I Махмұт
I Махмұт (осман. محمود اول — Mahmûd-u evvel; ақындық лақап аты — Себкати (түр. Sebkati); 2 тамыз 1696 — 13 желтоқсан 1754) — Османлы мемлекетінің 24-ші сұлтаны, Ислам халифатының 89-шы халифі, ақын.
I Махмұт осман. محمود اول — Mahmûd-u evvel Мүміндер әмірі Екі киелі қаланың қызметкері | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
2 қазан 1730 — 13 желтоқсан 1754 | |||
(Лақап аты Бүкір I Махмұт) | |||
Ізашары | III Ахмет | ||
Ізбасары | III Осман | ||
Өмірбаяны | |||
Мамандығы | Ақын | ||
Діні | Ислам | ||
Дүниеге келуі | 2 тамыз 1696 Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
Қайтыс болуы | 13 желтоқсан 1754 (58 жас) Константинополь, Османлы мемлекеті | ||
Жерленді | Жаңа Уәлиде сұлтан мешіті, Ыстамбұл | ||
Династия | Османлы әулеті | ||
Әкесі | II Мұстафа | ||
Анасы | Салиха Себкати сұлтан | ||
Жұбайы | Хаже Айша сұлтан Хаже Вердиназ сұлтан Қадиша Рами сұлтан Хатем сұлтан Разие сұлтан Халим сұлтан Меясе сұлтан | ||
Қолтаңбасы | |||
I Махмұт Ортаққорда | |||
өңдеу |
Өмірбаяны
өңдеуI Махмұт 1696 жылы османлы елордасы Константинопольде османлы сұлтаны II Мұстафа шаңырағында дүниеге келді. Патрон Халил төңкерісі нәтижесінде өзінің жәкесі III Ахметті тақта ауыстырды.
I Махмұт билік құрған жылдарының басында Константинопольдегі билік шын мәнісінде Патрон Халил мен оның жолын қуушыларының қолында болды. Алайда 1731 жылдың 15 қарашасында сұлтан Патрон Халилді өлім жазасына кесті. Содан кейін Патрон Халил жолын қуушыларының көтерілістерін басып отырды.
I Махмұт тұсында Ахмет паша есімімен әйгілі Клод Александр де Бонневаль басшылығымен Османлы әскерін еуропалық әскерлердегідей жетілдіру іс-шаралары жүргізілді. Бірақ жаңа шеріктердің бұған қарсылығы әсерінен бұл шаралар жүзеге аспады.
1731-1735 жылдары және 1741-1746 жылдары османлылар парсылармен соғыс жүргізді. Соғыс барысында 1720 жылдары османлылар жаулап алған жерлер қайтадан парсыларға өтті. 1746 жылғы бітім шарт бойынша 1639 жылғы Қасришырын бітім шартына сәйкес шекаралар орнатылды.
1736-1739 жылдары османлылар ресейліктермен және аустриялықтармен соғыс жүргізді. Аустриялық әскерге көптеген жеңілістер әкелген османлылар Белград бітім шарты нәтижесінде жоғалтып алынған жерлерді қайтарып алды, яғни Солтүстік Сербияны, Белградты және Кіші Валахияны. Ал Ресейден Азауды қайтарды.
Ажалы
өңдеу1754 жылдың 13 желтоқсанында жұма намазынан кейін Топқапы сарайына қайтып бара жатқан I Махмұт аттан құлап, қайтыс болды.
Суреттері
өңдеу-
I Махмұт суреті.
-
I Махмұт суреті. Джон Янг
Садрағзамдары
өңдеу№ | Есімі | Қызмет атқарған мерзімі | Уақыты |
---|---|---|---|
145 | Силахдар Дамат Мехмет паша | 16 қазан 1730 — 23 қаңтар 1731 | 3 ай |
146 | Қабақұлақ Ибраһим паша | 23 қаңтар 1731 — 11 қыркүйек 1731 | 9 ай |
147 | Топал Осман паша | 21 қыркүйек 1731 — 12 наурыз 1732 | 6 ай |
148 | Хәкімұлы Әли паша | 12 наурыз 1732 — 14 шілде 1735 | 3 жыл 3 ай |
149 | Гүржі Ысмайыл паша | 14 шілде 1735 — 25 желтоқсан 1735 | 5 ай |
150 | Силахдар Дамат Диметокалы Мехмет паша | 10 қаңтар 1736 — 5 тамыз 1737 | 1 жыл 7 ай |
151 | Мүхсінзада Әбдулла паша | 6 тамыз 1737 — 19 желтоқсан 1737 | 4 ай |
152 | Йеген Мехмет паша | 19 желтоқсан 1737 — 23 наурыз 1739 | 1 жыл 4 ай |
153 | Қажы Иваззада Мехмет паша | 23 наурыз 1739 — 23 маусым 1740 | 1 жыл 3 ай |
154 | Нышаншы Шехла Қажы Ахмет паша | 22 шілде 1740 — 7 сәуір 1742 | 1 жыл 9 ай |
155 | Хәкімұлы Әли паша | 21 сәуір 1742 — 4 қазан 1742 | 6 ай |
156 | Сейіт Хасан паша | 4 қазан 1742 — 10 тамыз 1746 | 3 жыл 10 ай |
157 | Тирьяки Қажы Мехмет паша | 11 тамыз 1746 — 24 тамыз 1747 | 1 жыл 13 күн |
158 | Сейіт Әбдулла паша | 24 тамыз 1747 — 2 қаңтар 1750 | 2 жыл 5 ай |
159 | Дивитдар Мехмет Әмин паша | 9 қаңтар 1750 — 1 шілде 1752 | 2 жыл 6 ай |
160 | Шорлылы Көсе Бахир Мұстафа паша | 1 шілде 1752 — 13 желтоқсан 1754 | 2 жыл 5 ай |
Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары | ||
---|---|---|
Ізашары III Ахмет |
I Махмұт 2 қазан 1730 — 13 желтоқсан 1754 |
Ізбасары III Осман |
I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · Сұлтанаралық · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит · V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф) | ||
Әулет · Шежіре · Санат |