Уикипедия:Бүгін/Қыркүйек
| Бүгін |
|
Қаңтар | Ақпан | Наурыз | Сәуір | Мамыр | Маусым | Шілде | Тамыз | Қыркүйек | Қазан | Қараша | Желтоқсан |
Жобадағы жуықтағы өзгерістер – Уикипедия:Бүгін жобасын өңдеу нұсқаулары
Қазір 09:27 Бейсенбі, 14 қараша, 2024 (UTC+5) – Бұл бетті жаңарту
| << | Қыркүйек оқиғалары |
>> | ||||
| Жек | Дүй | Сей | Сәр | Бей | Жұм | Сен |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | ||||
| Басты бетте көрінетін тарихи оқиғалар мұрағаты 2024 күн орналастыруы | ||||||
.jpg)
Армения, 
Беларусь, 
Қазақстан, 
Қырғызстан, 
Молдова, 
Ресей, 
Түрікменстан, 
Украина — Білім күні.
Словакия, Конституция күні
Өзбекстан, Тәуелсіздік күні
Оқиғалар
- 1897 — Бостон қаласында метро ашылды.
- 1920 — Франция Ливан мемлекетінің құрылуы туралы жариялады
- 1939 — Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы
- 1969 — Ливиядағы әскери төңкерістен кейін Муаммар Каддафи үкімет басына келді .
- 1971 — Катар өз тәуелсіздігін жариялады.
Дүниеге келгендер
- 1848 — Огюст Анри Форель (1931), швейцариялық невропатолог, психиатр, энтомолог және қоғам қайраткері
- 1875 — Эдгар Берроуз (1950), американдық жазушы
- 1877 — Френсис Астон (1945), ағылшын физигі, химигі, химиядан 1922 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты
- 1887 — Блез Сандрар (шын аты Фредерик-Луи Созе) (1961), француз жазушысы.
- 1906 — Хоакин Балагер (2002), ақын, тарихшы, Доминикан Республикасының президенті
Қайтыс болғандар
- 1729 — Ричард Стил, ағылшын жазушысы.
- 1836 — Соломон Иванович Додашвили (1805), грузиндік ағартушы, жазушы және қоғам қайраткері
- 1885 — Эмиль Эггер (en:Émile Egger) (1813), француз филологы және тарихшы.
- 1970 — Франсуа Мориак (1885), француз ақыны және жазушы, 1952 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты
- 1982 — Хаскелл Карри (1900), американдық математик
– тарихы
Вьетнам, Тәуелсіздік күні- Ресей, Екінші дүниежүзілік соғысының аяқталуы
Оқиғалар
- 1789 — АҚШ Қаржы министрлігінің негізделуі.
- 1919 — АҚШ-та темір жолшылардың ереуіл жасауына тыйым салынды.
- 1971 — Бiрiккен араб Республикасы өзінің тарихи Мысыр атауын қайтарды
- 1991 — АҚШ Латвия, Литва және Эстония мемлекеттердің тәуелсіздігін мойындады.
- 1996 — Украинада гривна жаңа валютасы енгiзiлді
Дүниеге келгендер
- 1814 — Эрнст Курциус (Ernst Curtius (ағыл.)) (1896), неміс археологы
- 1852 — Поль Бурже (1935), француз жазушысы
- 1877 — Фредерик Содди (1956), ағылшын физигі, химигі, радиоактивтік ыдырау теориясының авторы
- 1913 — Билл Шенкли (1981), «Ливерпуль» футбол клубының әйгілі бапкері.
- 1964 — Киану Ривз, американдық киноактер
Қайтыс болғандар
- 1910 — Анри Руссо, француз суретшісі
- 1929 — Пауль Лени (Paul Leni (ағыл.)) (1885), неміс суретшісі және режиссер.
- 1969 — Хо Ши Мин (1890), Вьетнам президенті (1951—1969 жж.)
- 1973 — Джон Рональд Руэл Толкин, ағылшын жазушысы, филолог.
– тарихы
Оқиғалар
- 1783 — Версаль бейбіт келiсiм шартына қол қойылды. Ұлыбритания АҚШ–тың тәуелсіздігін мойындады.
- 1791 — Франция тарихындағы бiрiншi Конституция жарияланды.
- 1939 — Ұлыбритания, Франция, Үндістан, Австралия және Жаңа Зеландия Германияға соғыс жариялады.
- 1953 — Никита Хрущёв КОКП ОК бірінші хатшысы болып сайланды
- 1995 — eBay серіктестігі негізделді.
Туғандар
- 1710 — Абраам Трамбле (en:Abraham Trembley) (1784), Швейцария суретшісі натуралист
- 1859 — Жан Жорес (1914), француз саяси қайраткері.
- 1863 — Ганс Аанруд (1953), норвегиялық ақын және драматург.
- 1869 — Фриц Прегль (1930), австриялық химик, 1923 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты
- 1899 — Фрэнк Макфарлейн Бернет (1985), австралиялық иммунолог, физиология және медицинадан 1960 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1905 — Карл Дэвид Андерсон (1991), швед текті американдық физик, 1932 жылы позитронды ашқан және 1936 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1820 — Бенджамин Латроб (en:Benjamin Henry Latrobe) (1764), американдық архитектор (Вашингтондағы Капитолий ғимараты).
- 1883 — Иван Сергеевич Тургенев, орыс жазушысы және драматург.
- 1987 — Виктор Платонович Некрасов (1911), орыс жазушысы.
- 2004 — Андре Стиль (en:André Stil, 1921), француз жазушысы.
– тарихы
Оқиғалар
- 1791 — Людовик XVI Францияның бірінші конституциясына қол қойды.
- 1888 — Джордж Истмен «Kodak» сауда маркасын тіркеді
- 1939 — Жапония Еуропа соғысына араласпау туралы мәлiмдедi
- 1944 — Финляндия КСРО–ға қарсы әскери әрекеттерді тоқтатты
- 1998 — «Google» серіктестігі негізделді.
Туғандар
- 1596 — Константин Гюйгенс, нидерландық ақын, ғалым және композитор (1687).
- 1768 — Франсуа Рене де Шатобриан (1848), француз жазушысы және саясаткер.
- 1887 — Карлис Улманис (1942), латвиялық мемлекеттік қайраткер, Латвия президенті (1936-1940 жж.).
- 1892 — Дариюс Мийо (1974), француз композиторы.
- 1981 — Бейонсе, американдық әнші.
Қайтыс болғандар
- 1750 — Хосе Каньисарес (1676), испандық драматург.
- 1784 — Цезарь Франсуа Кассини (1714), француз астрономы және геодезист.
- 1831 — Юзеф Пешка, поляк суретшісі.
- 1846 — Виктор-Жозеф Этьен де Жуи (1764), француз жазушысы және драматург
- 1965 — Альберт Швейцер, неміс дәрігері, 1952 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
Оқиғалар
- 1800 — Ұлыбритания Мальтаны жаулап алды
- 1882 — Еңбек күніне орай Нью-Йорк қаласында бірінші демонстрация өтті
- 1905 — Портсмут келісім шартына қол қоюмен орыс-жапон соғысы аяқталды.
- 1939 — АҚШ Екінші дүниежүзілік соғыста өзінің бейтараптылығы туралы жариялады.
- 1944 — КСРО Болгарияға қарсы соғыс жариялады.
Туғандар
- 1568 — Томмазо Кампанелла (1639), италияндық философ.
- 1733 — Кристоф Мартин Виланд (1813), неміс жазушысы.
- 1750 — Роберт Фергюссон (1774), шотланд ақыны.
- 1929 — Андриян Николаев (2004), кеңес ғарышкеры.
- 1946 — Фредди Меркьюри (шын аты Фаррух Булсара) (1991), британдық рок-музыкант, «Queen» тобының жетекшiсi.
Қайтыс болғандар
- 1803 — Пьер Шодерло Де Лакло (1741), француз жазушысы.
- 1857 — Огюст Конт (1798), француз философы және әлеуметтанушы
- 1917 — Мариан Смолуховский (шын тегі фон Смолан-Смолуховский) (1872), поляк физигі
- 1992 — Фриц Лейбер (1910), американдық жазушы
– тарихы
Оқиғалар
- 1716 — Бостон қаласында АҚШ–тағы бірінші шамшырақтың құрылысы аяқталды
- 1852 — Манчестер қаласында Ұлыбританиядағы бірінші тегін кітапхана ашылды
- 1873 — Шотландия футбол федерациясы негізделді.
- 1952 — Авторлық құқық туралы Бүкіләлемдік конвенцияға қол қойылды
- 1968 — Суазиланд тәуелсіз мемлекет болды
Туғандар
- 1892 — Эдвард Виктор Эпплтон (en:Edward Victor Appleton) (1965), британдық физик, 1947 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1906 — Луис Федерико Лелуар (en:Luis Federico Leloir) (1987), француз текті аргентиналық биохимик, химиядан 1970 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1908 — Льюис Эссен (en:Louis Essen) (1997), ағылшын физигі, кварц және атом сағаттарының құрастырушысы
- 1939 — Судзуми Тонегава, жапон молекулярлық биолог және иммунолог, физиология және медицинадан 1987 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1943 — Ричард Робертс (en:Richard John Roberts), американдық биохимик, физиология және медицинадан 1993 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1566 — Заңшы Сұлтан Сүлеймен (еуропалық әдебиетте – Тамаша Сүлеймен), Османлы Мемлекетінің сұлтаны (1520–1566).
- 1962 — Давид Мандесси Диоп (en:David Mandessi Diop) (1927), Сенегал ақыны.
- 1962 — Ганс Эйслер (1898), неміс композиторы
- 2007 — Лучано Паваротти, опералық әнші, тенор.
– тарихы
Оқиғалар
- 1654 — Жаңа Амстердамға (қазіргі Нью-Йорк) Бразилиядан қуылған еврейлер келе бастады.
- 1822 — Бразилия Португалиядан тәуелсіз екенін жариялады.
- 1939 — Германияда "герман халқының қорғану қуатына қауіп төндіргені" үшін өлім жазасы енгізілді
- 1945 — Берлин қаласында әскери одақтың жеңіс шеруі өттi.
Дүниеге келгендер
- 1726 — Франсуа Андре Филидор (1795), француз композиторы
- 1829 — Фридрих Август Кекуле (1896), неміс химигі.
- 1915 — Кийоси Ито, жапон математигі.
- 1908 — Майкл Эллис Дебейки (2008), американдық хирург, хирургия төңiрегiндегi атақты маман.
- 1917 — Джон Уоркап Корнфорт, австралиялық химик, 1975 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1907 — Франсуа Арман Сюлли-Прюдом (1839), француз ақыны, әдебиеттен 1901 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1951 — Джон Слоан (1871), американдық суретші.
- 1956 — Отто Юльевич Шмидт (1891), математик, астроном, геофизик,
- 1991 — Эдвин Метисон Макмиллан (1907), американдық физик, 1951 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
Оқиғалар
- 1504 — Микеланджело өзінің "Давид" мүсінін жасап бітті
- 1636 — Гарвард университеті негізделді
- 1886 — Йоханнесбург, ОАР-дың ең iрi қаласы негізделді,.
- 1941 — неміс әскерлері Ленинградты қоршап алды. Ленинград шайқасының басталуы
- 1970 — КСРО-да орта мектеп жарғысы енгізілді
Туғандар
- 1157 — Ричард I (en:Richard I the Lionhearted) (1199), Англия королі (1189—1199 жж.).
- 1474 — Лудовико Ариосто (en:Ludovico Ariosto) (1533), италияндық ақын
- 1830 — Фредерик Мистраль (en:Frédéric Mistral) (1914), француз ақыны, 1904 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1908 — Эли Шехтман (1996), еврей жазушысы
- 1918 — Дерек Бартон (en:Derek Harold Richard Barton) (1998), ағылшын химигі, 1969 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1879 — Уильям Моррис Хант (1824), американдық суретші.
- 1893 — Мишель Ленц (1820), ақын, Люксембург әнұранның сөзінің авторы
- 1894 — Герман Гельмгольц (en:Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz) (1821), неміс физигі, физиологы және психологы.
- 1968 — Ян Фридегор (шын аты Йохан Фридольф Йохансон) (en:Jan Fridegård — Johan Fridolf Johansson) (1897), швед жазушысы.
- 1981 — Хидэки Юкава, жапон физигі, 1949 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 2014 - Жазушы, Халықаралық әдеби "Алаш" сыйлығының лауреаты Адам Мекебаев (1940 ж.т.) қайтыс болды.
– тарихы
Оқиғалар
- 1570 — Түріктер Кипрді жаулап алды.
- 1850 — Калифорния АҚШ-тың 31-ші штаты болды.
- 1893 — Германияда «Штутгарт» футбол клубы негізделді.
- 1926 — Эн-би-си (NBC) американдық телесеріктестік негізі қаланды.
- 1945 — Жапон-қытай соғысының аяқталуы (1937—1945).
- 1991 — Тәжікстан өз тәуелсіздігін жариялады.
Туғандар
- 1737 — Луиджи Гальвани (1798), италияндық физик және физиолог.
- 1769 — Иван Петрович Котляревский (1838), украин жазушысы, ақын және драматург, қазіргі украин әдебиетінің негіздеушісі.
- 1828 — Лев Николаевич Толстой (1910), орыс жазушысы және философ.
- 1922 — Ханс Георг Демельт, неміс текті американдық физик, 1989 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1923 — Дэниэл Карлтон Гайдузек, американдық педиатр және вирусолог, 1976 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1891 — Жюль Греви (1807), француз мемлекеттік қайраткері, Франция президенті (1879—1887 жж.).
- 1941 — Ханс Шпеманн (en:Hans Spemann) (1869), неміс эмбриологы, физиология және медицинадан 1935 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1976 — Мао Цзэдун, Қытайдың мемлекет қайраткері.
- 1981 — Жак Лакан (1901), француз психиатры.
– тарихы
Мерекелер
Оқиғалар
- 1925 — Қызылорда қаласында тұңғыш кәсіби ұлттық театр(қ. Қазақ драма театры) ұйымдастырылды
- 1939 — Канада Германияға қарсы соғыс жариялады.
– тарихы
Мейрамдар
Оқиғалар
- 2001 — Америка Құрама Штаттарында өзара келісілген жанкешті шабуылдар тізбегі орын алды.
Дүниеге келгендер
Қайтыс болғандар
– тарихы
Кабо-Верде, Ұлттық күн- Ресей, Бағдарламашы күні
Оқиғалар
- 1858 — Канадада алтын табылды.
- 1890 — Ағылшындармен Солсбери қаласы (қазіргі Хараре, Зимбабве астанасы) негізделді.
Туғандар
- 1764 — Виктор-Жозеф Этьен де Жуи (1846), француз жазушысы және драматург
- 1818 — Теодор Куллак (1882), неміс пианисті және композиторы
- 1838 — Артур Ауверс (1915), неміс астрономы
- 1897 — Ирен Жолио-Кюри (1956), француз физигі, 1935 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1962 — Алтынбек Сәрсенбайұлы (2006) — Қазақстанның қоғам, мемлекет, саяси қайраткері.
Қайтыс болғандар
- 1684 — Иоганн Розенмюллер (1619), неміс музыканты және композитор.
- 1816 — Фёдор Фёдорович Иванов (1777), орыс ақыны және драматург.
- 1874 — Франсуа Пьер Гийом Гизо (1787), француз тарихшысы және саяси қайраткер.
- 1981 — Эудженио Монтале (1896), италияндық ақын, 1975 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
Оқиғалар
- 1788 — Нью-Йорк қаласы АҚШ-тың астанасы болып жарияланды.
- 1501 — Микеланджело өзінің "Давид" мүсінін жасауды бастады
Туғандар
- 1863 — Артур Хендерсон (en:Arthur Henderson) (1935), ағылшын саясаткері, 1934 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1876 — Шервуд Андерсон (en:Sherwood Anderson) (1941), американдық жазушы.
- 1886 — Роберт Робинсон (en:Robert Robinson) (1975), ағылшын химигі, 1947 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1887 — Леопольд Ружичка (en:Leopold (Lavoslav) Stjepan Ružička) (1976), Швейцария физигі, радиохимик, 1939 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1506 — Андреа Мантенья, италияндық суретші.
- 1598 — Филипп II Габсбург (en:Felipe II de Espanha) (1527), Испания королі (1556—1598 жж.) және Португалия королі (1580—1598 жж.).
- 1859 — Фаддей Венедиктович Булгарин (1789), орыс жазушысы.
- 1872 — Людвиг Фейербах (en:Ludwig Andreas Feuerbach) (1804), неміс философы.
– тарихы
Оқиғалар
- 1853 — Түркия Ресейге қарсы соғыс ашты. Кырым соғысының басталуы.
- 1867 — Карл Маркстың «Капитал» атты кiтабының бірінші томы жарыққа шықты.
- 1959 — «Ай-2» ғарыштық аппарат тұңғыш рет айдың бетіне жетті.
Туғандар
- 1769 — Александр фон Гумбольдт (1859), неміс географы, өсімдіктер географиясынын негізiн салушы.
- 1920 — Марио Бенедетти, Уругвай жазушысы.
- 1920 — Лоуренс Роберт Клейн, американдық экономист, 1980 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1936 — Ферид Мурад, американдық дәрігер, физиология және медицинадан 1998 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1965 — Дмитрий Медведев, Ресей президенті.
Қайтыс болғандар
- 1901 — Уильям Мак-Кинли, АҚШ –тың 25-ші президенті.
- 1916 — Хосе Эчегарай-и-Эйсагирре ([[:en:Jose Echegaray y
Eizaguirre]]) (1832), испандық жазушы, 1904 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
БҰҰ, Халықаралық демократия күні
Оқиғалар
- 1805 — Ресей Наполеонға қарсы соғыс жариялады.
- 1821 — Гватемала, Гондурас, Коста-Рика және Сальвадор өз тәуелсіздіктерін жариялады.
- 1847 — Американдық әскерлер Мексика астанасы Мехиконы басып алды.
- 1917 — Форбс журналының бірінші номері шықты.
- 2000 — Сидней қаласында XXVII Жазғы олимпиялық ойындардың ресми ашылуы өтті.
Туғандар
- 1789 — Джеймс Фенимор Купер (1851), американдық жазушы.
- 1828 — Александр Михайлович Бутлеров, орыс химигі, органикалық химияның негіздеушісі(1886).
- 1857 — Уильям Тафт (1930), АҚШ-тың 27-ші президенті.
- 1890 — Агата Кристи, ағылшын жазушы-әйел (1976).
Қайтыс болғандар
- 1938 — Томас Вулф (1900), американдық жазушы.
- 1971 — Джон Десмонд Бернал (1901), ағылшын физигі және қоғам қайраткері.
- 1989 — Роберт Пенн Уоррен (1905), американдық жазушы және ақын.
– тарихы
Мексика, Тәуелсіздік күні.
Папуа — Жаңа Гвинея, Тәуелсіздік күні.
Оқиғалар
- 1859 — Ағылшын зерттеушiсi Давид Ливингстон Африкадағы Ньяса көлін ашты.
- 1908 — Уильям Дюран «General Motors» серiктестiгiн құрды.
- 1963 — Малайзия мемлекеті құрылды
Туғандар
- 1462 — Пьетро Помпонацци (1525), италияндық философ.
- 1853 — Альбрехт Коссель (1927), неміс физиологы және биохимигі, 1910 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1888 — Франс Эмиль Силланпяя (1964), фин жазушысы, 1939 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1893 — Альберт Сент-Дьёрди (en:Albert Szent-Györgyi) (1986), венгер текті американдық биохимик, физиология және медицинадан 1937 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1736 — Габриель Даниель Фаренгейт (en:Gabriel Daniel Fahrenheit) (1686), термометрге алғашқы рет сынапты қолданған неміс физигі. Фаренгейт шкаласының құрастырушысы.
- 1847 — Грейс Агиляр (1816), ағылшын жазушысы.
- 1932 — Рональд Росс (1857), британдық бактериолог, 1902 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1946 — Джеймс Джинс (en:James Hopwood Jeans) (1877), ағылшын астрономы және физигі
– тарихы
Оқиғалар
- 1630 — Бостон қаласы өзінің ресми атауын алды.
- 1789 — Ағылшын астрономы Уильям Гершель Қоңырқай ғаламшарының Мимас серігін ашты.
- 1918 — Испанияда Валенсия футбол клубы құрылды.
- 1922 — Берлин қаласында әлемдегі бірінші дыбыстық фильмнің ашық көрсетілу өтті.
- 1988 — Сеул қаласында XXIV жазғы олимпиялық ойындар басталды.
- 1991 — Латвия, Литва, Эстония, Солтүстік және Оңтүстік Корея БҰҰ құрамына кірді.
Туғандар
- 1826 — Георг Бернхард Риман, әйгілі неміс математигі, қазiргi математикалық анализдің негіздеушісі 1866).
- 1867 — Масаока Сики (1902), жапон ақыны.
- 1908 — Джон Кризи (en:John Creasey) (1973), американдық жазушы.
- 1918 — Хаим Герцог (1997), Израиль мемлекетінің 6-шы президенті (1983—1993 жж.).
- 1922 — Агостиньо Нето (1979), Ангола ақыны және бірінші президенті (1975—1979 жж.).
Қайтыс болғандар
- 1948 — Рут Бенедикт (1887), американдық философ, және әлеуметтанушы.
- 1958 — Фридрих Адольф Панет (1887), неміс химигі.
- 1994 — Карл Поппер (1902), ағылшын философы.
- 1997 — Ред Скелтон (en:Richard «Red» Bernard Skelton) (1913), ағылшын композиторы.
– тарихы
Мейрамдар
Оқиғалар
Дүниеге келгендер
Қайтыс болғандар
– тарихы
Мейрамдар
Сент-Китс және Невис — Тәуелсіздік күні (1983, Ұлыбританиядан.)- Словакия — Алғашқы словакиялық ұлттық кеңесті еске алу күні|.
Чили — Әскер күні.
Оқиғалар
- 1864 — АҚШ-та автокөліктердің шалқималы орындықтары патенттелді.
- 1888 — Бельгияда Спа шипажайында әлемдегі алғашқы сұлулық жарысы өтті.
- 1985 — Мехикода күші 8,1 баллдық жер сілкініп, 9000-нан астам адам мерт болып, 30 000 жараланып, 95 000 баспанасыз қалған.
- 2006 — Таиландта мемлекеттік төңкеріс орын алды.
Дүниеге келгендер
- 1911 — Уильям Джералд Голдинг (1993 жылы қ.б.), ағылшын жазушысы, 1983 жыл Нобель сыйлығы лауреаты («Шыбындар билеушісі», «Шпиль», «Көрінетін қараңғы»).
Қайтыс болғандар
- 1995 — Рудольф Пейелс (1907 жылы т.), ағылшын физигі, америкалық атом бомбысын жасаушы.
– тарихы
Жапония, Ауа күні
Әзербайжан, Мұнайшы күні
Оқиғалар
- 1519 — Магелланның экспедициясының басталуы.
- 1792 — Францияда ажырасуға рұқсат берілді.
- 1862 — Петербург қаласында Ресейдегі бiрiншi консерватория негiзделді.
- 1870 — Италияның бiрiктiрілуi аяқталды
Туғандар
- 1833 — Эрнесто Теодоро Монета (1918), италияндық журналист, 1907 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1845 — Йозеф Карабацек, австриялық шығыстанушы (1918).
- 1869 — Юозас Тумас-Вайжгантас (1933), Литва жазушысы және қоғам қайраткері.
- 1878 — Эптон Билл Синклер (1968), американдық жазушы.
Қайтыс болғандар
- 1898 — Теодор Фонтане (1819), неміс жазушысы.
- 1957 — Ян Сибелиус, фин композиторы.
- 1971 — Георгос Сеферис, грек ақыны, 1963 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1975 — Сен-Жон Перс (шын аты Алексис Сен-Леже) (1887), француз ақыны, 1960жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
- БҰҰ, Халықаралық бейбітшілік күні
Аргентина, студенттер күні
Белиз, Тәуелсіздік күні
Мальта, Тәуелсіздік күні.
Оқиғалар
- 1964 — Мальта Ұлыбританиядан тәуелсіздік алды.
- 1981 — Белиздің тәуелсіздік күні
- 1972 — Филиппин президенті Фердинанд Маркос елде төтенше жағдай жариялап, Конституцияның күшін жояды.
- 2004 — Орыс тіліндегі Викидәйексөздің негізі қаланды
Туғандар
- 1708 — Антиох Дмитриевич Кантемир (1744), орыстың атақты ақын-сықақшы
- 1801 — Борис Семёнович Якоби (1874), неміс текті орыс физигі.
- 1853 — Хейке Камерлинг-Оннес (1926), голланд физигі, 1913 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1866 — Шарль Николь (1936), француз микробиологы, 1928 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1866 — Герберт Уэллс (1946), ағылшын жазушысы.
Қайтыс болғандар
- 1576 — Джироламо Кардано (1501), италияндық математик, механик, дәрігер, философ.
- 1832 — Вальтер Скотт (1771), шотланд жазушысы.
- 1957 — Хокон VII (1872), Норвегия королі (1905—1957 жж.).
- 1971 — Бернардо Альберто Усай (1887), Аргентина физиологы, физиология және медицинадан 1947 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
Оқиғалар
- 1862 — АҚШ президенті Авраам Линкольн негр құлдарды босату туралы жариялады.
- 1955 — Ұлыбританияда коммерциялық телехабар басталды.
- 1960 — Мали Франциядан тәуелсіздік алды.
- 1980 — Иран мен Ирактың арасындағы соғыстың басталуы.
- 1989 — Қазақ тiлi Қазақстанның мемлекеттік тiлi болып жарияланды.
Туғандар
- 1791 — Майкл Фарадей (1867), ағылшын физигі және химигі, электромагниттік индукцияны ашқан және генератор құрастырушысы.
- 1901 — Чарльз Хаггинс (en: Charles Brenton Huggins) (1997), американдық хирург, онколог, гормонотерапия негіздуешісі, физиология және медицинадан 1966 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1903 — Андрей Андреевич Марков (1979), Кеңес математигі.
- 1931 — Филипп Григорьевич Рутберг, орыс электрофизигі. КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1982).
Қайтыс болғандар
- 1833 — Нильс Трешов (1751), Норвегия философы және жазушысы, Осло Университетінің негіздеушісі.
- 1861 — Эрнст Фридрих Цвирнер (1802), неміс архитекторы.
- 1921 — Иван Вазов (1850), Болгария ақыны
- 1956 — Фредерик Содди (1877), ағылшын физигі және химигі.
– тарихы
- Қырғызстан, Мемлекеттік тіл күні
Туғандар
- 1819 — Арман Ипполит Луи Физо (1896), француз физигі.
- 1880 — Джон Бойд-Орр (en:John Boyd-Orr, 1. Baron of Brechin Mears) (1971), ағылшын биологы, 1949 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1901 — Ярослав Сейферт (1986), Чехия ақыны, жазушысы және журналист, 1984 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1915 — Клиффорд Гленвуд Шалл (2001), американдық физик, 1994 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1870 — Проспер Мериме (1803), француз жазушысы.
- 1877 — Урбен Жан Жозеф Леверье (1811), француз математигі және астрономы.
- 1929 — Рихард Адольф Зигмонди (1865), австриялық химик, 1925 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1973 — Пабло Неруда (шын аты Рикардо Элизер Нефтали Рейес Басуальто) (1904), Чили ақыны, 1971 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
Гвинея-Бисау, Республика күні
Камбоджа, Конституция күні
Оқиғалар
- 1948 — «Honda» серіктестігі негізделді.
- 1960 — АҚШ–та алғашқы авиатасымалдаушы «Энтерпрайз» суға түсірілді.
- 1968 — Суазиланд мемлекеті БҰҰ құрамына қабылданды.
- 1970 — «Луна-16» ғаламшараралық станциясы Жерге ай бетінің топырағын жеткізді
- 1998 — Лионда Франция алғаш рет адам қол ауыстыру операциясы жасалды
- 1999 — Бейкер-стритте Шерлок Холмсқа ескерткіш ашылды.
Туғандар
- 1821 — Циприан Камиль Норвид (1883), поляк ақыны, суретшісі және мүсіншісі.
- 1895 — Андре Фредерик Курнан (1988), француз текті американдық физиолог, физиология және медицинадан 1956 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1898 — Ховард Уолтер Флори (en:Howard Walter Florey) (1968), Австралия патологы, 1945 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1905 — Северо Очоа (en:Severo Ochoa) (1993), Испания және АҚШ биохимигі, физиология және медицинадан 1959 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1802 — Александр Николаевич Радищев (1749), орыс жазушысы.
- 1945 — Ханс Гейгер (en:Johannes "Hans" Wilhelm Geiger) (1882), неміс физигі.
- 1972 — Адриан Фоккер (en:Adriaan Daniël Fokker) (1887), голланд физигі.
– тарихы
Мозамбик, Қарулы күштер күні
Туғандар
- 1599 — Франческо Борромини (1667), итальянский архитектор.
- 1866 — Томас Хант Морган (1945 жылы қайтыс болған), американдық биолог, генетик, АҚШ-тың ғылымдар Академиясының президенті, 1933 жылғы Нобель сыйлығының иегері.
- 1897 — Уильям Фолкнер (1962), американдық жазушы, 1949 жылғы Нобель сыйлығының иегері.
Қайтыс болғандар
- 1777 — Иоганн Генрих Ламберт (1728), неміс астрономы, математигі, физигі, философы.
- 1970 — Эрих Мария Ремарк, неміс жазушысы (1898).
- 1986 — Николай Николаевич Семёнов, орыс химигі және физигі, 1956 жылғы Нобель сыйлығының иегері. (1896).
– тарихы
Йемен, Көтеріліс күні.
Туғандар
- 1849 — Иван Петрович Павлов (1936), орыс физиологы, 1904 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты. .
- 1888 — Томас Стернз Элиот (1965), американдық ақын, 1948 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1976 — Леопольд Ружичка (1887), хорват текті Швейцария физигі, радиохимигі, 1939 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1868 — Август Фердинанд Мёбиус, неміс математигі және астрономы.
– тарихы
.jpg)
- Бүкілдүниежүзілік туризм күні
Оқиғалар
- 1821 — Мексика Испаниядан тәуелсіздік алды
- 1941 — Сирия тәуелсіз мемлекет екенін жариялады.
Туғандар
- 1824 — Бенджамин Гулд (en:Benjamin Apthorp Gould) (1896), американдық астроном, метеоролог.
- 1871 — Грация Деледда (1936), италияндық жазушы, 1926 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1918 — Мартин Райл (1984), ағылшын радиоастрономы, физикадан 1974 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты. (Энтони Хьюишпен бірге).
- 1954 — Ларри Уолл, американдық бағдарламашы, Перл бағдарламау тілінің құрастырушысы.
Қайтыс болғандар
- 1917 — Эдгар Дега (шын аты Эдгар-Жермен-Илер де Га) (1834), француз суретшісі және мүсіншісі.
- 1921 — Энгельберт Гумпердинк (1854), неміс композиторы.
- 1959 — Ганс Гримм, неміс жазушысы.
- 1983 — Михайло Стельмах (1912), украин жазушысы.
– тарихы
Гвинея, Референдум күні
Қытай Республикасы, Ұстаз күні- Армения, Әскер күні
Оқиғалар
- 1618 — Брюссель қаласында әлемдегі бірінші ломбард ашылды.
- 1821 — Мексиканың тәуелсіздігі жарияланды.
- 1937 — Екінші дүниежүзілік соғыс: Варшава капитуляциясы.
- 1958 — Францияда референдум нәтижесінде Бесінші Республика Конституциясы қабылданды.
Туғандар
- 1841 — Жорж Клемансо (1929), француз мемлекеттік қайраткері, Франция Премьер-министрі.
- 1803 — Проспер Мериме (1870), француз жазушысы.
- 1852 — Анри Муассан (1907), француз химигі, 1906 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1897 — Мұхтар Омарханұлы Әуезов, қазақ жазушысы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым
- 1910 — Диосдадо Макапагал (1997), Филиппин мемлекеттік қайраткері, Филиппиндер президенті.
Қайтыс болғандар
- 1859 — Карл Риттер (1779), неміс ағартушысы, қазіргі географияның негізін салушы.
- 1891 — Герман Мелвилл (1819), американды жазушысы.
- 1927 — Виллем Эйнтховен (1860), голланд физиологы, 1924 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1989 — Фердинанд Маркос (1917), Филиппиндер президенті.
- 1927 — Уильям Боинг (1881), американдық авиақұрастырушысы.
– тарихы
Бахрейн, Конституция күні
Оқиғалар
- 1515 — Швейцария Франциямен мәңгілік бейбітшілік келісім шартына қол қойды
- 1793 — Ағылшын спорттық журналында алғаш рет теннис ойыны туралы аталды
- 1887 — «Гамбург» футбол клубы құрылды.
- 1988 — Нобель сыйлығы БҰҰ–ның бітімгерлік күштеріне табыс етілді
- 1990 — Қазақстанда орыс тілді аймақтарға қазақ тілін ресми түрде 2000 жылға дейін біртіндеп енгізуге рұқсат етілді
Туғандар
- 1901 ― Энрико Ферми, италияндық физик, 1938 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты. (1954).
- 1920 — Митчелл, Питер, ағылшын биохимигі, 1978 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты. (1992).
- 1931 — Джеймс Уотсон Кронин, американдық физик, 1980 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1943 — Лех Валенса, поляк саяси қайраткері, 1983 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты, Польша президенті (1990—1995 жж.).
- 1976 — Андрей Шевченко, украин футболшысы, шабуылшы.
Қайтыс болғандар
- 1494 — Анджело Полициано (1454), италияндық ақын.
- 1902 — Эмиль Золя (1840), француз жазушысы.
- 1909 — Владимир Видрич (en:Vladimir Vidrić) (1875), хорват ақыны.
- 1981 — Билл Шенкли (1913), аты аңызға айналған Ливерпуль футбол клубының бапкері.
– тарихы
Оқиғалар
- 1902 — Жасанды жібек (лат. viscosus) патенттелді
- 1928 — Ағылшын микробиологы А. Флеминг (en:Alexander Fleming) пеницилинді ойлап тапқаны туралы жариялады.
- 1980 — Ethernet туралы бірінші сипаттама жарияланды.
- 1980 — Шекель - Израиль жаңа валютасы енгізілді.
Туғандар
- 1870 — Жан Батист Перрен (en:Jean Baptiste Perrin) (1942), француз физигі, 1926 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты
- 1905 — Невилл Фрэнсис Мотт (en:Nevill Francis Mott) (1996), ағылшын физигі, 1977 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты
- 1928 — Эли Визель (en:Elie Wiesel), американдық жазушы және ұстаз, 1986 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1939 — Жан Мари Лен (en:Jean-Marie Lehn), француз химигі, 1987 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
- 1943 — Иоганн Дайзенхофер (en:Johann Deisenhofer), неміс биофизигі, 1988 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
Қайтыс болғандар
- 1755 — Франческо Дюранте (1684), италияндық композитор
- 1922 — Антонио Фаваро (en:Antonio Favaro) (1847), италияндық математик, ғылым тарихшысы.
- 1990 — Патрик Виктор Мартиндейл Уайт (en:Patrick Victor Martindale White) (1912), Австралия жазушысы.
- 1994 — Андре Львов (en:Andre Michael Lwoff) (1902), француз микробиологы, 1965 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты.
– тарихы
| Бүгін |
|
Қаңтар | Ақпан | Наурыз | Сәуір | Мамыр | Маусым | Шілде | Тамыз | Қыркүйек | Қазан | Қараша | Желтоқсан |
Жобадағы жуықтағы өзгерістер – Уикипедия:Бүгін жобасын өңдеу нұсқаулары
Қазір 09:27 Бейсенбі, 14 қараша, 2024 (UTC+5) – Бұл бетті жаңарту
| << | Қыркүйек оқиғалары |
>> | ||||
| Жек | Дүй | Сей | Сәр | Бей | Жұм | Сен |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | ||||
| Басты бетте көрінетін тарихи оқиғалар мұрағаты 2024 күн орналастыруы | ||||||