Қарасу ауданы

Қарасу ауданыҚостанай облысының шығысындағы әкімшілік-аумақтық бөлініс.[3] 1939 жылы құрылды. 1997 жылы аудан құрамына бұрынғы Октябрь ауданы қосылды. Жер аумағы — 12,8 мың км². Орталығы — Қарасу ауылы.

Қазақстан ауданы
Қарасу ауданы
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы

Қостанай облысы

Аудан орталығы

Қарасу

Ауылдық округтер саны

13

Ауыл саны

39

Әкімі

Қайрат Темірханұлы Оспанов

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Қарасу ауылы, Исаков көшесі, №73

Тарихы мен географиясы
Координаттары

52°19′12″ с. е. 65°22′12″ ш. б. / 52.32000° с. е. 65.37000° ш. б. / 52.32000; 65.37000 (G) (O) (Я)Координаттар: 52°19′12″ с. е. 65°22′12″ ш. б. / 52.32000° с. е. 65.37000° ш. б. / 52.32000; 65.37000 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1939 жыл

Жер аумағы

12,8 мың км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

20 544[1] адам (2023)

Ұлттық құрамы

орыстар (43,12%)
қазақтар (27,89%)
украиндар (11,8%)
немістер (4,56%)
беларустар (4,42%)
татарлар (1,96%)
молдовандар (1,21%)
шешендер (0,85%)
басқалары (4,19%)[2]

Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды

10

Қарасу ауданының әкімдігі

Қазақстан картасындағы Қарасу ауданы

Географиялық орны

өңдеу

Солтүстігінде Сарыкөл, батысында Алтынсарин, Әулиекөл, оңтүстігінде Науырзым, шығысында СҚО-ның Ғабит Мүсірепов және Ақмола облысының Есіл, Жарқайың аудандарымен шектеседі.

Жер бедері

өңдеу

Аудан аумағы Торғай Үстіртінің солтүстік-шығыс бөлігін алып жатыр. Жер бедері негізінен жазық келген. Кейбір жерлері кішігірім өзендермен оңтүстіктен солтүстікке қарай аздап тілімделген. Төбелі-жонды келген аумақтарында көл қазаншұңқырлары жиі кездеседі.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

өңдеу

Ауданның климаты тым континеттік, қысы суық боранды, жазы біршама ыстық келеді. Қаңтардағы ауаның жылдық орташа температурасы — -17…-18°С, шілдеде — 19…21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 250–300 мм. Аудан жерінің топырағы солтүстік бөлігінде қара, оңтүстігінде қоңыр, қызғылт қоңыр болып келеді. Құсмұрын көліне таяу маңда сортаңды қара және қоңыр топырақтар, басқа көлдердің жайылымдарында шалғынды қара топырақ дамыған. Өсімдіктерін жусан аралас астық тұқымдас (селеу, бетеге, қылқан боз, айрауық, т.б.) шөптесіндер құрайды. Солтүстігінде терек аралас қайың шоқтары кездеседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қоян, суыр, сарышұнақ; құстардан қаз, үйрек, аққу, көл жағалай қызғыш, тауқұдірет, шымшық, далалы жерлерде бозторғай, дуадақ, т.б. мекендейді.

Су торабы

өңдеу

Жер беті сулары Қарасу (Қойбағар саласымен), Құндызды, Сүйгенсай және Тімтуір өзендерінен тұрады. Ауданда бірнеше көлдер бар. Олар: Алабота, Құсмұрын (шығыс бөлігі), Қойбағар, Тімтәуір, Жаншора, Биесойған және Жекекөл.

Халқы

өңдеу
1959 1970 1979 1989[4] 1999 2009[5] 2021
 25240 31191 30820 30337 37360 29238 24177

Тұрғындар саны – 25 258 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 28,50%, орыстар – 42,28%, украиндар – 12,04%, беларустар – 4,52%, немістер – 4,45%, молдовандар – 1,19%, шешендер – 0,81%, удмурттар – 0,55%, башқұрттар – 0,54%, әзербайжандар – 0,34%, мордвалар – 0,32%, чуваштар – 0,32%, армяндар – 0,22%, поляктар – 0,20%, корейлер – 0,19%, ингуштар – 0,13%, басқа ұлт өкілдері – 1,41%.

Әкімшілік бөлінісі

өңдеу

39 елді мекен 13 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік Орталығы Елді мекендері Халқы (2021)
Айдарлы ауылдық округі Айдарлы ауылы 4 1158
Жалғызхан ауылдық округі Жалғызхан ауылы 1 548
Жамбыл ауылдық округі Жамбыл ауылы 2 1011
Ильичёв ауылдық округі Комсомольское ауылы 3 1167
Қарамырза ауылдық округі Қарамырза ауылы 2 785
Қарасу ауылдық округі Қарасу ауылы 5 4780
Қойбағар ауылдық округі Қойбағар ауылы 2 1853
Люблин ауылдық округі Люблинка ауылы 3 1147
Новопавлов ауылдық округі Новопавловка ауылы 1 761
Октябрь ауылдық округі Октябрьское ауылы 3 3986
Ушаков ауылдық округі Ушаково ауылы 3 459
Черняев ауылдық округі Ленин ауылы 6 958
Шалғышы ауылдық округі Шалғышы ауылы 4 2554

Ірі елді мекендері

өңдеу
Елді мекен Халқы
(2021)
Қарасу 3393
Октябрьское 2423
Железнодорожное 1424
Шалғышы 1332
Қойбағар 1254
Восток 1210
Целинное 877
Люблинка 866
Новопавловка 761
Қарамырза 661
Комсомольское 654
Амангелді 598
Жалғызхан 548
Жамбыл 513
Айдарлы 501

Шаруашылығы

өңдеу

Ауыл шаруашылығына жарамды жерінің аумағы — 1,27 млн га, оның 855 мың га-сы — егістік, шабындық — 3,4 мың га, жайылым — 367,4 мың га (2009).

Қатынас жолдары

өңдеу

Аудан жері арқылы Қарталы (Ресей аумағында)–Астана темір жол магистралі, одан басқа Қостанай–Қарасу, Қарасу–Қойбағар, Қарасу–Сарыкөл, Қарасу–Шалғыншы, Қарасу–Есіл автомобиль жолдары өтеді.

Дереккөздер

өңдеу