Қазақ КСР халық әртістерінің тізімі
1923 жылы Қазақ АКСР халық әртісі атағы енгізілді. Қазақ КСР халық әртісі атағы 1940 жылы 2 маусымда бекітілді. Төменде Қазақ КСР халық әртістерінің атақ берілген жылдары бойынша тізімі берілген.
1920-жылдары
өңдеу1923
өңдеу- Александр Викторович Затаевич (1869—1936), музыкант-этнограф, сазгер
1924
өңдеу- Нина Павловна Анненкова-Бернар (1864—1933), театр актрисасы
1930-жылдары
өңдеу1931
өңдеу- Елубай Өмірзақов (1899—1974), театр мен кино актеры, режиссер
- Жұмат Тұрғынбайұлы Шанин (1892—1938), театр режиссеры, драматург
1936
өңдеу- Қанабек Байсейітов (1905—1979), театр мен кино актеры, режиссер
- Илья Григорьевич Боров (1899—1961), театральный режиссер
- Евгений Григорьевич Брусиловский (1905—1981), сазгер
- Құрманбек Жандарбеков (1905—1973), опера әншісі (баритон), режиссер, театр мен кино актеры[1]
- Серәлі Қожамқұлов (1896—1979), театр мен кино актеры[2]
- Қалыбек Қуанышбаев (1893—1968), театр мен кино актеры (содан соң КСРО халық әртісі — 1959)
1938
өңдеу- Манарбек Ержанов (1901—1966), опера әншісі (тенор), театр актеры, сазгер
- Шара Баймолдақызы Жиенқұлова (1912—1991), балет әртісі, балетмейстер[3]
- Евгений Васильевич Иванов (1901—1982), опера әншісі (бас)
- Анатолий Иванович Овчинников (1899—1970), опера әншісі (тенор)[4][5]
- Александр Васильевич Преображенский (1890—1963), дирижер, опера әншісі (тенор)
1939
өңдеу- Үрия Әлтікқызы Тұрдықұлова (1911—1991), әнші
1940-жылдары
өңдеу1940
өңдеу- Зинаида Игнатьевна Морская (1885—1966), театр мен кино актеры
1942
өңдеу- Қапан Оралұлы Бадыров (1904—2000), театр актеры[6]
- Жүсіпбек Елебеков (1904—1977), опера әншісі (тенор)
1943
өңдеу- Моисей Исаакович Гольдблат (1896—1974), театр режиссеры, актер
- Юрий Александрович Завадский (1894—1977), театр режиссеры, актер (содан соң КСРО халық әртісі — 1948)
- Елизавета Болеславовна Кручинина-Рутковская (1895—1961), театр актеры
- Юрий Митрофанович Мизецкий (1900—?), театр режиссеры, актер
- Жамал Омарова (1912—1976), әнші (контральто)
- Владимир Иосифович Пирадов (1892—1954), дирижер
- Александр Иванович Соломарский, (1897—1980), театр режиссеры, актер
- Галина Сергеевна Уланова (1910—1998), балет әртісі (содан соң КСРО халық әртісі — 1951)
1944
өңдеу- Анна Александровна Демидова (1884—1946), театр актрисасы
- Ахмет Қуанұлы Жұбанов (1906—1968), сазгер, дирижер
- Кузьмин-Караваев В. В.
- Соломон Исаакович Колтон (1908—1979), опера әншісі (баритон)
- Дина Кенжеқызы Нұрпейісова (1861—1955), сазгер, домбырашы
- Борис Александрович Орлов (1905—1960), әнші, хормейстер
1945
өңдеу- Қали Байжанов (1877—1966), әнші (бас)
- Зәбира Қыдырәліқызы Жұбатова (1914—1999), әнші
1947
өңдеу- Мүсілім Мүкімұлы Абдуллин (1916—1996), опера әншісі (лирикалық тенор)[7]
- Ришат Мүкімұлы Абдуллин (1916—1988), опера әншісі (баритон) (содан соң КСРО халық әртісі — 1967)
- Шәкен Кенжетайұлы Айманов (1914—1970), театр мен кино актеры, режиссер (содан соң КСРО халық әртісі — 1959)
- Рахия Рысбайқызы Қойшыбаева (1916—1963), театр мен кино актеры
- Нина Константиновна Куклина-Врана (1915—2000), опера әншісі (лирикалы-колоратуралық сопрано)
- Надежда Николаевна Самышина (1903—1994), опера әншісі (лирикалы-колоратуралық сопрано)
- Әнуарбек Бейсембайұлы Үмбетбаев (1914—1973), опера әншісі (драматикалық тенор)
1950-жылдары
өңдеу1951
өңдеу- Валентина Борисовна Харламова (1911—1999), театр мен кино актрисасы[8] (содан соң КСРО халық әртісі — 1959)
1954
өңдеу- Серғали Әбжанов (1912—1976), опера әншісі (баритон)
- Байғали Досымжанұлы (1920—1998), опера әншісі (лирикалық тенор)
- Қали Жантілеуов (1902—1993), әнші, домбырашы
- Александр Пахомович Казакевич (1889—1959), опера әншісі (бас)
- Антонина Исидоровна Круглихина (1912—1984), опера әншісі (сопрано)
- Ғарифолла Құрманғалиев (1909—1993), опера әншісі (тенор), сазгер, киноактер
- Сіләмбек Қыдыралин (1908—1983), театр актеры
- Лұқпан Мұхамеджанұлы Мұхитов (1894—1957), домбырашы
- Мариям Тохтаханқызы Семятова (1916—1967), театр актрисасы
1955
өңдеу- Серафим Павлович Ассуиров (1906—1964), театр актеры
- Роза Тәжібайқызы Бағланова (1922—2011), опера және эстрада әншісі (сопрано) (содан соң КСРО халық әртісі — 1967)
- Павел Осипович Кайров (1904—1962), театр актеры
- Любовь Яковлевна Майзель (1908—1978), театр актрисасы
- Александр Владимирович Селезнев (1906—1961), балет әртісі
- Мүлік Сүртібаев (1917—1997), театр мен кино актеры
1956
өңдеу- Николай Константинович Ангаров (1914—1990), театр актеры
1957
өңдеу- Хадиша Бөкейқызы (1917—2011), театр мен кино актрисасы (содан соң КСРО халық әртісі — 1964)
- Ғазиз Ниязұлы Доғашев (1917—2008), дирижер
- Камал Қармысұлы (1912—1991), театр мен кино актеры
- Яков Яковлевич Муратов (1890—1979), театр мен кино актеры, режиссер
- Павел Петрович Рогальский (1904—1987), театр актеры
- Лидия Демьяновна Чернышева (1912—1975), балет әртісі, балетмейстер[9] (содан соң КСРО халық әртісі — 1967)
1958
өңдеу- Айша Төкебайқызы Абдуллина (1916—2019), театр актрисасы
- Нуритдин Мұхамбетқалиұлы Атаханов (1905—1974), театр актеры
- Евгений Яковлевич Диордиев (1912—1985), театр мен кино актеры, режиссер[10] (содан соң КСРО халық әртісі — 1970)
- Күләш Сырымбетқызы Сәкиева (1920—2019), театр актрисасы, әнші
- Сәлима Ескендірқызы Саттарова (1920—1985), театр актрисасы
- Ермек Бекмұхамедұлы Серкебаев (1926—2013), камералық және опера әншісі (баритон), киноактер (содан соң КСРО халық әртісі — 1959)
- Сейфолла Пірімұлы Телғараев (1910—1975), театр мен кино актеры
- Ғанижамал Хаирқызы Хайруллина (1914—1967), театр режиссеры, актриса
1959
өңдеу- Гүлнәфис Баязитова (1917—1987), қобызшы
- Шабал Бейсекова (1919—1997), опера әншісі (сопрано)
- Шолпан Исабекқызы Жандарбекова (1922—2005), театр мен кино актрисасы (содан соң КСРО халық әртісі — 1982)
- Ростислав Владимирович Захаров (1907—1984), балет әртісі, балетмейстер, опера режиссеры[11] (содан соң КСРО халық әртісі — 1969)
- Кәукен Кенжетайұлы (1916—2008), театр мен кино актеры, опера әншісі (баритон), режиссер
- Сәбира Майқанова (1914—1994), театр мен кино актрисасы[12] (содан соң КСРО халық әртісі — 1970)
- Бибігүл Ахметқызы Төлегенова (1929 туғ.), опера әншісі (лирикалы-колоратуралық сопрано), киноактриса (содан соң КСРО халық әртісі — 1967)
1960-жылдары
өңдеу1961
өңдеу- Айсұлу Байқадамова (1927—1992), опера әншісі (сопрано)
- Борис Васильевич Лебедев (1910—1977), дирижер
- Юрий Борисович Померанцев (1923—2022), театр мен кино актеры
1962
өңдеу- Ким Дин (1902—1966), театр актеры
- Ли Хам Дек (1914—2001), театр актрисасы
- Жәмила Нұрмағамбетқызы Шашкина (1914—2009), театр актрисасы
1963
өңдеу- Зарипа Ізтілеуқызы Сүлейменова (1920—1994), театр актрисасы, әнші (сопрано)
- Қуат Төлеков (1914—1998), театр актеры
1964
өңдеу- Гүлсім Әбдірахманова (1917—1970), театр актрисасы
- Иустина Ивановна Загвоздкина (1908—1985), театр актрисасы
- Евгений Ефимович Орел (1904—1983), театр актеры
1965
өңдеу- Ксения Александровна Струнина (1915—1980), театр актрисасы
- Әмина Ерғожақызы Өмірзақова (1919—2006), театр мен кино актрисасы
1966
өңдеу- Ораз Әбішев (1916—2013), кинорежиссер
- Эра Ивановна Епонешникова (1927—1977), опера әншісі
- Нұрмұхан Сейітахметұлы Жантөрин (1928—1990), театр мен кино актеры[13]
- Раушангүл Сәйітқызы Илахунова (1922—2000), театр актрисасы, әнші
- Сара Ыдырысқызы Көшербаева (1933—1999), балет әртісі
- Людмила Петровна Кюн (1915—1982), театр актрисасы
- Шахан Әлімханұлы Мусин (1913—1999), театр мен кино актеры
- Ыдырыс Ноғайбайұлы (1931—1989), театр мен кино актеры[14] (содан соң КСРО халық әртісі — 1982)
- Ольга Алексеевна Решетниченко (1914—2003), театр актрисасы
- Бикен Ырымқызы Римова (1923—2000), театр мен кино актрисасы
- Шәріпбай Қашқынбайұлы Сәкиев (1913—1989), театр актеры
- Латиф Абдулхайұлы Хамиди (1906—1983), сазгер
- Зәмзәгүл Нүсіпбайқызы Шәріпова (1931—2018), театр мен кино актрисасы
1967
өңдеу- Рәбиға Есімжанова (1914—1986), опера әншісі (меццо-сопрано)
- Шамғон Сағаддинұлы Қажығалиев (1927—2015), дирижер, домбырашы (содан соң КСРО халық әртісі — 1985)
- Симха Бенционович Коган (1918—1979), пианист, концертмейстер
- Фуат Шәкірұлы Мансұров (1928—2010), дирижер
- Сыдық Мұхамеджанов (1924—1991), сазгер[15] (содан соң КСРО халық әртісі — 1990)
- Рүстембек Бейсенұлы Омаров (1910—1988), домбырашы
1968
өңдеу- Нұғыман Әбішев (1906—1988), опера әншісі (тенор)
- Гүлжиһан Қалиқызы Ордабаева (1917—1982), театр актрисасы
1969
өңдеу- Бәйділда Қалтаев (1911—1979), театр актеры
1970-жылдары
өңдеу1970
өңдеу- Әбілқасым Жаңбырбаев (1927—2012), театр мен кино актеры[16][17]
- Әзірбайжан Мәдиұлы Мәмбетов (1932—2009), театр режиссеры[18] (содан соң КСРО халық әртісі — 1976)
- Анатолий Васильевич Молодов (1929—2017), дирижер[19] (содан соң КСРО халық әртісі — 1988)
- Ахмет Шәмиев (1908—1983), театр мен кино актеры, әнші
1971
өңдеу- Мақпир Құрбанұлы Бақиев (1915—1986), театр актеры
- Әтейбек Жолымбетов (1912—1994), театр мен кино актеры
- Николай Петрович Ли (1915—1977), театр актеры, әнші (тенор)
1972
өңдеу- Кененбай Молданұлы Қожабеков (1928—1988), театр мен кино актеры
1973
өңдеу- Болат Ғазизұлы Аюханов (1938—2022), балет әртісі, балетмейстер
- Әнуарбек Нығметжанұлы Байжанбаев (1923—1989), теледидар дикторы
- Ғазиза Ахметқызы Жұбанова (1927—1993), сазгер[20] (содан соң КСРО халық әртісі — 1981)
- Бақыт Тоқсанбайқызы Қарабалина (1939—1990), домбырашы[21]
- Құддыс Қожамиярұлы Қожамияров (1918—1994), сазгер[22] (содан соң КСРО халық әртісі — 1987)
- Мар Владимирович Сулимов (1913—1994), театр режиссеры, актер
1974
өңдеу- Шолпан Бәкірова (1924—2002), театр актрисасы
- Жұмабике Серікбаева (1917—1996), театр актрисасы
- Асқар Тоқпанов (1915—1994), театр режиссеры
1975
өңдеу- Алма Ахметова (1920 туғ.), театр актрисасы
- Тамара Ивановна Кучина (1919—2005), театр актрисасы
- Еркеғали Рахмадиұлы Рахмадиев (1932—2013), сазгер[23] (содан соң КСРО халық әртісі — 1981)
- Нұрғиса Атабайұлы Тілендиев (1925—1998), сазгер, дирижер, домбырашы[24] (содан соң КСРО халық әртісі — 1984)
1976
өңдеу- Асанәлі Әшімұлы (1937 туғ.), театр мен кино актеры, режиссер[25] (содан соң КСРО халық әртісі — 1980)
- Рамазан Салықұлы Бапов (1947—2014), балет әртісі [26] (содан соң КСРО халық әртісі — 1979)
- Нариман Нұрмұхамедұлы Қаражігітов (1934—2021), опера әншісі (лирикалы-драмалық тенор)
- Әнуар Абыханұлы Молдабеков (1938—1985), театр мен кино актеры
- Сәбит Қоңырбайұлы Оразбаев (1936 туғ.), театр актеры
- Алтын Ибрагимқызы Ружева (1928—1990), театр актрисасы
- Фарида Шәріпова (1936—2010), театр мен кино актрисасы[27] (содан соң КСРО халық әртісі — 1980)
- Василий Никифорович Яковенко (1930—2010), опера әншісі (лирикалы-драмалық тенор)
1977
өңдеу- Бекен Бәкенұлы Жылысбаев (1923—2015), опера әншісі (тенор)
1978
өңдеу- Иван Петрович Арчибасов (1936—2001), театр актеры
- Раушан Хатиятқызы Байсейітова (1947 туғ.), балет әртісі
- Мұрат Хасенұлы Мұсабаев (1937—1993), опера әншісі (баритон)
- Тұрғыт Сәдуақасұлы Османов (1927—1982), дирижер
1979
өңдеу- Әлібек Мұсаұлы Дінішев (1951 туғ.), опера әншісі (тенор) (содан соң КСРО халық әртісі — 1986)
- Василий Федорович Корниенко (1925—1994), театр актеры
- Сара Өрдембайқызы Тыныштығұлова (1942 туғ.), эстрада әншісі (контральто)
- Мағауия Хамзин (1927—2000), домбырашы, сазгер
1980-жылдары
өңдеу1980
өңдеу- Жібек Есекеқызы Бағысова (1940 туғ.), театр актрисасы
- Жұпар Манапова (1925 туғ.), театр актрисасы
1981
өңдеу- Суат Әуезбекұлы Әбусейітов (1929—1992), әнші (тенор)
- Фатима Жұмағұлқызы Балғаева (1926—2005), қобызшы
- Нина Ивановна Войнаровская (1925—2013), оперетта әртісі (сопрано)
- Бекен Имаханов (1936—2023), театр актеры
- Зарема Ахметқызы Қастеева (1947 туғ.), балет әртісі
- Гүлвира Тұрсынқызы Рузиева (1936 туғ.), эстрада әншісі (сопрано)
- Гүлжан Ізімқызы Талпақова (1948 туғ.), биші
1982
өңдеу- Рахима Төлегенқызы Жұбатырова (1943 туғ.), опера әншісі (лирикалы-драмалық сопрано)
- Хорлан Ықсанқызы Қалиламбекова (1945 туғ.), опера әншісі (лирикалы-колоратуралық сопрано)
- Зәуірбек Молдағалиұлы Райбаев (1932—2011), балет әртісі, балетмейстер
- Қарғамбай Рахымжанұлы Сатаев (1938—2013), театр мен кино актеры
1983
өңдеу- Владимир Егорович Ким (1936—1997), театр режиссеры, актер[28]
- Вячеслав Борисович Колпаков (1937—2018), театр актеры
1984
өңдеу- Дәурен Тастанбайұлы Әбіров (1923—2001), балет әртісі, балетмейстер
- Бақыт Әшімова (1937—2012), опера әншісі (меццо-сопрано)
- Евгений Иванович Исаков (1937—2021), опера әншісі (бас)
- Юрий Степанович Клушкин (1937 туғ.), кернейші
- Кенжебек Күмісбеков (1927—1997), сазгер
- Нұрбибі Дәулетқызы Мәметова (1936 туғ.), театр актрисасы, әнші
- Инесса Ивановна Манская (1928—2017), балет әртісі
- Алдаберген Қайырбекұлы Мырзабеков (1930—2018), дирижер
- Лия Владимировна Нэльская (1932—2013), театр актрисасы
- Леонтий Александрович Полохов (1920—1993), театр мен кино актеры
- Әнуарбек Бейсембайұлы Үмбетбаев (1941—2007), опера әншісі (бас)
- Ескендір Өтегенұлы Хасанғалиев (1940—2021), сазгер, әнші (лирикалық баритон)
1985
өңдеу- Ольга Давыдовна Андреева (1915—2007), опера әншісі (сопрано)
- Екатерина Семеновна Володарская (1918—2003), театр актрисасы
- Әйкен Мұсабекова (1912—1992), кино мен театр актрисасы, әнші (колоратуралық сопрано)
1986
өңдеу- Анатолий Владимирович Бычков (1929—1997), сазгер
- Сара Окапқызы Қабиғожина (1944—2019), сиқыршы
- Айман Қожабекқызы Мұсақожаева (1958 туғ.), скрипкашы
- Дәнеш Рақышев (1926—1992), әнші, сазгер
- Роза Қуанышқызы Рымбаева (1957 туғ.), эстрада әншісі (лирикалық сопрано)[29]
- Сұлтанғали Шүкіров (1946—2012), сиқыршы
1987
өңдеу- Құрбан Әбдірасілов (1932 туғ.), театр актеры
- Гавриил Моисеевич Бойченко (1927—2013), театр актеры
- Ғафиз Қыдырұлы Есімов (1947 туғ.), опера әншісі (лирикалық баритон)
- Мәдениет Сейітжанұлы Ешекеев (1936—1997), әнші
- Бәйтен Уәлиханұлы Омаров (1927—2008), театр режиссеры, киноактер
- Райымбек Ноғайбайұлы Сейтметов (1938—2007), театр мен кино актеры
- Лев Александрович Темкин (1940—1993), театр режиссеры, актер
- Геннадий Михайлович Шарнин (1927—1998), театр актеры
1988
өңдеу- Есмұхан Несіпбайұлы Обаев (1941 туғ.), театр режиссеры
1989
өңдеу- Виктор Кириллович Борисов (1931—1997), театр актеры
- Тұраш Ыбыраев (1929—1991), кинорежиссер
- Лаки Константинович Кесоглу (1939 туғ.), эстрада әншісі (баритон)
- Зейнеп Төлембеққызы Қойшыбаева (1937—2002), әнші
- Рәшид Хасенұлы Мұсабаев (1933—2008), эстрада әншісі (тенор)
1990-жылдары
өңдеу1990
өңдеу- Әсия Абылаева (1938 туғ.), театр актрисасы[30]
- Қайрат Әукенұлы Байбосынов (1950 туғ.), әнші
- Бәкір Яхиянұлы Баяхунов (1933 туғ.), сазгер
- Әзидолла Есқалиев (1934—2017), сазгер, домбырашы
- Базарғали Әжиұлы Жаманбаев (1942 туғ.), дирижер
- Нұржұман Байжұманұлы Ықтымбаев (1941 туғ.), киноактер
- Сайрагүл Ербосынқызы Нұрсұлтанова (1952 туғ.), балет әртісі
- Мансұр Сағатов (1939—2002), сазгер
- Серік Бәріұлы Шотиков (1937—2012), актёр театра[31]
1991
өңдеу- Жания Жақияқызы Әубәкірова (1957 туғ.), пианиношы
- Қаршыға Ахмедьяров (1946—2010), дирижер, сазгер, домбырашы
- Роза Әшірбекова (1938—2022), театр актрисасы
- Мұхтар Бақтыгереев (1933—1999), театр мен кино актеры
- Тұратай Иісова (1931—1994), театр актрисасы
- Гүлжәмилә Ихсанқызы Қадырбекова (1949 туғ.), пианиношы
- Нүкетай Мышбаева (1936 туғ.), театр актрисасы
- Мұрат Бекмұхамедұлы Серкебаев (1940 туғ.), скрипашы, дирижер, сазгер
- Торғын Жылқышықызы Тасыбекова (1938 туғ.), театр актрисасы
Тағы қараңыз
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Құрманбек Жандарбеков
- ↑ Серәлі Қожамқұлов
- ↑ Шара Жиенқұлова
- ↑ Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. Т. 4 — М.: Советская энциклопедия, Нежин — Сярев, 1965, 1152 стб. с илл., 6 л. илл.
- ↑ Могила А. И. Овчинникова на Серафимовском кладбище.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Қапан Бадыров
- ↑ Театральная энциклопедия. Гл. ред. С. С. Мокульский. Т. 1 — М.: Советская энциклопедия, 1961, 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
- ↑ Валентина Харламова
- ↑ Газета «Город» — Бердянское явление в искусстве страны(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Евгений Диордиев
- ↑ Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. Т. 2 — М.: Советская энциклопедия, Гловацкий — Кетуракис, 1963, 1216 стб. с илл., 14 л. илл.
- ↑ Сәбира Майқанова
- ↑ Нұрмұхан Жантөрин
- ↑ Ыдырыс Ноғайбайұлы
- ↑ Сыдық Мұхамеджанов
- ↑ Почетные граждане города Семей — Жанбырбаев Абылкасым.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Семей простился с народным артистом(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Әзірбайжан Мәмбетов
- ↑ МОЛОДОВ в энциклопедии музыки.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ ЖУБАНОВА в энциклопедии музыки.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Карабалина, Бахыт Токсанбайкызы // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. III. — ISBN 9965-9746-4-0.
- ↑ КУЖАМЬЯРОВ в энциклопедии музыки.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Ректоры консерватории.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Нұрғиса Тілендиев
- ↑ Асанәлі Әшімұлы
- ↑ Рамазан и Людмила " Новое поколение Мұрағатталған 15 мамырдың 2013 жылы.
- ↑ Умерла казахская актриса Фарида Шарипова.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ История Корейского театра часть 2 (русский).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Роза Рымбаева
- ↑ УГОЛОК ИМЕНИТЫМ АРТИСТАМ — Сайт телеканала «Saryarqa».(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Корифей сцены.(қолжетпейтін сілтеме)