I Әбділхамит (осман. عبد الحميد اول‎ — Abd ül-Hamîd-i evvel; 20 наурыз 17257 сәуір 1789) — Османлы мемлекетінің 27-ші сұлтаны, Ислам халифатының 92-шы халифі.

I Әбділхамит
осман. عبد الحميد اول‎ — Abd ül-Hamîd-i evvel
Мүміндер әмірі
Екі киелі қаланың қызметкері
I Әбділхамит
Лауазымы
Ту
Ту
Османлы мемлекетінің 27-ші сұлтаны
Ислам халифатының 92-ші халифі
21 қаңтар 1774 — 7 сәуір 1789
(Лақап аты Жаңартпашы I Әбділхамит)
Ізашары III Мұстафа
Ізбасары III Сәлім
Өмірбаяны
Діні Ислам
Дүниеге келуі 20 наурыз 1725 (1725-03-20)
Константинополь, Османлы мемлекеті
Қайтыс болуы 7 сәуір 1789 (1789-04-07) (64 жас)
Константинополь, Османлы мемлекеті
Жерленді I Әбділхамит мазары, Ыстамбұл
Династия Османлы әулеті
Әкесі III Ахмет
Анасы Рабиға Шерми сұлтан
Жұбайы Айша Сенийепервер сұлтан
Накшидиль сұлтан
Қадиша Рухшаһ сұлтан
Хүмашаһ сұлтан
Айша сұлтан
Бинназ сұлтан
Ділпәзір сұлтан
Мехтабе сұлтан
Мислинаяп сұлтан
Мүтебер сұлтан
Неврес сұлтан
Михрибан сұлтан
Басиқбал Нүкхетседа сұлтан
Балалары Ұлдары:
IV Мұстафа
II Махмұт
Мұрат шаһзада
Нүсрет шаһзада
Мехмет шаһзада
Ахмет шаһзада
Сүлеймен шаһзада
Қыздары:
Есма сұлтан
Әмина сұлтан
Рабиға сұлтан
Салиха сұлтан
Әлемшаһ сұлтан
Дүрішаһуар сұлтан
Фатима сұлтан
Мәлікшаһ сұлтан
Хибатулла Зекие сұлтан
Қолтаңбасы Қолтаңбасы
I Әбділхамит Ортаққорда

Өмірбаяны өңдеу

 
I Әбділхамит суреті

I Әбділхамит 1725 жылы османлы елордасы Константинопольде османлы сұлтаны III Ахмет шаңырағында дүниеге келді. Ол өте тақуа жан болды. Оның тұсында Османлы мемлекетінің қаржылық жағдайының төмендігі сонша — жаңа шеріктерге кәдімгі жалақыны төлеуге ақша жетпеді.

Ресейге қарсы соғыс Козлуджа шайқасындағы жеңіліспен және Кішіқайнарша бітім шартымен аяқталды. 1774 жылдың 21 шілдесінде жасалған бұл бітім шарт бойынша Ресей Қара теңізде өзінің флотын құруға құқық алды. Османлылардың артта қалуы сұлтанды әкімшілік және әскери жаңартпалар жасауға мәжбүрлетті.

Сирия мен Мореядағы көтерілістерді басу сәтті өтті. Алайда 1783 жылы Қырым хандығы Ресейге құрамына тұтастай кірді. Османлылар жаңа соғыс мүлдем дайын болмады, бірақ қоғамдық пікір әсерінен сұлтан ресейліктерге соғыс ашуға мәжбүр болды. 1787 жылы Ресеймен жаңа соғыс басталды, ал 1788 жылы соғысқа Аустрия қосылды. Аустриялық патша II Иосиф Ресей патшайымы II Екатеринаның жағында болды, және патшайымның Қырымға салтанатты кіруіне көмектесті. 1788 жылы Очаков Ресейге өтті.

Ажалы өңдеу

1789 жылдың 7 сәуірінде I Әбділхамит инсульттен қайтыс болды. Мәйіті I Әбділхамит мазарында жерленді.

Садрағзамдары өңдеу

Есімі Қызмет атқарған мерзімі Уақыты
176 Ізетті Мехмет паша 21 қаңтар 17747 маусым 1775 1 жыл 5 ай
177 Жалықшызада Дәруіш Мехмет паша 7 маусым 17755 қаңтар 1777 1 жыл 7 ай
178 Даренделі Шебешізада Мехмет паша 5 қаңтар 17771 қыркүйек 1778 1 жыл 8 ай
179 Қалапат Мехмет паша 1 қыркүйек 177822 тамыз 1779 11 ай
180 Силахдар Қарауәзір Сейіт Мехмет паша 22 тамыз 177920 ақпан 1781 1 жыл 6 ай
181 Ізетті Мехмет паша 20 ақпан 178125 тамыз 1782 1 жыл 6 ай
182 Жеген Сейіт Мехмет паша 25 тамыз 178231 желтоқсан 1782 4 ай
183 Халил Хамит паша 31 желтоқсан 178230 сәуір 1785 2 жыл 4 ай
184 Қазынадар Шаһин Әли паша 30 сәуір 178525 қаңтар 1786 9 ай
185 Қожа Жүсіп паша 25 қаңтар 17867 сәуір 1789 3 жыл 3 ай
  Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары  
Ізашары
III Мұстафа
I Әбділхамит
21 қаңтар 17747 сәуір 1789
Ізбасары
III Сәлім
I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · Сұлтанаралық · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит ·
V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф)
Әулет · Шежіре · Санат