Азия мемлекеттерінің және тәуелді аймақтарының тізімі

(Азия елдері бетінен бағытталды)

Бұл Азиядағы егеменді мемлекеттер мен тәуелді аймақтардың тізімі.

Азияның жер бетіндегі орналасуы

Ресейдің Азия елдерінің тізіміне қосылуы, ең алдымен, әлемнің осы бөлігінде ішінара орналасуына негізделген (ел халқының көп бөлігі Еуропада, бірақ аумақтың көп бөлігі Азияда орналасқан).

Қазақстан мен Түркия аумақ бөлігінің Еуропада болуына байланысты Еуропа елдерінің тізіміне де енеді.

Әзербайжан мен Грузия әдетте Батыс Азияға жатқызылады,[1] бірақ кейбір дереккөздер бұл екі мемлекеттің де Еуропада аумақтары болуы мүмкін деп санайды,[2] өйткені Еуропа-Азия шекарасын сызудың әртүрлі нұсқалары бар.

Еуропалық Одаққа мүше Кипр Республикасы және Оңтүстік Кавказда орналасқан Армения (Еуропа Кеңесінің мүшесі) географиялық жағынан толығымен Азияда орналасқан, бірақ Еуропамен тығыз саяси, тарихи және мәдени байланыстары бар.[3]

Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
 
 
Әзербайжан
(Әзербайжан Республикасы)
Azərbaycan
(Azərbaycan Respublikası)
Баку
Әзербайжан тілі
Әзірбайжан манаты (AZN)
86 600 км²
117 адам/км²
10,353,296
 
 
 
Армения
(Армения Республикасы)
Հայաստան
(Հայաստանի Հանրապետություն)
Ереван
Армян тілі
Армян драмы (AMD)
29 800 км²
101.5 адам/км²
3,165,000
 
 
 
Бахрейн
(Бахрейн Мәліктігі)
البحرين
(مملكة البحرين)
Манама
Араб тілі
Бахрейн динары (BHD)
765 км²
1,864 адам/км²
1,463,265
 
 
 
БАӘ
(Біріккен Араб Әмірліктері)
الإمارات العربية المتحدة‎
(الإمارات العربية المتحدة‎)
United Arab Emirates
(United Arab Emirates)
Абу-Даби
Араб тілі
Дирхам (БАӘ) (AED)
83 600 км²
121 адам/км²
9,282,410
 
 
 
Грузия
(Грузия)
საქართველო
(საქართველო)
Тбилиси
Грузин тілі
Лари (GEL)
69 700 км²
57.6 адам/км²
3,688,647[4]
 
 
 
Израиль
(Израиль Мемлекеті)
ישראל
(מְדִינַת יִשְׂרָאֵל)
Иерусалим[5]
Иврит және Араб тілі
Шекель (ILS)
20 770 км²[6]
22 072 км²[7]
449 адам/км²
9,900,000
 
 
 
Иордания
(Иордания Хашимит мәліктігі)
الأردن
(المملكة الأردنية الهاشمية‎)
Амман
Араб тілі
Иордания динары (JOD)
92 300 км²
114 адам/км²
11,484,805[
 
 
 
Ирак
(Ирак Республикасы)
العراق
(جمهورية العراق‎)
Бағдат
Араб тілі және Күрд тілі
Ирак динары (IQD)
437 072 км²
107,12 адам/км²
46,523,657
 
 
 
Иран
(Иран Ислам Республикасы)
ایران
(جمهوری اسلامی ایران‎)
Тегеран
Парсы тілі
Иран риалы (IRR)
1 648 000 км²
55 адам/км²
89,767,210
 
 
 
Йемен
(Йемен Республикасы)
يمني
(الجمهوريّة اليمنية)
Сана
Араб тілі
Йемен риалы (YER)
527 970 км²
65.0 адам/км²
34,449,825
 
 
 
Қатар
(Қатар мемлекеті)
قطر
(دولة قطر)
Доха
Араб тілі
Қатар риалы (QAR)
11437 км²
176 адам/км²
2,795,484
 
 
 
Кипр
(Кипр Республикасы)
(Κύπρος)
(Κυπριακής Δημοκρατίας)
(Kıbrıs)
(Kıbrıs Cumhuriyeti)
Никосия
Грек тілі және Түрік тілі
Еуро (EUR)
9 250 км²
123.4 адам/км²
923,272
 
 
 
Кувейт
(Кувейт Мемлекеті)
الكويت
(دولة الكويت‎)
Эль-Кувейт
Араб тілі
Кувейт динары (KWD)
17 818 км²
200.2 адам/км²
4,294,621
 
 
 
Ливан
(Ливан Республикасы)
لبنان
(الجمهورية اللبنانية‎)
Бейрут
Араб тілі
Ливан фунты (LBP)
10 452 км²
560 адам/км²
5,296,814
 
 
 
Оман
(Оман Сұлтандығы)
عمان
(سلطنة عمان)
Маскат
Араб тілі
Оман риалы (OMR)
309 500 км²
15 адам/км²
4,520,471
 
 
 
Сауд Арабиясы
(Сауд Арабия Патшалығы)
المملكة العربية السعودية
(المملكة العربية السعودية)
Эр-Рияд
Араб тілі
Сауд риалы (SAR)
2 218 000 км²
15 адам/км²
32,175,224
 
 
 
Сирия
(Сириялық Араб Республикасы)
سورية
(الجمهورية العربية السورية‎)
Дамаск
Араб тілі
Сирия фунты (SYP)
185 180 км²
118.3 адам/км²
23,865,423
 
 
 
Түркия
(Түркия Республикасы)
Türkiye
(Türkiye Cumhuriyeti)
Анкара
Түрік тілі
Түрік лирасы (TRY)
780 580 км²
111 адам/км
85,372,377
 
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
 
 
Қазақстан
(Қазақстан Республикасы)
Қазақстан
(Қазақстан Республикасы)
Астана
Қазақ тілі, Орыс тілі
Қазақстан теңгесі (KZT)
2 724 902 км²
7,2 адам/км
20 075 271
 
 
 
Қырғызстан
(Қырғыз Республикасы)
Кыргызстан
(Кыргыз Республикасы)
Бішкек
Қырғыз тілі, Орыс тілі
Қырғыз сомы (KGS)
199 951 км²
35.8/ адам/км
7,161,900
 
 
 
Тәжікстан
(Тәжікстан Республикасы)
Тоҷикистон
(Ҷумҳурии Тоҷикистон)
Душанбе
Тәжік тілі
Сомони (TJS)
142 000 км²
70 адам/км
10,077,600
 
 
 
Түрікменстан
(Түрікменстан)
Türkmenistan
(Türkmenistan)
Ашхабад
Түрікмен тілі
Түрікменстан манаты (TMT)
491 200 км²
14.4 адам/км
7,057,841
 
 
 
Өзбекстан
(Өзбекстан Республикасы)
O’zbekiston/Ўзбекистон
(O’zbekiston Respublikasi/Ўзбекистон Республикаси)
Ташкент
Өзбек тілі
Өзбекстан сомы (UZS)
447 400 км²
80.2 адам/км
37,030,884
 
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
 
 
Ауғанстан
(Ауғанстан Ислам Әмірлігі)
جمهوریت‎‎
(د افغانستان اسلامي جمهوریت‎)
Кабул
Пушту тілі және Дари тілі
Ауғани (AFN)
652 864 км²
48.08 адам/км²
41,128,771
 
 
 
Бангладеш
(Бангладеш Халық Республикасы)
বাংলাদেশ
(গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ)
Дакка
Бенгал тілі
Така (BDT)
144 000 км²
1,165 адам/км²
169,828,911
 
 
 
Бутан
(Бутан Патшалығы)
འབྲུག་ཡུལ་
(འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་)
Тхимпху
Дзонг-кэ
Нгултрум (BTN) және Үндістандық рупия (INR)
47 000 км²
19.3 адам/км²
777,486
 
 
 
Мальдив Республикасы
(Мальдив Республикасы)
ދިވެހިރާއްޖެ
(ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ)
Мале
Мальдив тілі
Руфия (MVR)
298 км²
1,728.63 адам/км²
515,132
 
 
 
Непал
(Непал Федеративтік Демократиялық Республикасы)
नेपाल
(संघीय गणतन्त्र गणतन्त्र नेपाल)
Катманду
Непал тілі
Непалдық рупия (NPR)
140 800 км²
198 адам/км²
30,666,598
 
 
 
Пәкістан
(Пәкістан Ислам Республикасы)
پاکستان
(اسلامی جمہوریہ پاکستان)
Исламабад
Урду және Ағылшын тілі
Пәкістан рупиы (PKR)
803 940 км²
273.8 адам/км²
241,499,431
 
 
 
Үндістан
(Үндістан Республикасы)
इंडिया
(भारत गणराज्य)
Нью-Дели
Хинди және Ағылшын тілі
Үндістандық рупия (INR)
3 287 590 км²
425.2 адам/км²
1,428,627,663
 
 
 
Шри-Ланка
(Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы)
ஸ்ரீ லங்கா/ශ්රී ලංකාව
(இலங்கை சனநாயக சோசலிசக் குடியரசு/ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය)
Шри-Джаяварденепура-Котте (де-юре)
Коломбо (де-факто)
Сингал тілі және Тамил тілі
Шри-Ланка рупиясы (LKR)
65 610 км²
346 адам/км²
22,037,000
 
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
   
Қытай
(Қытай Халық Республикасы)
中国
(中华人民共和国)
Бейжің
Қытай тілі
Женминби (CNY)
9 596 960 км²
148 адам/км²
1,411,750,000
 
 
 
Солтүстік Корея
(Корей Халық Демократиялық Республикасы)
조선
(조선민주주의인민공화국)
Пхеньян
Корей тілі
Солтүстік Корея воны (KPW)
120 540 км²
212 адам/км²
26,072,217
 
 
 
Оңтүстік Корея
(Корея Республикасы)
한국
(대한민국)
Сеул
Корей тілі
Оңтүстік Корея воны (KRW)
99 274 км²
507 адам/км²
52,081,799
 
 
 
Моңғолия
(Моңғолия)
Монгол Улс
Ұланбатыр
Моңғол тілі
Тұғрық (MNT)
1 564 116 км²
2.24 адам/км²
3,504,741
 
 
 
Жапония
(Жапония)
日本
(日本国)
Токио
Жапон тілі
Жапон иені (JPY)
377 835 км²
335,8 адам/км²
125,708,382
 
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
   
Ресей
(Ресей Федерациясы)
Россия
(Российская Федерация)
Мәскеу
Орыс тілі
Ресей рублі (RUB)
17 125 200 км² (еуропалық бөлігімен)
8,4 адам/км²
144,699,673 (еуропалық бөлігімен)
 
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
   
Бруней
(Бруней-Даруссалам мемлекеті)
Brunei
(Negara Brunei Darussalam)
Бандар-Сери-Бегаван
Малай тілі
Бруней доллары (BND)
5 770 км²
80,57 адам/км²
464,478
 
   
Вьетнам
(Вьетнам Социалистік Республикасы)
Việt nam
(Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam)
Ханой
Вьетнам тілі
Донг (VND)
329 560 км²
298 адам/км²
100,300,000
 
   
Индонезия
(Индонезия Республикасы)
Indonesia
(Republik Indonesia)
Джакарта
Индонезия тілі
Индонезия рупиясы (IDR)
1 919 460 км²
143 адам/км²
270,203,917
 
 
 
Камбоджа
(Камбоджа Патшалығы)
ប្រទេសកម្ពុជា
(ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា)
Пномпень
Кхмер тілі
Риель (KHR)
181 040 км²
94.4 адам/км²
17,091,464
 
 
 
Лаос
(Лаос Халықтық Демократиялық Республикасы )
ລາວ
(ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ)
Вьентьян
Лаос тілі
Кип (LAK)
236 800 км²
26.7 адам/км²
7,749,595
 
 
 
Малайзия
(Малайзия)
Malaysia
Куала-Лумпур
Малай тілі
Ринггит (MYR)
329 758 км²
101 адам/км²
34,564,810
 
 
 
Мьянма
(Мьянма Одағының Республикасы)
မြန်မာ
(ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်)
Нейпьидо
Бирма тілі
Кьят (MMK)
678 500 км²
84 адам/км²
55,770,232
 
 
 
Сингапур
(Сингапур Республикасы)
Singapura
(Republik Singapura)
Сингапур
Ағылшын тілі, Қытай тілі,
Малай тілі,
Тамил тілі
Сингапур доллары (SGD)
692,7 км²
7,804 адам/км²
5,917,600
 
 
 
Тайланд
(Тайланд Патшалығы)
ประเทศไทย
(ราชอาณาจักรไทย)
Бангкок
Тай тілі
Бат (THB)
514 000 км²
132.1 адам/км²
66,041,239
 
 
 
Шығыс Тимор
(Шығыс Тимор Демократиялық Республикасы)
Timor-Leste
(Repúblika Demokrátika Timor-Leste)
Дили
Тетум және Португал тілі
АҚШ доллары (USD)
15 007 км²
89.7 адам/км²
1,354,662
 
 
 
Филиппин
(Филиппин Республикасы)
Pilipinas
(Republika ng Pilipinas)
Манила
Тагал тілі, Филиппин тілі және Ағылшын тілі
Филиппин песосы (PHP)
300 000 км²
363.45 адам/км²
114,163,719
 

Шектеулі, бірақ елеулі халықаралық мойындауы бар мемлекеттер

өңдеу
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Аумақты талап ететін мемлекет
Мәртебесі
Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
 
 
Тайвань
(Қытай Республикасы)
臺灣
(中華民國)
Тайбэй
Қытай тілі
Қытай
БҰҰ-ға мүше 11 мемлекет мойындады.
35 980 км²
650 адам/км²
23,894,394
 
 
 
Палестина
(Палестина Мемлекеті)
فلسطين
(دولة فلسطين)
Рамалла
Араб тілі
Израиль
БҰҰ-ға мүше 144 мемлекет мойындады.
6020 км²
734 адам/км²
5,483,450
 

Халықаралық мойындауы аз немесе мүлдем жоқ мемлекеттер

өңдеу
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Аумақты талап ететін мемлекет
Мәртебесі
Жер аумағы, км² Халық тығыздығы Халқы Карта
 
 
Абхазия
(Абхазия Республикасы)
Аҧсны
(Аҧсны Аҳәынҭқарра)
Сухуми
Абхаз тілі және Орыс тілі
Грузия
БҰҰ-ға мүше 5 мемлекет мойындады.
8 598 км²
28.2 адам/км²
244,236
 
 
 
Оңтүстік Осетия
(Оңтүстік Осетия Республикасы)
Республикæ Хуссар Ирыстон
(Хуссар Ирыстон)
Цхинвали
Осетин тілі, Орыс тілі және Грузин тілі
Грузия
БҰҰ-ға мүше 5 мемлекет мойындады.
3 900 км²
13,73 адам/км²
56,520
 
 
 
Солтүстік Кипр
(Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)
Kuzey Kıbrıs
(Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti)
Лефкоша
Түрік тілі
Кипр
Тек Түркия мойындады
3 355 км²
114 адам/км²
382,836
 

Тәуелді аймақтар

өңдеу
Байрақ Елтаңба Атауы
(Қазақша атауы)
Өзіндік атауы
(Ресми атауы)
Елорда Тіл Валюта Мемлекет Жер аумағы, км² Халқы Халық тығыздығы Карта
 
 
Акротири мен Декелия
Akrotiri and Dhekelia
Эпископи
Ағылшын тілі
Еуро (EUR)
Ұлыбритания
254 км²
18,195
61,8 адам/км²
 
 
 
Гонконг (Сянган)
қыт. дәст. 香港特別行政區, жеңілд.
香港特别行政区
, пиньинь:
Xiānggǎng Tèbié Xíngzhèngqū

ағылш. Hong Kong Special Administrative Region
Гонконг (Сянган)
Қытай тілі және Ағылшын тілі
Гонконг доллары (NKD)
Қытай
1 104 км²
7,498,100
6,801 адам/км²
 
 
 
Макао (Аомынь)
қыт. 中華人民共和國澳門特別行政區
порт. Região Administrativa Especial de Macau
Макао (Аомынь)
Қытай тілі және Португал тілі
Патака (MOP)
Қытай
27 км²
672,800
20,300 адам/км²
 
 
 
Кокос (Килинг) аралдары
Cocos Islands
Уэст-Айленд
Ағылшын тілі
Аустралия доллары (AUD)
Аустралия
14 км²
596
43,36 адам/км²
 
 
 
Кристмас аралы
Territory of Christmas Island
Флайинг-Фиш-Коув
Ағылшын тілі
Аустралия доллары (AUD)
Аустралия
135 км²
1,692
10,39 адам/км²
 
 
 
Үнді мұхитындағы Британия аймағы
British Indian Ocean Territory
Диего-Гарсия
Ағылшын тілі
АҚШ доллары
Ұлыбритания
60 км²
3,000 (әскерилер)
50 адам/км²
 

Дереккөздер

өңдеу
  1. Europe | Facts, Land, People, & Economy  (ағыл.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 9 маусым 2024.
  2. Europe Map / Map of Europe - Facts, Geography, History of Europe - Worldatlas.com.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 9 маусым 2024.
  3. worldatlas., The Middle East The Middle East. — «As a point-of-interest, Armenia and Azerbaijan have long been associated with the Middle East, but in recent years, some sources now consider them to be more closely aligned with Europe based on their modern economic and political trends. We have moved in that direction, and the same applies for the island country of Cyprus, as it does for Georgia, the former Russian republic.»  Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 қазан 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 9 маусым 2024.
  4. Абхазия мен Оңтүстік Осетия халқын есептемегенде
  5. * Біріккен Ұлттар Ұйымының бірнеше қарарларына сәйкес, атап айтқанда, 1947 жылғы 29 қарашадағы № 181 (II) БҰҰ қарарына (палестиналық еврейлер қабылдаған және Араб мемлекеттері лигасы (LAS) және палестиналық арабтар қабылдамаған) және (БҰҰ Араб лигасы елдері қарсы дауыс берді. резолюцияға сәйкес, Израиль ол кезде БҰҰ-ның мүшесі емес еді), Иерусалимнің мәртебесі халықаралық басқарудағы аумақ ретінде бекітілді.
    • Араб-израиль соғысының (1947-1949) нәтижесінде Иерусалим Трансиордания (Шығыс Иерусалим) мен Израиль (оның батыс бөлігі) арасында бөлінді. Израиль 1949 жылы Иерусалимді өзінің астанасы деп жариялады, ал Трансиордания 1950 жылы Шығыс Иерусалимді Батыс жағалауға біржақты түрде қосып, оны екінші астанасы деп жариялады.
    • 1967 жылы, алты күндік соғыстан кейін Израиль Шығыс Иерусалимді аннексиялады және оны Батыс бөлігімен бір муниципалды құрылымға біріктірді, бірақ бұл біріктіруді БҰҰ мойындамады (БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 478 қарары). Израильмен дипломатиялық қатынасы бар барлық елдердің елшіліктері Иерусалимнен тыс жерде, негізінен Тель-Авивте орналасқан.
  6. 1949 жылғы соғысының нәтижесінде құрылған Израильдің егемендік аумағы. Осы шекараларда Израильді көптеген мемлекеттер мен БҰҰ мойындайды
  7. Кейінірек Израильдің егемендігі, соның ішінде Шығыс Иерусалим мен Голан шыңдары тараған аумақ. Бұл сан Израильдің ресми құжаттарында қолданылады, бірақ БҰҰ аннексиясын мойындамауына байланысты халықаралық құжаттарда қолданылмайды