм, 11 ааж
5 Даңғара ауданы Dangʻara tumani
Данғара тумани
169323 Даңғара 9 қм, 8 ааж
9 Қуа ауданы Quva tumani
Қува тумани
252523 Қуа Қуа қаласы, 15 қм, 11 ааж
8 Қостөбе ауданы Qoʻshtepa tumani
Қўштепа тумани
185695 Лаңғар 14 қм, 15 ааж
10 Риштан ауданы Rishton tumani
Риштон тумани
197410 Риштан Риштан қаласы, 13 қм, 11 ааж
11 Сох ауданы Soʻx tumani
Сўх тумани
76161 Рауан 7 қм, 4 ааж
12 Ташлақ ауданы Toshloq tumani
Тошлоқ тумани
197221 Ташлақ 10 қм, 10 ааж
14 Өзбекстан ауданы Oʻzbekiston tumani
Ўзбекистон тумани
233226 Йайпан Йайпан қаласы, 22 қм, 10 ааж
13 Үшкөпір ауданы Uchkoʻprik tumani
Учкўприк тумани
223091 Үшкөпір 11 қм, 9 ааж
6 Ферғана ауданы Fargʻona tumani
Фарғона тумани
208068 Уәділ 21 қм, 16 ааж
7 Фурқат ауданы Furqat tumani
Фурқат тумани
115562 Наубаһар 8 қм, 6 ааж
15 Жазжауан ауданы Yozyovon tumani
Ёзёвон тумани
107835 Жазжауан 9 қм, 10 ааж
Қоқан қаласы Qoʻqon shahri
Қўқон шаҳри
248740 1 қм
Қуасай Quvasoy shahri
Қувасой шаҳри
91667 1 қм, 6 ааж
Марғылан Marg’ilon shahri
Марғилон шаҳри
231051 1 қм
Ферғана Fargʻona shahri
Фарғона шаҳри
283791

Хорезм облысы өңдеу

 
Хорезм облысының әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Бағат ауданы Bogʻot tumani
Боғот
160859 Бағат 5 қм, 10 ааж
2 Гүрлен ауданы Gurlan tumani
Гурлан
145461 Гүрлен 9 қм, 9 ааж
6 Қоскөпір ауданы Qoʻshkoʻpir tumani
Қўшкўпир
168593 Қоскөпір 6 қм, 12 ааж
Топыраққала ауданы Tuproqqal’a tumani
м.ж. Пітнақ Пітнак қаласы
8 Үргеніш ауданы Urganch tumani
Урганч
193914 Қарауыл 5 қм, 10 ааж
4 Хазарасп ауданы Xazorasp tumani
Хазорасп
243501 Хазарасп 4 қм, 11 ааж
3 Ханқа ауданы Xonqa tumani
Хонқа
182695 Ханқа 5 қм, 10 ааж
5 Хиуа ауданы Xiva tumani
Хива
142530 Хиуа 6 қм, 9 ааж
7 Шауат ауданы Shovot tumani
Шовот
166421 Шауат 7 қм, 11 ааж
9 Жаңаарық ауданы Yangiariq tumani
Янгиариқ
113703 Жаңаарық 6 қм, 8 ааж
10 Жаңабазар ауданы Yangibozor tumani
Янгибозор
85590 Жаңабазар 3 қм, 8 ааж
Үргеніш қаласы Urganch
Урганч
141685
Хиуа қаласы Xiva

Хива
90738

Қарақалпақстан Республикасы өңдеу

 
Қарақалпақстанның әкімшілік бөлінісі
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше және қарақалпақша атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Орталығы Құрамы[1]
1 Әмудария ауданы Amudaryo tumani
Амударё
Aʻmiwdaʻrya rayoniʻ
Әмиўдәря
195248 Маңғыт Маңғыт қаласы, 4 қм, 16 ааж
2 Беруни ауданы Beruniy tumani
Беруний
Beruniy rayoniʻ
Беруний
187638 Беруни Беруни қаласы, 1 қм, 13 ааж
Бозатау ауданы Bo’zatov tumani
м.е. Қазанкеткен 1 қм, 4 ааж
10 Қараөзек ауданы Qoraoʻzak tumani
Қораўзак
Qaraoʻzek rayoniʻ
Қараөзек
52371 Қараөзек 1 қм, 8 ааж
5 Кегейлі ауданы Kegeyli tumani
Кегейли
Kegeyli rayoniʻ
Кегейли
89456 Кегейлі Халықабат қаласы, 1 қм, 6 ааж
9 Қоңырат ауданы Qoʻngʻirot tumani
Қўнғирот
Qonʻiʻrat rayoniʻ
Қоңырат
128335 Қоңырат Қоңырат қаласы, 5 қм, 12 ааж
8 Қаңлыкөл ауданы Qanlikoʻl tumani
Қанликўл
Qanliʻkoʻl rayoniʻ
Қанлыкөл
50316 Қаңлыкөл 1 қм, 7 ааж
6 Мойнақ ауданы Moʻynoq tumani
Мўйноқ
Moynaq rayoniʻ
Мойнақ
31260 Мойнақ Мойнақ қаласы, 6 ааж
7 Нүкіс ауданы Nukus tumani
Нукус
Noʻkis rayoniʻ
Нөкис
49126 Ақмаңғыт 1 қм, 6 ааж
Тақиятас ауданы Taxiatosh tumani
Тахиатош
Taqıyatas rayoni
Тақыятас
72823 Тақиятас Тақиятас қаласы, 1 қм, 3 ааж
12 Тақтакөпір ауданы Taxtakoʻpir tumani
Тахтакўпир
Taxtakoʻpir rayoniʻ
Тахтакөпир
39916 Тақтакөпір 1 қм, 8 ааж
13 Төрткөл ауданы Toʻrtkoʻl tumani
Тўрткўл
Toʻrtkuʻl rayoniʻ
Төрткүл
210299 Төрткөл Төрткөл қаласы, 5 қм, 15 ааж
14 Қожалы ауданы Xoʻjayli tumani
Хўжайли
Xojeli rayoniʻ
Хожели
121160 Қожалы Қожалы қаласы, 1 қм, 7 ааж
3 Шымбай ауданы Chimboy tumani
Чимбой
Shiʻmbay rayonı
Шымбай
115210 Шымбай Шымбай қаласы, 1 қм, 10 ааж
11 Шоманай ауданы Shumanay tumani
Шуманай
Shomanoy rayoniʻ
Шоманой
55619 Шоманай Шоманай қаласы, 7 ааж
4 Елуқала ауданы Ellikqala tumani
Элликқалъа
Ellikqala rayoniʻ
Элликқала
156077 Бостан Бостан қаласы, 1 қм, 13 ааж
Нүкіс қаласы Nukus
Нукус
Noʻkis
Нөкис
314928 1 қм

Ташкент қаласы өңдеу

 
Ташкент қаласы аудандарының картасы
Картадағы
нөмірі
Қазақша атауы
Өзбекше атауы Тұрғындары
1-01-2019[4]
адам
Құрамы[1]
8 Алмазар ауданы Olmazor tumani
Олмазор
358670
1 Бектемір ауданы Bektemir tumani
Бектемир
33978
4 Мірабат ауданы Mirobod tumani
Миробод
136763
5 Мырза Ұлықбек ауданы Mirzo Ulug’bek tumani
Мирзо Улуғбек
270657 1 қм
6 Сырғалы ауданы Sirg’ali tumani
Сирғали
181910
9 Үштөбе ауданы Uchtepa tumani
Учтепа
265930
2 Шыланзар ауданы Chilonzor tumani
Чилонзор
243655
7 Шайхантахур ауданы Shayxontoxur tumani
Шайхонтохур
337086
11 Жүнісабат ауданы Yunusobod tumani
Юнусобод
330251
10 Жекесарай ауданы Yakkasaroy tumani
Яккасарой
119092
3 Йашнабат ауданы (2014 дейін — Хамза) Xamza tumani
Хамза
231977

Тарихы өңдеу

Алғышарты өңдеу

Қазан төңкерісіне дейін қазіргі Өзбекстанның аумағы Ресей империясының Күнгей Каспий, Самарқан, Сырдария және Ферғана облыстары арасында, сондай-ақ оның вассалды иеліктері – Бұхара әмірлігі мен Хиуа хандығы арасында бөлінді.

1918 жылы Түркістанда Кеңес өкіметі орнағаннан кейін қазіргі Өзбекстан аумағы (Бұхара әмірлігі мен Хиуа хандығының аумақтарынан басқа) орталығы Ташкентте болған Түркістан КФР құрамына енді. 1920 жылы Бұхара мен Хиуада Кеңес өкіметі орнап, соның нәтижесінде Бұхара және Хорезм халық республикалары құрылды. 1923 жылы 30 қазанда Хорезм ХКР, 1924 жылы 19 қыркүйекте Бұхара ХКР кеңестік социалистік республикаларына айналды[5].

1924 жылы 16 қыркүйекте Түркістан КФР ОАК кезектен тыс сессиясы ұлттық-мемлекеттік межелеу туралы шешім қабылдады. Осы шешім аясында КСРО құрамында Өзбек КСР-ның құрылғаны жарияланды. Оның құрамына бұрынғы Самарқан, Жетісу, Ферғана облыстары мен таратылған Бұхара, Хорезм СКР жерлерінің бөліктері кірді. Бұл шешім БОАК 1924 жылғы 14 қазандағы 2-сессиясында бекітіліп, 1925 жылғы 11 мамырдағы Бүкілресейлік Кеңестердің 12-съезінде бекітілді. 1924 жылдың 27 қазаны Өзбек КСР-нің құрылған күні болып саналады. Самарқан оның орталығы болды. Осы кезде Өзбек КСР құрамында Тәжік АСКР-і құрылды[6].

1924—1938 өңдеу

 
Өзбек КСР 1927 жылы

1925 жылы Өзбек КСР-де облыстық бөлініс енгізілді. Облыстар уездерге, ал олар өз кезегінде болыстарға бөлінді. 1926 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша Өзбек КСР ӘАБ мынадай болды[7]:

Облыс Уез
Зерафшан Бұхара, Ғиджуван, Қарман, Нұрата
Қашқадария Бекбода, Ғұзар, Шаһрисабз
Самарқан Жызақ, Қаттықорған, Самарқан, Хожент
Сұрқандария Байсун, Шырабат, Жұршы
Ташкент Мырзашөл, Ташкент
Ферғана Әндіжан, Қоқан, Наманған, Ферғана, Қаниабат ауданы
Хорезм Гүрлен, Жаңа Үргеніш, Хиуа, Шорахан
Тәжік АСКР Таулы Бадахшан, Ғарым, Душанбе, Күләб, Қорғантөбе, Пенжакент, Ұлытөбе уәлаяттары
Көнемес ауданы
облыс ретінде
жоқ

Алайда, сол жылы облыстар мен уездер таратылды. Оның орнына 10 округ құрылды: Әндіжан, Бұхара, Зерафшан, Қашқадария, Самарқан, Сұрқандария, Ташкент, Ферғана, Хожент және Хорезм. Округтер аудандарға бөліне бастады.

1929 жылы Тәжік АСКР мен Хожент округі Өзбек КСР-нің құрамынан шығарылып, Тәжік КСР-ін құрады. Бұл шешімді КСРО ОАК 1929 жылы 5 желтоқсанда бекітті[8].

1930 жылы Өзбек КСР астанасы Ташкентке көшірілді. Сол жылы Кеңес Одағының басқа жерлеріндегі сияқты барлық округтер таратылып, олардың құрамына кіретін аудандар тікелей одақтық республикаға бағынуға берілді. 1931 жылы Өзбек КСР-де 71 аудан (олар 1494 ауылдық кеңеске бөлінді) және республикалық бағыныстағы 9 қала (оларға тағы 204 ауылдық кеңес бағынышты) болды[9].

1935 жылы Өзбек КСР аудандарының бір бөлігі Қашқадария округіне біріктірілді.

1936 жылы 5 желтоқсанда РКФСР құрамынан Қарақалпақ АКСР-і Өзбек КСР-іне берілді[10].

1938—1987 өңдеу

 
1.12.1938 жылдағы Өзбек КСР картасы

1938 жылы 15 қаңтарда Өзбек КСР құрамында Бұхара (оның ішінде Сұрқандария округі), Самарқан, Ташкент, Ферғана және Хорезм облыстары құрылды.

Өзбекстан ӘАБ 1938 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша былай болды:

Облыс Облыстық бағыныстағы аудандар мен қалалар
Бұхара Бешкент, Бұхара, Уәбкент, Ғиджуван, Ғұзар, Диқанабат, Қаған, Қамашы, Қаракөл, Қаршы, Қасан, Көнемес, Қарман, Қызылтепе, Кітап, Рометан, Свердловск, Шырақшы, Шафирқан, Шаһрисабз, Йаккабақ, Бұхара қ., Ғиджуван қ., Қаған қ., Қаршы қ., Шаһрисабз қ.
Сұрқандария округі
Бұхара облысының құрамында
Байсун, Денау, Жарқорған, Сарыасиа, Термез, Шерабат, Шоршы, Термез қ.
Самарқан Ақдария, Бұлыңғыр, Қалаарал, Жамбай, Замин, Қарадария, Қаттықорған, Митан, Нарпай, Нұрата, Пайарық, Пастдарғам, Пақтақор, Самарқан, Ұрғыт, Фариш, Қатыршы, Самарқан қ., Жызақ қ., Қаттықорған қ.
Ташкент Аққорған, Ақангаран, Бекабат, Жоғарғы Шыршық, Калининск, Мырзашөл, Төменгі Шыршық, Орджоникидзевск, Паркент, Піскент, Орталық Шыршық, Хауас, Шилен, Жаңажол, Ташкент қ., Шыршық қ., Жаңажол қ.
Ферғана Айым, Алтыарық, Әндіжан, Бағдат, Балықшы, Ворошиловск, Жәләлқұдық, Ізбаскент, Қаған, Қасансай, Кировск, Қоқан, Куйбышевск, Ленинск, Марғылан, Мархамат, Молотовск, Наманған, Нарын, Пап, Пақтаабат, Сталинск, Ташлақ, Төреқорған, Үйші, Үшқорған, Ферғана, Қожаабат, Шуст, Жаңақорған, Ферғана қ., Әндіжан қ., Қоқан қ., Ленинск қ., Марғылан қ., Наманған қ., Шуст қ.
Хорезм Гүрлен, Қошкөпір, Маңғыт, Үргеніш, Хазарасп, Ханқа, Хиуа, Шауат, Жаңаарық, Үргеніш қ., Хиуа қ.
Қарақалпақ АКСР Қараөзек, Кегейлі, Қыпшақ, Куйбышев, Қоңырат, Мойнақ, Тамды, Тақтакөпір, Төрткөл, Қожалы, Шымбай, Шаббаз, Төрткөл қ., Нүкіс қ., Қожалы қ., Шымбай қ.

1941 жылы 6 наурызда Ферғана облысынан Әндіжан және Наманған облыстары бөлініп, Сұрқандария округі Сұрқандария облысы болып өзгертілді. 1943 жылы 20 қаңтарда Бұхара облысының бір бөлігінен Қашқадария облысы құрылды. Осының нәтижесінде 1947 жылдың 1 қаңтарына қарай Өзбек КСР ӘАБ келесідей болды[11]:

Облыс Облыстық бағыныстағы аудандар мен қалалар
Әндіжан Айым, Алтынкөл, Әндіжан, Балықшы, Ворошиловск, Жәләлқұдық, Ізбаскент, Ленинск, Мархамат, Пақтаабат, Сталинск, Қалдыуанбек, Қожаабат, Шынабат, Әндіжан қ., Ленинск қ.
Бұхара Алат, Бұхара, Уәбкент, Ғиджуван, Қаған, Қаракөл, Көнемес, Қарман, Қызылтепе, Рометан, Свердловск, Тамды, Шафирқан, Бұхара қ., Ғиджуван қ., Қаған қ.
Қашқадария Бешкент, Ғұзар, Диқанабат, Қамашы, Қаршы, Қасан, Кітап, Көкбұлақ, Мирақ, Шырақшы, Шаһрисабз, Йаккабақ, Қаршы қ., Шаһрисабз қ.
Наманған Қасансай, Наманған, Нарын, Пап, Төреқорған, Үйші, Үшқорған, Шуст, Жаңақорған, Наманған қ., Шуст қ.
Самарқан Ақдария, Бұлыңғыр, Қалаарал, Жамбай, Жызақ, Замин, Іштіхан, Қарадария, Қарақыстақ, Қаттықорған, Комсомольск, Қошрабат, Митан, Нарпай, Нұрата, Пайарық, Пастдарғам, Пақтақор, Самарқан, Ұрғыт, Фариш, Қатыршы, Самарқан қ., Жызақ қ., Қаттықорған қ.
Сұрқандария Байсун, Денау, Жарқорған, Сарыасиа, Термез, Ұзын, Шерабат, Шоршы, Термез қ.
Ташкент Аққорған, Ақангаран, Бекабат, Бұқа, Жоғарғы Шыршық, Калининск, Қарасу, Мырзашөл, Төменгі Шыршық, Орджоникидзевск, Паркент, Піскент, Орталық Шыршық, Сырдария, Ташкент, Хауас, Шилен, Жаңажол, Ташкент қ., Ангрен қ., Бекабат қ., Шыршық қ., Жаңажол қ.
Ферғана Алтыарық, Ахунбабай, Бағдат, Буайды, Уәділ, Горск, Қаған, Кировск, Қоқан, Қуасай, Қоба, Куйбышевск, Молотовск, Сох, Ташлақ, Ферғана, Фрунзе, Ферғана қ., Қоқан қ., Марғылан қ.
Хорезм Гүрлен, Қошкөпір, Маңғыт, Үргеніш, Хазарасп, Ханқа, Хиуа, Шауат, Жаңаарық, Үргеніш қ., Хиуа қ.
Қарақалпақ АКСР Қараөзек, Кегейлі, Қыпшақ, Куйбышевский, Қоңырат, Мойнақ, Тақтакөпір, Төрткөл, Қожалы, Шымбай, Шаббаз, Төрткөл қ., Нүкіс қ., Қожалы қ., Шымбай қ.

КСРО ЖК Президиумының 1956 жылғы 13 ақпандағы Жарлығымен Қазақ КСР-нің құрамынан Мырзашөл мен Бостандық ауданы жерлерінің бір бөлігі Өзбек КСР-іне берілді. 1963 жылы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен Қазақ КСР-нің Шымкент және Қызылорда облыстарынан 36,6 мың км² аз пайдаланылған жерлер Өзбекстанға берілді.

1960 жылы 25 қаңтарда Қашқадария және Наманған облыстары таратылды. Біріншінің көп бөлігі Сұрқандария облысының құрамына енсе, екіншісі Әндіжан мен Ферғана облыстары арасында бөлінді. Сәл кейінірек, 1963 жылы 16 ақпанда ауыл шаруашылығының жаңа дамыған аудандарында Самарқан және Ташкент облыстарының кейбір бөліктерінен жаңа Сырдария облысы құрылды (орталығы бастапқыда Жаңажер, 1963 жылдың қарашасынан – Гүлістан қаласы болды).

1964 жылы 7 ақпанда Қашқадария облысы, 1967 жылы 18 желтоқсанда Наманған облысы қалпына келтірілді.

1971 жылы 28 маусымда Өзбек КСР Сырдария облысынан Қазақ КСР-нің Шымкент облысына шағын Жетісай, Киров және Пақтаарал аудандары берілді.

1973 жылы 29 желтоқсанда Сырдария облысының бөліктерінен Жызақ облысы құрылды. Соңғы жаңа облыс 1982 жылы 20 сәуірде Бұхара және Самарқан облыстарының бөліктерінен құрылған Науаи болды. Нәтижесінде, 1987 жылдың 1 қаңтарына қарай Өзбек КСР ӘАБ келесідей болды:

Дереккөздер өңдеу

  1. a b c d e f g h i j k l m n o ӘАҚБЖ Әкімшілік-аумақтық құрылымдарды белгілеу жүйесі  (өзб.). Өзстат. Тексерілді, 30 мамыр 2020.
  2. Statistika qo'mitasi - Демографиялық жағдайы. stat.uz.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 21 наурыз 2019.
  3. Өзбекстан Республикасының жер қорының санаттар бойынша бөлінуі (2020 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша)  (өзб.). Тексерілді, 30 мамыр 2020.
  4. a b c d e f g h i j k l m n Жас тобы бойынша тұрақты тұрғындардың саны-Аймақтар. stat.uz. Тексерілді, 30 мамыр 2020.
  5. Үлкен кеңес энциклопедиясы — 2. — Мәскеу: БСЭ, 1949—1960. — Т. 44. — Б. 17.
  6. Үлкен кеңес энциклопедиясы — 2. — Мәскеу: БСЭ, 1949—1960. — Т. 29. — Б. 293—294.
  7. КСР Одағының аумақтық және әкімшілік бөлінісі (1926 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша) / Н. А. Коковин — Мәскеу: Изд-во ГУКХ НКВД: [тип. МКХ им. Ф. Я. Лаврова], 1926. — Б. 139. — 288 б. — 4000 таралым.
  8. Үлкен кеңес энциклопедиясы — 2. — Мәскеу: БСЭ, 1949—1960. — Т. 41. — Б. 477—478.
  9. КСР Одағының әкімшілік-аумақтық бөлінісі [1930 жылдың 15 қарашасынан 1931 жылдың 1 қазанына дейінгі өзгертулерімен ] : КСРО облыстары мен қалалары — 2. — Мәскеу: «Власть советов» при Президиуме ВЦИК, 1931. — Т. 41. — Б. 152—155. — XXX, 311 б. — 8000 таралым.
  10. Д. В. Заяц Одақтас республикалардың әкімшілік-аумақтық бөлінісінің өзгеруі (ru) // География : газет. — 2001.
  11. КСРО. Одақтас республикалардың әкімшілік-аумақтық бөлінуі (1947 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша) / П. В. Туманов — Изд. 5-е, доп.. — Мәскеу: Известия Советов депутатов трудящихся СССР, 1947. — 488 б. — 75000 таралым.